نويسنده: سيد سعيد سيدنژاد يكي از دورههاي بسيار حساس تاريخ تشيع، دوران غيبت امام زمان، عليهالسلام، است. از آنجا كه حوادث اين برهه از تاريخ با يكي از مهمترين اصول اعتقادي شيعيان يعني اعتقاد به مسأله مهدويت گِره خورده است، لذا بيشتر به آن از ديد عقيدتي نگريسته شده و به جزئيات وقايع آن در بحثهاي تاريخي آنچنان كه بايد توجهي نشده است، البته سختگيريهاي خلفاي عباسي و ضرورت جلوگيري از نشر اخبار مربوط به تولد امام زمان، عليهالسلام، كه مبادا از اين موضوع دژخيمان حكومت عباسي خبردار شوند و به آن حضرت دست بيابند نيز در عدم ثبت و حفظ كامل و مشروح جزئيات تاريخ اين دوره بسيار مؤثر بوده است. ازطرفي چون روشن شدن برخي از نكات تاريخ بهاثبات بعضي از ديدگاههاي عقيدتي كمك مينمايد، درنتيجه پرداختن به بحثهاي تاريخي اين دوره و بهتبع آن ارتقاء سطح آشنايي با كم و كيف وقايع اين بخش از تاريخ به برخي از شبهات و پرسشهايي كه بعدها بيشتر از طرف دشمنان اسلام با هدف ايجاد تفرقه و به هم زدن وحدت مسلمانان و از بين بردن اصل اعتقاد به مهدويت پيش آمده است پاسخهاي مناسبي خود به خود داده خواهد شد.مؤلفان اثر حاضر درضمن بخشهاي مختلف آن تلاش كردهاند تا گوشههايي از وقايع و رويدادهاي اين بخش از تاريخ را بيشتر مورد تحقيق و تدقيق قرار دهند.براين اساس در فصل اول كتاب منابع مربوط به تاريخ عصر غيبت را در ضمن يك طبقهبندي سهقسمتي (كتابهاي مربوط به غيبت، كتابهاي رجالي، كتابهاي تاريخي) معرفي ميكنند. آنگاه در فصل دوم گزارش كوتاهي از زندگي امام مهدي، عليهالسلام، با لحاظ ديدگاههاي مختلفي كه در اينباره هست مورد اشاره قرار ميدهند در فصل سوم وضعيت سياسي، اجتماعي و فكري عصر عباسيان در آستانه دوره غيبت مورد بررسي قرار ميگيرد. به دنبال آن در فصل چهارم وضعيت فكري، سياسي، اجتماعي شيعه بهويژه پايگاه اجتماعي و نفوذ معنوي امام هادي و امام عسكري، عليهماالسلام، بهعنوان رهبري جهان تشيع مورد كنكاش قرار ميگيرد. در فصل پنجم زمينهسازي معصومين، عليهمالسلام، براي ورود شيعه به عصر غيبت در دو بخش تشريح ميگردد و در فصل ششم پيشينه سازمان وكالت و جايگاه آن در عصر غيبت صغري تحت عناويني چون: بررسي معناي لغوي و اصطلاحي واژه وكالت، علل تشكيل سازمان وكالت، بررسي محدوده زماني و جغرافيايي فعاليت سازمان وكالت، وظايف و مسئوليتهاي سازمان وكالت، ويژگيها و شرايط لازم براي وكلاي ائمه، عليهمالسلام، ساختار و شيوههاي عملكرد سازمان وكالت، معرفي مهمترين وكلاي ائمه، عليهمالسلام، تا عصر غيبت صغري... مورد بررسي قرار ميگيرد.در فصل هفتم عصر غيبت صغري از نظر وضعيت سياسي، اجتماعي و فكري مورد بررسي قرار گرفته آنگاه درباره تاريخ غيبت و چگونگي آغاز آن و فلسفه غيبت و ويژگيهاي دوره غيبت صغري و نواب اربعه و معرفي وكلاي خائن و مدعيان دروغين وكالت و همينطور وضعيت فكري و سياسي، اجتماعي شيعه مطالبي ارائه ميشود. در فصل نهم مهمترين مسائل عصر غيبت نظير نهضتها و دولتهاي شيعي در عصر غيبت كبري، مبارزات فكري و سياسي علماي شيعه و دورههاي مرجعيت ديني شيعه در عصر غيبت كبري و... بررسي ميشود.بالاخره در آخرين فصل كتاب سيرت و آثار امام مهدي، عليهالسلام، در عصر غيبت و دوران پس ازظهور مورد اشاره قرار ميگيرد.