لطفا منتظر باشید ...
آشنايي با دانشگاه اسلامي مدينه
بدون شك يكي از مهم ترين و تأثير گذارترين دانشگاههاي ديني جهان اسلام «جامعه اسلاميه مدينه» است،بويژه كه در تعليم و تربيت دانشجويان ديني بر اساس تفكر سلفي و وهابيت و اعزام فارغ التحصيلان و گسترش اين نوع تفكر اسلامي نقش اول را در جهان عهده دار است.آشنا شدن مسؤولان يك مركز آموزشي بين المللي و اساتيد آن با ويژگيها و تاريخچه و گستره فعاليتها و جهت گيري هاي اينگونه دانشگاهها اقدامي ضروري است، لذا به گزارش كوتاهي از اين دانشگاه مي پردازيم: تاريخچه تأسيس
اين دانشگاه در سال 1380 هق با فرمان «ملك سعود» اولين پادشاه از نسل «ملك عبد العزيز» تأسيس شد و سپس با پشتيباني هاي برادرانش، پادشاهان بعدي: ملك خالد، ملك فيصل و ملك فهد، گسترش يافت.هسته اوليه اين دانشگاه، «كليه الشريعه» بود كه كار خود را روز 12 جمادي الثاني سال 1381 با 85 دانشجو آغاز كرد، البته نقش «ملك فهد» را نبايد در دوره تأسيس ناديده گرفت، زيرا وي در آن زمان وزير معارف بود.اساسنامه اساسنامه اين دانشگاه از آغاز سير تطور تكاملي داشته و تاكنون 3 دوره را گذرانده و 3 مرتبه تدوين شده است:1 ـ سال 81 اولين اساسنامه د ر 27 ماده تهيه و به تصويب پادشاه وقت، «ملك سعود» رسيد.در ماده 3 اين اساسنامه، رئيس اعلاي دانشگاه خود پادشاه تعيين شده است و د رماده 23 رياست رسمي دانشگاه به عهده مفتي رسمي كشور سعودي كه مرجع تقليد كل كشور است نهاده شده و جايگاهي در حد وزارت دارد، لكن وي نمي تواند اگر ساكن مدينه نباشد نماينده اي براي اداره دانشگاه تعيين كند.در ماده 7 ساختار اوليه دانشگاه داراي يك مقطع 4 ساله ليسانس و داراي يك نظام دبيرستاني پيش دانشگاهي 3 ساله، ويژه آماده سازي متقاضيان براي ورود به دانشگاه تعيين شده است.در ماده 16 كه متكفل شرائط گزينش استاد است، شرط اول را تقوي و اخلاق حميده و صلاحيت ايماني و شرط دوم را داشتن تخصص علمي در رشته تدريس قرار داده است.در ماده 21 شرط سني پذيرش دانشجو بين 18 تا 35 سال تعيين شد ه است.هزينه دانشگاه در سال اول تأسيس طبق دستور پادشاه 000/000/3 ريال سعودي مقرر و تصويب شدم.مواد درسي دوره چهار ساله و متون تدريسي دانشگاه در ماده 13 تعيين شده است: عقايد: شرح عقائد الطحاويه اديان: المذاهب الأ لحاديه الحديثه تفسير: تفسير بغوي حديث: بلوغ المرام با شرح صديق حسن خانفقه: المقنع، تأليف ابن قدامه حنبلي اصول فقه: روضه الناظر صرف و نحو: شرح ابن عقيل، با حفظ الفيه ابن مالك بلاغت: المنهاج الواضح، تأليف عوني و در نظام دبيرستاني پيش دانشگاهي مواد و متون زير تعيين شده است:تفسير: تفسير جلالين اصول و قواعد تفسير: كتاب التفسير ـ الوجيز توحيد: فتح المجيد في شرح كتاب التوحيد العقيده الواسطه، تأليف ابن تيميه حديث: عمده الاحكام ـ احكام الاحكام، تأليف ابن دقيق قواعد حديث: شرح نخبه الفكر، تأ ليف ابن حجر ـ با حفظ متن كتاب فقه: عمده الفقه، ابن قدامه فرائض (ارث): الفوائد في المواريث، بن باز صرف و نحو: قواعد الغه، تأ ليف حفني ناصف بلاغت: البلاغه الواضحه 2 ـ دومين اساسنامه پس از يك دوره پنج ساله آزمايشي د رسال 86 تدوين و با 28 بند به تصويب امير «خالد» نائب پادشاه وقت «ملك فيصل» رسيد و تغييرات و اضافاتي انجام گرفت كه برخي از آنها عبارت است از: ـشوراي سياستگذاري طبق ماده 10 مركب است از: رئيس دانشگاه، جانشين رئيس، رؤساي دانشكده ها، پنج تن از اعضاي برجسته هيأت علمي به تعيين پادشاه، معاون وزير معارف، نماينده وزارت اقتصاد و دارائي.ـمجلس مشاورين و شوراي عالي آموزشي دانشگاه كه مسؤوليت برنامه ريزي و تصويب آيين نامه هاي آموزشي و گسترش دانشكده ها و رشته ها و تعيين ضوابط گزينش هيأت علمي و امثال آن را بعهده دارد طبق ماده 15 عبارتند از: رئيس دانشگاه، قائم مقام رئيس، وزير معارف، رئيس دانشگاه رياض، 2 نفر از اعضاي برجسته علمي كشورهاي جهان اسلام در رشته ها ي مختلف به تصويب پادشاه.3 ـ سومين اساسنامه دانشگاه پس از گذشت 10 سال آزمايش و تجربه دومين اساسنامه، د رسال 95 هجري به در خواست رسمي رئيس دانشگاه (شيخ بن باز) از «ملك فيصل» تدوين و پس از فوت پادشاه توسط پادشاه جديد (ملك خالد) د ر53 ماده با عبارت زير تصويب شد: «نحن خالد بن عبد العزيز آل سعود، ملك المملكه العربيه السعوديه، بعد الاطلاع علي … رسماً بما هو آت: …»التوقيع الملكي الكريم خالد بن عبدالعزيز آل سعود «مجلس اعلي دانشگاه» كه عاليترين مرجع سياستگذاري و تصميم گيري دانشگاه است در ماده 13 اين اساسنامه تصويب شده است: «مجلس و شوراي دانشگاه» كه پس از مجلس اعلي مقام دوم تصميم گيري را دارد طبق ماده 24 مركب از اعضاء زير است: رئيس دانشگاه، نائب رئيس، وكيل وزارت معارف، امين عام دانشگاه، رئيس آموزش عالي، رئيس مجلس شئون دعوت و تبليغ، رئيس هيأت هاي علمي، رؤساي دانشكده ها، مديران مداكز آموزشي وابسته، يك استاد بعنوان نماينده اعضاء هيأت علمي از هر يك از دانشكده ها.اين شورا مسؤوليت كامل برنامه ريزي و نظارت بر امور دانشگاه را بعهده دارد.رئيس هر دانشكده به مدس 3 سال انتخاب مي شود معاون رئيس هر دانشكده از بين اساتيد آن دانشكده به مدت 2 سال انتخاب مي شود، طبق ماده 35.اعضاء هيأت هاي علمي داراي درجات زير طبق ماده 43 خواهند بود: (1) استاد(2) استاد مشارك (3) استاد مساعد(4) مدرس (5) معيد (فارغ التحصيلان همان دانشگاه كه پس از فراغت از تحصيل در همان مركز مشغول تدريس مي شوند.)هر يك از اعضاء هيأت علمي كه به يك مسؤوليت خاص منصوب مي شود، طبق ماده 46 پس از اتمام بالطبع به عضويت هيأت علمي بر مي گردد.با توجه به اهميت بكارگيري فارغ التحصيلان اين دانشگاه در ترويج فرهنگ اسلام با صبغه سلفي و لزوم مبارزه با ديگر برداشتها و تفكرهاي مذاهب ديگر اسلامي، در اين اساسنامه ماده 29 تأكيد شد كه «مجلس اعلي شئون دعوه و تبليغ» تشكيل مي شود، و بر اساس آن دستاوردهاي فراواني در تغيير مذهب دانشجويان و ديگر مسلمانان كشورها بدست آوردند.4 - اين اساسنامه تا سال 1416 اجراء شد.اما در اين سال اساسنامه يكنواخت كل دانشگاههاي عربستان سعودي كه تدوين و تصويب شد، جايگزين اساسنامه مذكور گرديد. مجلس اعلاي مشاورين دانشگاه اين مجلس كه عالتيرين مرجع تصميم گيري براي دانشگاه است مركب از اعضاء زير است: رئيس اعلاي دانشگاه، كه به فرمان پادشاه منصوب مي شود.ضمنا پادشاه رياست افتخاري دانشگاه را اسما بعهده دارد.رئيس دانشگاه كه او نيز با فرمان پادشاه منصوب مي شود، نائب رئيس، وكيل وزارت معارف، رئيس ادرات بحوث علمي و افتاء و دعوت و ارشاد (مفتي رسمي سعودي)، امين عام رابطه العالم الاسلامي، امين عام دانشگاه كه مديريت اجرايي دانشگاه را بعهده دارد، رئيس آموزش عالي دانشگاه، يكي از رؤساي دانشكده ها، 13 نفر از متفكران جهان اسلام كه سابقه رياست دانشگاه و امثال آن را داشته باشند و 10 نفرشان از ديگر كشورهاي اسلامي مي باشند و هر كدام بدستور پادشاه براي 3 سال انتخاب مي شوند.مجلس اعلي سالي دو مرتبه جلسه رسمي خواهد داشت.امين عام از بين اعضاء هيأت علمي به مدت 3 سال به پيشنهاد رئيس مجلس اعلي و تصويب دولت انتخاب خواهد شد.معاونت پژوهشي علمي اين بخش كه به عنوان «مركز البحث العلمي» در دانشگاه مستقر است داراي واحدهاي زير است: 1 - تأليف 2 - تحقيق 3 - ترجمه 4 - انتشارات 5 - كتابخانه ها و اسناد علمي و وظايف زير را انجام مي دهد: 1 - تدوين و تأليف و ترجمه كتب درسي براي همه رشته ها 2 - نشر مجله علمي دانشگاه 3 - نشر كتب و مجلات متناسب با نيازهاي جهان اسلام 4 - ارتباط و همكاري با كليه9 مراكز علمي و ديني جهان و شخصيتهاي مؤثر و مؤلف 5 - نظارت بر فعاليتهاي فرهنگي و انتشاراتي دشمنان اسلام و پاسخ به آنها
مجله دانشگاه
دانشگاه مدينه از سال 1388 اقدام به نشر «مجله الجامعه الاسلاميه» به صورت «فصلنامه» نمود كه تا كنون بيش از 100 شماره منتشر كرده است.مجله براي مؤلفان خارج از دانشگاه نيز آماده است و لذا برخي از مقالات هم توسط انديشمندان خارج از دانشگاه تهيه مي شود.اين مجله متصدي نشر تحقيقات علمي پيرامون مسائل همه رشته هاي علوم اسلامي است.مجله براي مراكز مختلف علمي ارسال مي شود تا وسيله ارتباط علمي بين مراكز و شخصيتهاي اسلامي باشد.چاپخانه از سال 1400 چاپخانه دانشگاه تأسيس شد و هر ساله اقدام به چاپ مجلات و كتب و رساله ها مي نمايد.تا سال 1418 توانسته تعداد 1361000 كتاب را چاپ نمايد.اعزام اساتيد به كشورها دانشگاه در هر سال تعدادي از اساتيد دانشگاه را در فرصتهاي تعطيلي به كشورهاي مختلف اعزام مي كند تا اهداف زير را تحقق بخشند: 1 - اطلاع از نيازمنديهاي فرهنگي و علمي هر كشور جهت برنامه ريزي درسي متناسب با آنها 2 - اطلاع از شبهات و تهاجمات فرهنگي دشمنان عليه اسلام و برنامه ريزي براي مقابله با آنها 3 - شناسائي ابزار جديد فرهنگي جهان نو جهت بكارگيري آنها در تدريس و تبليغ 4 - نظارت بر عملكرد فارغ التحصيلان دانشگاه و حل مشاكل آنها 5 - برگزاري دوره هاي آموزشي كوتاه مدت براي متقاضيان در هر كشور 6 - شناسايي مراكز ديني و فرهنگي و عقد ارتباط و همكاري با آنها همچنين دانشگاه طلاب آماده تبليغ را جهت تبليغ در كشورهاي مربوطه و اهداء كتب و نوارها ومجلات ديني اعزام مي كند.بودجه دانشگاه كل هزينه دانشگاه طبق اساسنامه از بودجه خاص دربار سلطنتي سعودي طبق پيشنهاد كارشناسي شده مسؤولين دانشگاه و موافقت نمايندگان پادشاه و وزارت اقتصاد پرداخت مي شود و بالطبع ميزان بودجه در هر سال طبق گسترش برنامه ها و امكانات در حال افزايش بوده است.مجموعه هزينه هاي انجام شده از آغاز تا كنون بيش از 5 ميليارد ريال بوده است.با توجه به ارزش فعلي هر ريال سعودي كه تقريبا 225 تومان ايراني است مي توان مقايسه اي را با مراكز مشابه در ايران انجام داد.كنفرانسهاي جهاني دانشگاه اسلامي مدينه تاكنون دو كنفرانس جهاني راجع به موضوع دعوت جوامع بشري به اسلام و مبارزه با مسكرات و مواد مخدر در محل دانشگاه تشكيل داده كه چهره هاي برجسته علمي و فرهنگي 60 كشور دنيا در آن شركت داشتند.تعداد پرسنل و نيروهاي دانشگاه
سال 1381 تعداد كل كارمندان دانشگاه هنگام تأسيس: اعضاء هيأت علمي 19 نفر كارمندان اداري 31 نفر خدمه و كارگر 15 نفر بالطبع اين دانشگاه هنگام تأسيس با 65 نفر كار را شروع كرد.اما سال 1481: اعضاء هيأت علمي 360 نفر مدرسان دانشگاه و معهدها 234 نفر بقيه كارمندان 908 نفر.اكنون بيش از 8641 نفر در اين دانشگاه مشغول خدمت مي باشند.دانشكده ها و واحدهاي آموزشي دانشگاه
دانشگاه اسلامي مدينه داراي دو مقطع آموزشي معهدي و دانشگاهي است.1.معهد (دانشسرا) كه داراي دو مرحله است: الف) معهد متوسطه (دانشسراي مقدماتي) كه نظام آموزشي اش عبارت است از: 1 سال آموزش زبان عربي براي دانشجويان و دانش آموزان خارجي 3 سال آموزش هاي مقدماتي علوم اسلامي اين مرحله يك نوع دبيرستان يا پيش دانشگاهي ويژه است كه دانش آموزان را آماده ورود به دانشگاه مي كند.ب) معهد ثانوي (دانشسراي عالي) كه واجدين مدرك ديپلم يا فارغ التحصيلان دانشسراهاي مقدماتي با گذراندن 4 سال مدرك ليسانس را دريافت مي كنند.2.آموزش عالي دانشگاهي كه داراي 2 مرحله است:الف) فوق ليسانس (ماجستر) كه دوره 4 ساله آموزشي دارد، همراه با پايان نامه.ب) دكتري كه با پايان نامه، 4 سال آموزش دارد.نظام آموزشي معاهد يكسان و عمومي است.اما آموزش دانشگاهي داراي رشته هاي تخصصي و دانشكده هاي متعدد است:
1 - كليه القرآن و الدراسات الاسلاميه، تاريخ تأسيس 1349 داراي 2 رشته:
1) تفسير
2) قرائت 2 - كليه الحديث، داراي 2 رشته:
1) سنت
2) علوم حديث 3 - كليه الشريعه، تاريخ تأسيس 1381 داراي 2 رشته:1) فقه2) اصول فقه 4 - كليه الدعوه و اصول الدين، تأسيس 1386 شامل 4 رشته:
1) عقيده
2) دعوت و تبليغ
3) سيره و تاريخ اسلام
4) تربيت اسلامي
5 - كليه اللغه العربيه، تأسيس 1395 شامل 2 رشته:
1) لغت2) ادبيات و بلاغت- تعداد فارغ التحصيلان دانشكده ها بيش از 12000 نفر در سطوح مختلف تحصيلي ليسانس، فوق ليسانس و دكترا از 120 كشور جهان مي باشد.
