صدا و سيما در کلام رهبري

ـ به طور كلي صدا و سيما چنانكه امام بزرگوار راحل قدس‏سره تعبير فرمودند: دانشگاهي همگاني باشد كه در آن دين و اخلاق و ارزشهاي اسلامي و راه و روش زندگي و تازه‏هاي جهان علم و سياست و انديشه‏هاي نوين و راهگشا، به زبان‏هاي رسا و باب فهم همه قشرها، آموخته شود و همه از ذهن‏هاي ساده تا مغزهاي متفكر و انسانهاي برجسته، بتوانند به تناسب آمادگي خود از آن بهره ببردند و از فيض آن سيراب شوند.(1)

ـ نظامي كه محصول انقلابي بزرگ و مكتبي مترقي و پيشرفته است و با حالت بسيار ممتاز سياسي در دنيا اداره مي‏شود مطالب گفتني فراواني دارد كه بايد با استفاده از رسانه‏ها و دستگاههاي ارتباطي كشور آن را به مخاطبان علاقه‏مند خود در سراسر جهان برساند و در اين ارتباط صدا و سيما رسالت و نقش بسيار مهمي را بر عهده دارد.(2)

ـ صدا و سيما دستگاهي است كه به قدري حساس است كه اندك اشتباهي در آن و يا وجود عدم صداقتي در آن و يا كم‏كاري در آن موجب ضررهاي زيادي خواهد شد.

اين دستگاهي نيست كه بگوييم اگر خوب كار كرد ما فايده برده و اگر هم بد كار كرد مثل اين است كه نداشته‏ايم، اگر صدا و سيما بد كار كند به همان اندازه كه مؤثر است ضررهاي وسيع و عميقي خواهد داشت كه اين هم حساسيت اين دستگاه را نشان مي‏دهد كه با اندك انحرافي با اندك بي‏صداقتي ممكن است خطرات و زيانهاي بزرگي ايجاد كند.(3)

ـ لازم است پديده‏هاي هنري منطبق بر ارزشهاي اسلامي و انقلابي در صدا و سيما گسترش يابد و شوراي سياست گذاري بيش از پيش به موسيقي داستانها و سريالها و گزارشهاي هنري و تاريخي كه از موارد مهم در صدا و سيما توجه و رسيدگي كند.(4)

ـ اگر بتوانيم در تمامي زمينه‏ها در راديو و تلويزيون توليد مناسب و شايسته‏اي داشته باشيم مي‏توانيم صداي انقلاب اسلامي را به جهان برسانيم كه در اين صورت موضع ما براي مردم دنيا قابل فهم خواهد بود و تا حدودي توانسته‏ايم تبليغات مغرضانه رسانه‏هاي وابسته را خنثي نماييم.(5)

صدا و سيما خيلي مسئوليت دارد راديو تلويزيون يك دستگاه سرگرم كننده نيست يك دستگاه آموزنده است امروز تمام دنيا دارند از راديو تلويزيون براي آموزش استفاده مي‏كنند از كساني كه با علم و تدبير از اين دستگاه استفاده مي‏كنند همين صهيونيستهايي هستند كه با پول گزاف و با ميلياردها دلار در سال راديو تلويزيون راه مي‏اندازند و افرادي را آموزش مي‏دهند، منتها چه چيزي را آموزش مي‏دهند؟ همان چيزي را كه خودشان مي‏خواهند همان فساد را آموزش مي‏دهند كه متناسب باشد با شرايط اجتماعي كشورهايي كه در رأس آنها حكام فاسد و استعماري وابسته قرار دارند.(6)

ـ در جمهوري اسلامي صدا و سيما بايد وسيله‏اي براي سوق دادن مردم به فرهنگ اسلامي و وسيله‏اي براي معرفت و آشنايي مردم با درخشندگي‏هاي اسلامي و انساني باشد حق ندارد غير از اين باشد.(7)

ـ وقتي ما مي‏گوييم كه صدا و سيما بايستي تعليم بدهد ذهن فقط به سخنراني نرود، تعليم كه فقط سخنراني نيست، تعليم فقط ميز گرد نيست، تعليم فقط درس گفتن نيست، در صدا و سيما برنامه‏هاي هنري فيلمها نمايشها انواع و اقسام روشهاي هنري را بايد براي تفهيم مفاهيم اسلامي و روشن كردن ارزشهاي اسلامي در جامعه به كار بگيرند. غير از اين صدا و سيماي جمهوري اسلامي صدا و سيماي اسلامي نيست.(8)

ـ آن روح جهادي را كه در دوران جنگ تحميلي بر صدا و سيما حاكم بود و چيز مثبتي است نگذاريد از بين برود.(9)

ـ پرداختن به طنز و سرگرمي از نقاط قوت صدا و سيما محسوب مي‏شود و حجم آن بايد همزمان با تقويت محتوا افزايش پيدا كند. مردم بايد از ديدن برنامه‏ها و فيلمهاي صدا و سيما دلشاد و با نشاط شوند و برنامه‏هاي طنز آميز و سرگرم كننده به اين مهم كمك مي‏كند.(10)

ـ برنامه‏ها براي عامه مردم قابل فهم و استفاده باشد، ليكن به هيچ روي، عاميانه و سبكسرانه نباشد و صدا و سيما باب ايران اسلامي كه در آن تيزهوش و استعداد و گرايش همگاني به فرهنگ و سياست و علم، در كنار ظرافت و ذوق و خوش طبعي، و همراه با روحيه بازسازي و آفرينش دوباره كشور بزرگ سربلند ايران، طبيعت اين ملت كهنسال و در عين حال جوان است به تدريج شكل مي‏گيرد.(11)

ـ برنامه‏هاي هنري صدا و سيما از جذابيت و شيريني برخوردار گردد و فاخرترين هنرهاي نمايشي با مضامين پربار اجتماعي و اخلاقي و سياسي در اين رسانه همگاني ارائه شود. نمايش‏هاي سبك و بي‏مغز و گمراه كننده و فاقد كيفيت هنري كه گاه بس پرخرج هم هست، يكسره موقوف شود. از پخش موسيقي مبتذل و لهوي به ويژه آنچه در اين رشته هنري فاقد هويت ملي و اصالت ايران است، پرهيز شود.

موسيقي، ابزاري است كه مي‏تواند حرام و مي‏تواند حلال باشد. نوع حلال آن به درستي شناسايي و برابر نظرات روشنگر امام راحل «طاب ثراه» در معرض استفاده قرار گيرد و در اين باره بيشتر از هنر اصيل ايراني كه با ساخت روحي و عاطفي مردم ما همخوان و هم نوا است كار گفته شود.(12)

ـ صدا و سيما حقيقتا بايد در خدمت تفكر انقلاب و اسلام و رسوخ اين فكر با همه ملحقاتش در ذهن و فكر و روح و عمل مردم جامعه خودمان و نيز مردم ديگري كه در شعاع تبليغات صدا و سيما قرار دارند باشد و به يك وسيله اعتلا تبديل شود.(13)

ـ صدا و سيما بايد استقلال فكري و عملي ملت ايران، نظام جمهوري اسلامي و اصل نه شرقي و نه غربي را با ارائه فرهنگ و انديشه و هنر خودي و اصيل و غني ترويج و تحكيم كنند و در برابر فرهنگ و هنر و انديشه تحميلي و بيگانه حالت تهاجمي داشته باشد.(14)

ـ هدف ديگر كه از هدفهاي حتمي و اساسي صدا و سيماست استفاده از جاذبه هنر در كارهاست. صدا و سيما يك انساني نيست كه به دنبال افراد برود و عليرغم اينكه آنها بخواهند گوش بدهند حرفش را به گوش آنها برسانند، اين مردم هستند كه انتخاب مي‏كنند كه به همه اين حرفهايي كه گفتيم گوش بدهند يا ندهند. صدا و سيما بايد كاري كند كه جاذبه گوش دادن و توجه كردن و مخاطب شدن را در مردم به وجود بياورد و اين با استفاده از هنر امكان‏پذير است و اينجاست كه مسأله هنر و اهميت آن در... راديو و تلويزيون مطرح مي‏شود كه بايد صدا و سيما حداكثر استفاده را از هنر بنمايد و كاري كند كه مردم به آن مطالبي كه به اين دستگاه آماده كرده گوش فرا دهند.(15)

ـ در كنار اين همه، سهم شنوندگان بيرون مرزها، ميليونها انساني كه در كشورها و از ملتهاي گوناگون، چشم و دل به سوي ايران و صداي انقلاب اسلامي دارند، به طور برجسته در مد نظر باشد برنامه‏هاي برون مرزي از ابتذال و تكرار و سبكي كاملاً مبرا و به راستي نمايشگر ايران اسلامي باشد.(16)

ـ مسئولان صدا و سيما به هيچ وجه نبايد اجازه دهند كه غلط‏گيري و يا سست گويي در بيان مطالب از راديو و تلويزيون به ويژه در مقوله خبر و تفسير سياسي راه پيدا كند.

ـ زبان ما زباني غني و رسا و پر ظرفيت است و خود زبان در پيشرفت دانش و علوم و معارف و گسترش و ارائه آن و تبادل آن نقش مؤثري دارد با اين زبان، با اين استعداد با اين وضع با آگاهي از پيشرفتهاي جديد جهاني چه دليلي دارد كه ما اين انتظار را در دلمان نپرورانيم كه ايران همان نبوغ و همان برجستگي‏ها علمي و شكوفايي فرهنگي اسلامي قرون ميانه اسلامي را امروز ارائه كند.(17)

ـ بعد از انقلاب سرود و آهنگهاي بسيار خوبي در جهت ارزشهاي انقلابي ساخته شده لكن رشد اين گونه آهنگها در سالهاي اخير كاهش پيدا كرده: اين هم حيف است بايد چيزهاي جديد بسازيد و آهنگهاي خوب و شعرهاي خوب اجرا بشود كه همه ناظر بر همه ارزشهاي انقلابي باشد. اينها بايد در صدا و سيما مرتبا منعكس شود.(18)

ـ در مورد مسأله زن دو عيب اساسي در گذشته وجود داشته: يكي ارزش حجاب از بين مي‏رفته و از اين بزرگتر اين بود كه نقشهايي در برنامه‏هاي صدا و سيما به زن داده مي‏شد كه نقشهايي پست كننده بود. در عيب اوّل يك ارزش زير سئوال مي‏رفته و پايمال مي‏شده و آن ارزش حجاب است و در عيب دوّم ارزشهاي بشري كه براي زن مورد نظر است زير سئوال مي‏رفته.(19)

ـ زن سرشار از ارزشهاي اسلامي و انقلابي است. لذا سيماي زن مسلمان و انقلابي بايد با تكيه بر حجاب، نجابت و عفت نقش اصلي و اساسي او در خانواده و جامعه، تأثير زن در رشد مرد و جامعه و نيز نقش پر اهميت او در واقعيتهاي گذشته نظير جنگ تحميلي در صدا و سيما نشان داده شود.(20)

ـ توصيه مؤكد اينجانب اهميت دادن به برنامه‏هاي جوانان و نوجوانان است كه بايد ضمن برخورداري از استحكام بنيادين با شيوه‏هاي جذاب و سالم و شادي بخش همراه باشد.(21)

ـ اگر دستگاه اداره كننده رسانه‏هاي جمعي ما فراموش كنند كه هدف از تأسيس اين دستگاه چيست... مطمئنا دستگاه راديو تلويزيون منحرف خواهد شد.(22)

ـ آفت دوّم اين است كه دستگاه رسانه‏هاي عمومي ما محتوايش كمتر از حجم آن باشد... ما بايد براي پر مغز و پر محتوا كردن فرستنده‏هاي تبليغاتي خودمان (چه براي مردم خود و چه براي مردم دنيا) از متفكرين صاحبان انديشه و صاحبان ذوق و كساني كه حرف تازه‏اي براي مردم دارند، نويسندگان خوب هنرمندان زبردست و چيره‏دست استفاده كنيم تا بتوانيم برنامه‏ها را پر محتوا كنيم.(23)

ـ يك آفت ديگري كه بايد شديدا از آن پرهيز شود تسلط بيگانه بر انقلاب است يعني بر اثر سلطه جوّ دور و بيگانه از انقلاب نبايد مسئولين و دست اندركاران دچار رعب از فرهنگهاي بيگانه شوند ما مجبوريم در مقابله با فرهنگهاي بيگانه حالت تهاجم داشته باشيم.(24)

ـ يك آفت ديگر هم اين است كه ما سرگرمي را اصل قرار دهيم... سرگرمي آن وقتي كه با محتواي صحيح فرهنگي باشد خيلي خوب است. ما با فيلمهاي سرگرم كننده، برنامه‏هاي لذت بخش و جذاب، ارائه نمايشهاي احيانا خنده‏آور و طنز آميز و برنامه‏هايي كه قشرهاي مختلف را، كودكان و نوجوانان را خوشحال مي‏كند نه تنها به هيچ وجه مخالف نيستيم بلكه مشوّق و مؤيد (هم هستيم) و اصرار هم داريم كه اين برنامه‏هاي سرگرم كننده و هرچه بيشتر و بهتر بشود اما در تمام اين برنامه‏ها اصل بايد رساندن پيام باشد. دانشگاه يعني اين. امام كه فرمودند صدا و سيما بايد دانشگاه باشد يعني اين .بنابراين بايد محتوا را اصل قرار دهيم نه اينكه سرگرمي را.(25)
آخرين آفتي كه مي‏خواهم ذكر كنم اين است كه در صدا و سيما وحدت و يكپارچگي جامعه مورد توجه قرار نگيرد و احيانا جناحها و جريانها و باندها، سررشته و كليد برنامه را در دست بگيرند كه اين از آفتهاي بزرگ است... بايد همه جناحها و قشرهاي مردم را به يك چشم نگاه كنند و مانند پدري باشند كه فرزندان خود را به يك چشم نگاه مي‏كند.(26)

1 ـ روزنامه همشهري، 25/12/72.

2 ـ روزنامه جمهوري اسلامي، 7/5/69.

3 ـ روزنامه جمهوري اسلامي، 10/9/64.

4 ـ روزنامه جمهوري اسلامي، 15/12/69.

5 ـ روزنامه جمهوري اسلامي، 2/11/61.

6 ـ فرهنگ و تهاجم فرهنگي، ص 424، 15/9/68.

7 ـ فرهنگ و تهاجم فرهنگي، ص 425، 15/9/68.

8 ـ همان.

9 ـ روزنامه جمهوري اسلامي، 14/12/69.

10 ـ روزنامه جمهوري اسلامي، 24/12/73.

11 ـ روزنامه همشهري، 25/11/72.

12 ـ روزنامه همشهري، 25/11/72.

13 ـ روزنامه جمهوري اسلامي، 14/12/69.

14 ـ روزنامه جمهوري اسلامي، 14/12/69.

15 ـ همان، 10/9/64.

16 ـ روزنامه همشهري، 25/11/72.

17 ـ سخنراني در مراسم چهارمين دوره كتاب سال جمهوري اسلامي.

18 ـ روزنامه جمهوري اسلامي، 15/12/69.

19 ـ همان.

20 ـ همان.

21 ـ روزنامه جمهوري اسلامي، 4/6/68.

22 ـ روزنامه جمهوري اسلامـي، 30/9/64، خطبه‏هاي نـماز جمعه تهران.

23 ـ همان.

24 ـ همان.

25 ـ همان.

26 ـ همان.