آشنايي با انجمن زنان پژوهشگر علوم اسلامي (1)

اقشار اجتماعي

انجمن زنان پژوهشگر علوم اسلامي فعاليت خود را از سال 1379 با تشكيل جلسات ماهانه آغاز كرد. نخستين جلسه رسمي انجمن در پي فراخوان عمومي در جرايد كثيرالانتشار دي ماه 1380 در دانشگاه تربيت مدرس تشكيل شد.

در اين نشست كه با حضور بازرساني رسمي وزارت كشور صورت گرفت، اساسنامه انجمن به تصويب رسيد و اعضاي شوراي مركزي با اكثريت آرا برگزيده شدند. اين انجمن كه تشكلي صنفي، تخصصي و غيرانتفاعي است با مشاركت تمام فارغ التحصيلان گرايش هاي پنج گانه الهيات (اديان و فرق اسلامي، علوم قرآن و حديث، فقه و حقوق و فلسفه و كلام) فعاليت مي كند. مصاحبه زير با دكتر پروين بهارزاده عضو هيأت مؤسس انجمن زنان پژوهشگر علوم اسلامي صورت گرفته است :

هيأت مؤسس انجمن زنان پژهش علوم اسلامي شامل چه افرادي است و هدف از تأسيس اين انجمن چه بوده است؟

هيأت مؤسس انجمن عمدتاً از فارغ التحصيلان مقطع كارشناسي ارشد و دكتراي رشته الهيات هستند كه عبارتند از: ناهيد باقري خرمدشتي، اشرف بروجردي، فروغ پارسا، دكتر سهيلا جلالي كندري، مريم صانع پور، فرشته قبادي و دكتر شادي (زهرا) نفيسي.

اهداف انجمن را در چهار محور مي توان تبيين كرد; اول فراهم كردن زمينه مطالعات تطبيقي به منظور دستيابي به شيوه هاي كارآمدتر براي دفاع عقلاني از اعتقادات ديني، دوم به فعليت رساندن توانايي هاي علمي زنان آموزش ديده در رشته هاي علوم اسلامي، سوم گسترش باورهاي اسلامي متناسب با تحولات و تطورات كنوني انديشه در جامعه به طور اعم و زنان به نحو خاص و چهارم تقويت زير ساخت هاي فكري، فرهنگي براي تسهيل امر تعامل فرهنگ ها با محوريت موضوع هاي مربوط به زنان.

عمده فعاليت هاي انجمن با توجه به اين اهداف چيست؟

در انجمن طرح هاي تحقيقاتي كاربردي و بنيادي در علوم اسلامي با اولويت دادن به مطالعات زنان انجام مي شود و هدف از اين اولويت بندي، تقويت كيان خانواده و دستيابي به جايگاه واقعي زن مسلمان است. ارتباط با مراكز فرهنگي تحقيقاتي در داخل و خارج كه در موضوع هاي اسلامي يا زنان فعاليت مي كنند و تهيه جزوات و نشريه و خبرنامه از ديگر فعاليت هاي انجمن است.

در طول اين مدت، چه نتايجي دست يافتيد؟

در اين مدت مجموعاً دوازده نشست و سخنراني ماهانه در انجمن برگزار شده است كه هدف از آن، همدلي، همفكري و آشنايي بيشتر اعضا با يكديگر بوده است، مباحث معيارهايي در شناخت احاديث، الهيات در غرب، گزارش كنوانسيون محو اشكال تبعيض عليه زنان از ديدگاه قرآن و احاديث، توجيه عقلاني اعتقادات ديني، راز در حافظ، زينب بانوي كربلا، معناي متن و روش تحقيق در علوم انساني در طول اين مدت مطرح شد.

همچنين در اين زمان گروه هايي پژوهشي در شاخه هاي علوم قرآن و حديث، فلسفه و كلام، اديان و عرفان، فقه و حقوق و تاريخ تمدن و فرهنگ تشكيل شد كه طرح هاي ويژه اي از جمله تدوين كتاب شناسي موضوعي زن در اسلام و تهيه نشريه داخلي با محورهاي رويكرد عرفاني، معنوي به قرآن، نقد و بررسي برنامه هاي قرآني سيماي جمهوري اسلامي ايران را در دست دارند و در اين مدت كلاس هاي آموزش در روش ترجمه متون تخصصي و اينترنت براي اعضا تشكيل شد.

اين انجمن با كدام يك از مراكز پژوهشي مرتبط است؟

انجمن از طريق عضويت برخي اعضاي هيأت علمي دانشگاه ها و پژوهشگاه ها با آن مراكز ارتباط برقرار كرده است. ايجاد ارتباط و برقراري جلسات مشترك با فراكسيون زنان مجلس شوراي اسلامي از طريق خانم دكتر الهه كولايي، ايجاد ارتباط با مركز پژوهش هاي محلي، بخش پژوهش سازمان مطالعه و تدوين كتب درسي دانشگاه ها، مؤسسه مطالعات و تحقيقات زنان، مركز هماهنگي انجمن هاي غيردولتي، دفتر مشاركت زنان و انجمن زنان پژوهشگر تاريخ از ديگر فعاليت هاي انجمن در بخش ارتباط با مراكز پژوهشي است.

پژوهش هاي فرهنگي كه در حال حاضر در كشورمان انجام مي شود، چه نقاط ضعف و قوتي دارد؟

با وجود نيروهاي بسيار توانا و با انگيزه متأسفانه امكانات مادي و محيطي براي انجام پژوهش هاي فرهنگي بسيار ناچيز است. مراكزي كه به صورت جدي تحقيقات فرهنگي را مديريت كنند و از دوباره كاري و هدر رفتن اين امكانات جلوگيري كنند وجود ندارند. البته اين مشكل در انجام همه پژوهش هاي علمي در ايران وجود دارد.

بر اساس مستندات برنامه سوم اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي، تعداد دانشمندان و پژوهشگران در ايران در سال 1372، 18800 نفر، در سال 1377، 20400 نفر و در سال 1379، 23463 نفر بوده است. به اين ترتيب شاخص تعداد محقق در يك ميليون نفر در سال هاي مزبور به ترتيب 327، 338 و 360 بوده است. اين ارقام در مقايسه با كشورهاي توسعه يافته جهش يافته و شكاف هاي علمي حداقل 40 ساله را مي نماياند.

در آمريكا در سال 1993 شاخص تعداد محقق 3676 نفر، در انگلستان در سال 1996، 2448 نفر، در آلمان در سال 1993 حدود 2843 نفر و بالاخره در ژاپن در سال 1994، 6290 نفر بوده است. اين شاخص ها را با شاخص هاي موجود در ايران مقايسه كنيم شكاف علمي موجود را مي يابيم.

كاهش اين شكاف مستلزم عزم ملي، سياست گذاري و برنامه ريزي هاي جدي و دقيق در اين خصوص است. بنابراين وضعيت دين پژوهي در ايران روشن است. گرچه در سال هاي اخير در مقايسه با سال هاي گذشته اين وضعيت، اميدوار كننده تر و گسترده تر شده است اما در مقايسه با دين پژوهي متفكران جهان، هنوز در ابتداي راه هستيم و مسيري طولاني و پرفراز و نشيب را در پيش رو داريم.

1. ويژه هفتمين دوره پژوهش فرهنگي سال، ص 8.