لطفا منتظر باشید ...
نحوه محاسبه خمس
س998:
تأخير پرداخت خمس تا سال آينده چه حكمىدارد؟ج: تأخير پرداخت خمس از سال خمسى به سال ديگر جايز نيست، هر چند هر وقت آن
را بپردازد اداى بدهى حاصل مى شود، مكلف پس از رسيدن سال خمسى تا خمس مالش را
نداده، نمى تواند در آن تصرف كند، و اگر در آن قبل از پرداخت خمس تصرف كند مقدار
خمس آن را ضامن است، و چنانچه با عين مال غير مخمّس كالا يا زمين و يا مانند آنها
بخرد، معامله در مقدار خمس فضولى و موقوف بر اجازه ولىّ امر خمس است، كه پس از
اجازه ولىّ امر بايد خمس آن كالا يا زمين را به قيمت فعلى حساب نمايد و آن را
بپردازد.
س999:
من مالك مالى هستم كه مقدارى از آن نقد ومقدار ديگر به صورت قرض الحسنه نزد بعضى از افراد است و از طرفى به علت خريد زمين
مسكونى مقروض هستم و بايد يكى از چك هاى آن را چند ماه ديگر بپردازم، آيا جايز است
بدهى زمين را از مبلغ مذكور (نقد و قرض الحسنه) كم كنم و خمس باقيمانده را بپردازم؟
و همچنين آيا زمينى كه براى سكونت خريدارى شده خمس دارد؟ج: مالى كه از درآمد
سال به بعضى افراد قرض داده ايد اگر تا سر سال خمسى قابل وصول نباشد پرداخت خمس آن
تا وصول نشده است واجب نيست، و اموالى كه از درآمد سال در دست شماست جايز است از
آن، قبل از رسيدن سر سال خمسى، بدهى خود را كه مهلت آن چند ماه ديگر مى رسد
بپردازيد، ولى اگر در اثناى سال آن را در اداى قرض مصرف نكنيد و سر سال خمسى شما
برسد، نمى توانيد قرض خود را از آن مبلغ استثنا كنيد، بلكه واجب است خمس همه آن را
بپردازيد ولى اگر بنا داريد تمام يا قسمتى از آن را تا چند ماه ديگر صرف اداى بدهى
خود نمائيد و چنانچه بخواهيد خمس آن را بپردازيد باقيمانده وافى براى اداى بدهى
نيست و از اين بابت در زحمت و مشقت قرار مى گيريد، در اين صورت پرداخت خمس آنچه را
كه مى خواهيد صرف اداى بدهى نمائيد واجب نيست، و اما زمينى كه براى سكونت مورد نياز
از درآمد بين سال تهيه مى شود، خمس ندارد.
س1000:
از آنجا كه تا كنون ازدواج نكرده ام، آياجايز است مقدارى از مالى را كه در حال حاضر دارم، براى هزينه هائى كه در آينده به
آنها نياز دارم، پس انداز كنم؟ج: پس انداز درآمد سال اگر براى هزينه ازدواج در
چند ماه آينده باشد به نحوى كه اگر خمس آن را بپردازيد نتوانيد تمام هزينه ازدواج
را تامين نمائيد، خمس ندارد.
س1001:
سر سال خمسى من آخر ماه دهم از هر سال است،آيا حقوق ماه دهم را كه در آخر آن مى گيرم خمس دارد؟ و آيا اگر بعد از دريافت،
مقدار باقيمانده آن را (كه طبق عادت، هر ماه پس انداز مى شود) به همسرم هديه كنم،
خمس به آن تعلق مى گيرد؟ج: حقوقى كه قبل از سال خمسى دريافت مى كنيد و يا قبل
از آخرين روز سال خمسى قابل دريافت است، پرداخت خمس مقدار زائد بر مؤونه سال آن
واجب است. واما آنچه به همسر خود يا به ديگرى هديه مى نمائيد، اگر به قصد فرار از
خمس نباشد و به مقدار مناسب با شأن عرفى شما باشد، خمس ندارد.
س1002:
پول يا كالاى مخمسى دارم كه اقدام به مصرفآن كرده ام، آيا جايز است در پايان سال، مقدارى از درآمد سال به جاى آن پول يا
كالايى كه خمس آن پرداخت شده، استثنا
شود؟ج: چيزى از درآمد سال به جاى مال مخمسى كه مصرف شده، استثنا
نمى شود.
س1003:
اگر مالى كه خمس ندارد مانند جايزه و مانندآن، با سرمايه مخلوط شود، آيا در پايان سال خمسى جايز است آن را از سرمايه استثنا
كرد و سپس خمس بقيه اموال را پرداخت؟ج: استثناى آن اشكال ندارد.
س1004:
سه سال پيش مغازه اى را با مالى كه خمس آنپرداخت شده، افتتاح كردم و سر سال خمسى ام هم پايان سال شمسى يعنى شب عيد نوروز
است، و تاكنون هرگاه سر سال خمسى ام رسيده، مشاهده كرده ام كه همه سرمايه ام به
صورت قرض بر عهده مردم است و در عين حال خودم هم مبلغ زيادى بدهكارم، اميدواريم ما
را نسبت به تكليفمان راهنمائى فرما
ييد.ج: اگر سر سال خمسى چيزى از سرمايه و سود
نزد شما نباشد و يا مجموع پول نقد و كالاهاى موجود در مغازه مساوى سرمايه اى باشد
كه خمس آن را داده ايد، خمس بر شما واجب نيست و طلبهاى شما كه ناشى از فروش نسيه
كالا به مردم است، جزء درآمد سالى محسوب مى شود كه آنها را دريافت
مى كنيد.
س1005:
تعيين قيمت كالاهاى موجود در مغازه، هنگامحساب سال خمسى، مشكل است، چگونه بايد آن را حساب كرد؟ج: تعيين قيمت اجناس موجود
در مغازه به هر صورت ممكن هر چند با تخمين، براى محاسبه درآمد سال كه بايد خمس آن
پرداخت شود، واجب است.
س1006:
اگر چند سال درآمد سالانه ام را محاسبه نكنم تا اينكه اموال من نقد و سرمايه ام زياد شود و بعد از آن، خمس غير از
سرمايه قبلى ام را بپردازم، آيا اين كار اشكال دارد؟ج: اگر در اموال شما هنگام
رسيدن سال خمسى، خمس هر چند به مقدار كم باشد، تا خمس آن را نپردازيد، حق تصرف در
آن اموال را نداريد، و اگر با عين آن اموال قبل از پرداخت خمس خريد و فروش كنيد،
معامله نسبت به مقدار خمس آن، فضولى و متوقف بر اجازه ولىّ امر خمس است، و بعد از
اجازه ابتدا بايد خمس مجموع آن را بدهيد و سپس خمس سود زائد بر مؤونه سال را
بپردازيد.
س1007:
خواهشمنديم آسانترين راه ممكن براى پرداختخمس توسط صاحب مغازه را بيان فرمائيد.ج: هر چه كالا و پول نقد دارد، در سر سال
خمسى حساب كرده و قيمت گذارى مى كند و سپس مجموعه آن را با سرمايه اصلى مى سنجد،
اگر چيزى اضافه بر سرمايه موجود باشد، سود محسوب مى شود و به آن خمس تعلق
مى گيرد.
س1008:
سر سال خمسى ام را اول ماه سوم سال گذشتهقرار داده ام و در همين تاريخ براى محاسبه خمس سود حساب بانكى ام مراجعه كردم و
عليرغم اينكه من قبل از آن مستحق اين سود بودم، ولى از مال ديگرى استفاده مى كردم
كه خمس نداشت، آيا اين روش براى حساب سال مالى درست است؟ج: ابتداى سال خمسى
شما، روزى است كه براى اولين بار سود قابل دريافت براى شما حاصل شده است، و تأخير
ابتداى سال از آن روز براى شما جايز نيست.
س1009:
اگر وسائل و چيزهاى مورد نياز زندگى مانندماشين، موتور، فرش كه خمس آن داده نشده است فروخته شود، آيا پس از فروش بايد خمس
آنها فورا پرداخت شود؟ج: وسايل ذكر شده اگر جزو احتياجات زندگى بوده و از درآمد
بين سال آن را تهيه كرده است، پول فروش آن پس از سال خمسى خمس ندارد، ولى اگر حساب
سال ندارد يا وسايل را با پولى كه سال بر آن گذشته بدون اداى خمس تهيه كرده، بايد
خمس پول خريد آنها را بدهد هر چند آن وسايل را نفروشد.
س1010:
كسى كه نياز به تهيه يكى از لوازم خانگىمانند يخچال دارد و استطاعت خريد آن را يكجا ندارد و ماهيانه پولى پس انداز
مى نمايد تا وقتى كه پول به حد لازم رسيد، آن را خريدارى نمايد، اكنون كه سال خمسى
او رسيده، آيا به پولى كه به اين منظور كنار گذاشته شده خمس تعلق مى گيرد؟ج:
پول پس انداز شده اگر جهت تهيه مايحتاج زندگى تا چند ماه پس از پايان سال خمسى مورد
نياز باشد به نحوى كه با پرداخت خمس آن نتواند لوازم زندگى را تهيه كند، خمس
ندارد.
س1011:
اگر كسى قبل از سال خمسى اش، مقدارى ازدرآمد خود را به كسى قرض دهد و بعد از گذشت چند ماه از سر سال خمسى خود آن را
دريافت كند، اين مبلغ چه حكمى دارد؟ج: در فرض سؤال پرداخت خمس قرض پس از گرفتن
آن از بدهكار، واجب است.
س1012:
اشيائى را كه انسان در طول سال خمسى مى خردو سپس آن را بعد از سال خمسى اش مى فروشد، چه حكمى دارد؟ج: اشياء ياد شده اگر
جزو لوازم زندگى است و جهت استفاده شخصى خريده است خمس ندارد، ولى اگر آن را براى
فروش خريده و فروش آن هم تا سر سال خمسى ممكن است، پرداخت خمس سود آن واجب است، در
غير اين صورت، تا آن را نفروخته، خمس ندارد و هنگامى كه آن را فروخت، سود حاصل از
فروش آن از درآمدهاى همان سال فروش محسوب مى شود.
س1013:
اگر كارمندى حقوق سال خمسى خود را بعد ازرسيدن آن دريافت كند، آيا دادن خمس بر او واجب است يا خير؟ج: اگر تا سر سال
خمسى قابل دريافت باشد، پرداخت خمس آن واجب است هر چند هنوز آن را نگرفته باشد، در
غير اين صورت، جزء درآمدهاى سالى كه آن را دريافت مى كند محسوب
مى شود.
س1014:
اگر شخصى در پايان سال مالى خود، به مقداردرآمد همان سال بدهكار باشد، آيا به آن درآمد خمس تعلق مى گيرد يا خير؟ج: اگر
بدهى بابت هزينه هاى زندگى همان سال باشد، از منفعت آن سال استثنا مى شود و در غير
اين صورت استثنا نمى شود.
س1015:
خمس سكه هاى طلا كه قيمت آنها هميشه در حالتغيير است، چگونه است؟ج: اگر قصد دارد خمس آنها را از قيمت بدهد، ملاك، قيمت
روز محاسبه و پرداخت خمس است.
س1016:
اگر شخصى سال مالى خود را به قيمت طلامحاسبه نمايد، بطور مثال اگر همه سرمايه اش معادل با صد سكه طلا از نوع بهار آزادى
باشد كه مقدار بيست سكه از آن را به عنوان خمس پرداخته و هشتاد سكه مخمس باقى بماند
و در سال بعد اگر قيمت سكه افزايش يابد (ولى سرمايه او معادل همان هشتاد سكه است)،
آيا به آن خمس تعلق مى گيرد؟ آيا واجب است خمس افزايش قيمت را بپردازد؟ج: ملاك
در استثناى سرمايه مخمس، همان سرمايه اصلى است، اگر سرمايه اصلى كه با آن كار
مى كند، سكه هاى طلا از نوع مثلا بهار آزادى باشد، در سر سال مالى سكه هاى مخمس
استثنا مى شوند هر چند قيمت آنها به واحد ريال نسبت به سال گذشته، افزايش يافته
باشد. ولى اگر سرمايه او پول نقد يا كالا باشد كه در سر سال خمسى آن را با سكه هاى
طلا مقايسه كرده و خمس آن را داده باشد، بايد در سر سال خمسى آينده فقط قيمت
سكه هاى طلا را كه سال گذشته آنها را حساب كرده، استثنا كند نه تعداد سكه ها را.
بنابراين اگر قيمت سكه ها در سال آينده افزايش يابد، مقدار افزايش قيمت، استثنا
نمى شود بلكه سود محسوب شده و پرداخت خمس آن واجب است.
