لطفا منتظر باشید ...
احكام
مسجد
س408:
با توجه به اين كه مستحباست انسان نماز را در مسجد محله خود بخواند، آيا خالى كردن مسجد محل و رفتن به مسجد
جامع شهر براى خواندن نماز جماعت، اشكال دارد يا خير؟ج: اگر ترك مسجد محله براى
خواندن نماز جماعت در مسجد ديگر بخصوص مسجد جامع شهر باشد، اشكال
ندارد.
س409:
نماز خواندن در مسجدى كهسازندگان آن ادعا مى كنند آن را براى خود و قبيله خود ساخته اند، چه حكمى
دارد؟ج: مسجد پس از آنكه به عنوان مسجد ساخته شد اختصاص به قوم و گروه و قبيله
و اشخاص خاصى ندارد و همه مسلمانان مى توانند از آن استفاده نمايند.
س410:
آيا زنها بهتر است نماز رادر مسجد بخوانند يا در خانه؟ج: فضيلت خواندن نماز در مسجد مختص مردان
نيست.
س411:
در حال حاضر بينمسجدالحرام و محل سعى بين صفا و مروه ديوار كوتاهى وجود دارد كه ارتفاع آن نيم متر
و عرض آن يك متر است. اين ديوار بين مسجد و مسعى مشترك است. آيا زنها در ايام عادت
كه حق داخل شدن به مسجد الحرام را ندارند، مى توانند روى اين ديوار بنشينند؟ج:
اشكال ندارد، مگر اين كه يقين حاصل شود كه آن ديوار جزء مسجداست.
س412:
آيا انجام تمرين هاى ورزشىدر مسجد محل يا خوابيدن در آن جايز است؟ اين كارها در مسجدهاى ديگر چه حكمى
دارد؟ج: مسجد جاى ورزش و تمرين ورزشى نيست، و از كارهائى كه با شأن و منزلت
مسجد منافات دارد بايد پرهيز شود، و خواب در مسجد هم مكروه است.
س413:
آيا استفاده از شبستانمسجد براى رشد فكرى، فرهنگى و نظامى (با آموزشهاى نظامى) جوانان جايز است؟ آيا با
توجه به كمبود مكانهاى اختصاصى مى توان اين كارها را در ايوان مسجد انجام
داد؟ج: اين امور تابع كيفيت وقف صحن مسجد و ايوان آن است. و بايد از امام جماعت
و هي أت امناى مسجد در اين باره نظرخواهى شود. البته حضور جوانان در مساجد و برپا
يى درس هاى دينى زير نظر امام جماعت و هي أت امناى آن كار خوب و مطلوبى
است.
س414:
در بعضى از مناطق بخصوصروستاها مجلس عروسى را در مساجد برگزار مى كنند به اين صورت كه مجلس رقص و آواز در
خانه بر پا مى شود ولى نهار يا شام را در مسجد تناول مى كنند. آيا اين كار شرعا ً
جايز است يا خير؟ج: غذا دادن به دعوت شدگان در مسجد فى نفسه اشكال ندارد، ولى
برگزارى مجالس عروسى در آن مخالف جايگاه اسلامى مسجد است و جا يز نيست، و ارتكاب
اعمالى كه شرعا حرام است از قبيل گوش دادن به غنا و موسيقى لهوى و مطرب، بطور مطلق
حرام مى باشد.
س415:
شركت هاى تعاونى مردمىاقدام به ساختن مناطق مسكونى مى كنند، ابتدا توافق مى نمايند كه براى آن محله ها
مكان هاى عمومى مانند مسجد ساخته شود، اكنون كه آن واحدها به سهامداران شركت تعاونى
تحويل داده شده است، آيا بعضى از آنان مى توانند هنگام تحويل گرفتن واحد مسكونى از
توافق خود عدول كرده و بگويند ما راضى به ساختن مسجد نيستيم؟ج: اگر شركت با
توافق همه اعضاء اقدام به ساخت مسجد نموده و مسجد هم ساخته شده و وقف گرديده است،
عدول بعضى از اعضاء از موافقت اوليه خود اثرى ندارد. ولى اگر بعضى از آنان قبل از
تحقق وقف شرعى مسجد از موافقت خود عدول كنند، ساخت مسجد با اموال آنان در زمين
متعلق به همه اعضاء بدون رضايت آنان جايز نيست مگر اين كه در ضمن عقد لازم بر همه
آنها شرط شده باشد كه بخشى از زمين شركت براى ساخت مسجد تخصيص يابد و اعضاء اين شرط
را پذيرفته باشند، در اين صورت حق عدول ندارند و عدول آنها هم تاثيرى
ندارد.
س416:
براى مقابله با تهاجمفرهنگ غير اسلامى، حدود سى دانش آموز را از گروه ابتدا يى و متوسطه به شكل گروه
سرود در مسجد جمع كرده ايم كه اين افراد درسها يى از قرآن كريم، احكام و اخلاق
اسلامى را به مقتضاى سن و سطح فكرى شان فرامى گيرند. اقدام به اين كار چه حكمى
دارد؟ استفاده از آلت موسيقى اُر گ توسط گروه چه حكمى دارد؟ انجام تمرين بوسيله آن
در مسجد با رعايت موازين شرعى و مقررات مربوطه و متعارف راديو و تلويزيون و وزارت
ارشاد جمهورى اسلامى ايران داراى چه حكمى است؟ج: مقابله با تهاجم فرهنگى و
اقدام به امر معروف و نهى از منكر مستلزم استفاده از آلات موسيقى، بخصوص در مسجد
نيست. تعليم قرآن و احكام و آموزش اخلاق اسلامى و تمرين سرودهاى مذهبى و انقلابى در
مسجد اشكال ندارد، ولى در هر حال مراعات شأن و جايگاه مسجد واجب است و مزاحمت نماز
گزاران جايز نيست.
س417:
آيا نمايش فيلم هاى سينمايى كه توسط وزارت ارشاد اسلامى ايران توزيع مى شود، در مسجد براى شركت كنندگان در
جلسات قرانى، اشكال شرعى دارد يا خير؟ج: تبديل مسجد به مكانى براى نمايش
فيلم هاى سينما يى جايز نيست ولى نمايش فيلم هاى مذهبى و انقلابى داراى محتواى مفيد
و آموزنده به مناسبت خاصى و بر حسب نياز و تحت نظارت امام جماعت مسجد اشكال
ندارد.
س418:
آيا پخش موسيقى شاد ازمسجد به مناسبت جشن ميلاد ائمه معصومين «عليهم السلام» شرعا ً اشكال دارد؟ج:
واضح است كه مسجد جايگاه شرعى خاصى دارد، لذا اگر پخش موسيقى در آن منافى با حرمت
مسجد باشد، حرام است حتى اگر موسيقى غيرمطرب باشد.
س419:
استفاده از بلندگوهاىمساجد كه صدا را در خارج از مسجد پخش مى كنند، تا چه وقت جايز است؟ پخش سرودهاى
انقلابى يا قرآن كريم قبل از اذان چه حكمى دارد؟ج: پخش قرائت قرآن كريم براى
چند دقيقه قبل از اذان در وقتهايى كه باعث اذيت و آزار همسايگان و اهل محل نشود،
اشكال ندارد.
س420:
مسجد جامع چه تعريفىدارد؟ج: مسجد جامع مسجدى است كه در شهر براى اجتماع همه اهل شهر بنا شده است
بدون اين كه اختصاص به گروه و قشر خاصى داشته باشد.
س421:
قسمت سر پوشيده اى از يكمسجد حدود سى سال است كه متروكه و تبديل به خرابه شده و نماز در آن اقامه نمى شود و
بخشى از آن به عنوان انبار مورد استفاده قرارمى گيرد. نيروهاى بسيجى كه حدود پانزده
سال است در اين قسمت سقف دار مستقر هستند، تعميراتى را در آن انجام داده اند زيرا
وضعيت بسيار نامناسبى داشت و سقف آن هم در معرض ريزش بود. و چون برادران بسيجى
آگاهى از احكام شرعى مسجد نداشتند و افراد مطلع هم آنها را آگاه نكردند، اقدام به
ساختن چند اتاق در اين قسمت نمودند كه بر اثر آن مبالغ زيادى خرج شد و در حال حاضر
كارهاى ساختمانى رو به پايان است. اميدواريم حكم شرعى موارد زير را بيان فرما
ييد:1 - بر فرض اين كه متصديان اين كار و گروه ناظر بر آن جاهل به مسئله باشند،
آيا در برابر مخارجى كه از بيت المال صرف كرده اند ضامن هستند؟ و آيا مرتكب گناه
شده اند؟2 - با توجه به اين كه مخارج مزبور از بيت المال بوده، آيا اجازه
مى دهيد تا زمانى كه مسجد به اين قسمت احتياج ندارد و نماز در آن اقامه نمى شود، از
آن اتاق ها با رعايت كامل احكام شرعى مسجد، براى فعاليت هاى آموزشى مانند آموزش
قرآن كريم و احكام شرعى و ساير امور مسجد استفاده شود؟ و آيا اقدام به تخريب اطاق ه
ا واجب است؟ج: واجب است قسمت سرپوشيده مسجد با خراب كردن اتاق ها يى كه در آن
ساخته شده است به حالت قبل برگردد، و اگر مخارج احداث اتاقها ناشى از تعدى و تفريط
و عمد و تقصير نباشد معلوم نيست كسى ضامن آن باشد، و استفاده از قسمت سرپوشيده مسجد
براى تشكيل جلسات آموزش قرآن كريم و احكام شرعى و معارف اسلامى و ساير مراسم دينى و
مذهبى، اگر مزاحمت براى نمازگزاران ايجاد نكند و تحت نظارت امام جماعت مسجد باشد،
اشكال ندارد، و بايد امام جماعت و نيروهاى بسيجى و ساير مس ؤولين مسجد با هم همكارى
كنند تا حضور نيروهاى بسيجى در مسجد استمرار پيدا كند و خللى در انجام وظا يف عبادى
مانند نماز و غير آن هم پيش نيايد.
س422:
در طرح توسعه يكى ازخيابانها چند مسجد در مسير طرح قرار مى گيرد كه بايد بعضى از آنها بطور كلى خراب
شوند و در بقيه قسمتى از آنها تخريب گردد تا حركت وسائط نقليه براحتى صورت گيرد.
خواهشمند است نظر شريف را بيان فرما ييد.ج: خراب كردن تمام مسجد يا قسمتى از آن
جايز نيست مگر در صورت وجود مصلحتى كه اهميت ندادن و بى توجهى به آن ممكن
نباشد.
س423:
آيا استفاده شخصى و اندك از آب مساجد كه مخصوص وضو گرفتن است جايزاست؟ مثل اين كه مغازه داران از آن براى نوشيدن، درست كردن چاى و يا براى ماشين
استفاده كنند با توجه به اين كه آن مسجد واقف خاصى ندارد كه از اين اعمال جلوگيرى
نمايد.ج: اگر وقف آب براى خصوص وضو گرفتن نمازگزاران معلوم نباشد و عرف رايج در
محله مسجد، اين باشد كه همسايه ها و عبور كنندگان هم از آب آن استفاده مى كنند،
اشكال ندارد، هر چند احتياط در اين مورد، مطلوب است.
س424:
مسجدى در مجاورت قبرستانى،وجود دارد و هنگامى كه بعضى از م ؤمنين به زيارت اهل قبور مى آيند از آب مسجد براى
پاشيدن روى قبرهاى ارحام خود استفاده مى كنند و ما نمى دانيم كه اين آب عمومى است
يا وقف خاص مسجد، و بر فرض هم كه وقف خاص مسجد نباشد، معلوم نيست كه مخصوص وضو
گرفتن و دستشو يى رفتن است يا خير، آيا استفاده مذكور از آن آب جايز است؟ج: اگر
استفاده از آب مسجد براى پاشيدن روى قبرها يى كه خارج از آن قرار دارد، امر رايجى
است و كسى به آن اعتراض نمى كند و دليلى هم بر وقف آن آب براى خصوص وضو و تطهير
نيست، استفاده از آن براى امر مذكور اشكال ندارد.
س425:
اگر مسجد نياز بهتعمير داشته باشد، آيا اجازه گرفتن از حاكم شرع يا وكيل او واجب است؟ج: اگر
تعمير داوطلبانه و تبرعى (از مال شخصى افراد خيّر) باشد، نيازى به اجازه حاكم شرع
نيست.
س426:
آيا جايز است وصيت كنم كهمرا بعد از مردن در مسجد محله كه تلاش فراوانى براى آن كرده ام دفن نمايند. زيرا
دوست دارم در داخل يا صحن آن دفن شوم؟ج: اگر هنگام اجراى صيغه وقف، دفن ميّت
استثناء نشده باشد، دفن در مسجد جايز نيست و وصيت شما در اين مورد اعتبارى
ندارد.
س427:
مسجدى حدود بيست سال پيشساخته شده و به نام مبارك صاحب الزمان عجل الله تعالى فرجه الشريف زينت يافته است،
ولى معلوم نيست كه اين اسم در صيغه وقف مسجد ذكر شده باشد. تغيير اسم مسجد از صاحب
الزمان «عجل الله فرجه الشريف» به مسجد جامع چه حكمى دارد؟ج: مجرد تغيير اسم
مسجد مانعى ندارد.
س428:
در مساجدى كه از محلنذورات خاص مسجد و تبرعات مؤمنين به برق و سيستم تهويه مجهز شده اند، هنگامى كه
شخصى از اهالى محل فوت مى كند، براى او مجلس فاتحه در مسجد برگزار مى شود كه در آن
از برق و سيستم تهويه مسجد استفاده مى گردد و برگزار كنندگان مراسم آن هزينه ها را
نمى پردازند. آيا اين كار شرعا ً جايز است؟ج: جواز استفاده از امكانات مسجد در
مجالس اقامه فاتحه براى اموات و امثال آن منوط به كيفيت وقف و نذر آن امكانات براى
مسجد است.
س429:
در روستا يى مسجد نوسازىوجود دارد كه در مكان مسجد قبلى بنا شده است. در گوشه اى از اين مسجد كه زمين آن
جزء مسجد قبلى است، بر اثر جهل به مس أله، اتاقى براى تهيه چاى و مانند آن و
كتابخانه اى در نيم طبقه قسمتى از شبستان مسجد در داخل شبستان مسجد ساخته شده است.
خواهشمنديم نظر خود را در اين باره و مسئله تكميل و كيفيت استفاده از نصف دور داخلى
مسجد، بيان فرما ييد.ج: ساختن اتاق مخصوص چاى در محل مسجد قبلى صحيح نيست و
واجب است آن مكان به حالت مسجد بودن خود برگردد. نيم طبقه داخل شبستان مسجد هم در
حكم مسجد است و همه احكام و آثار شرعى آن را دارد، ولى نصب قفسه هاى كتاب و حضور در
آنجا براى مطالعه، اگر مزاحمتى براى نمازگزاران ايجاد نكند اشكال
ندارد.
س430:
رأى جنابعالى در مورد مسأله ذيل چيست؟در يكى از روستاها مسجدى وجود دارد كه رو به خرابى است ولى دليلى
براى خراب كردن آن وجود ندارد زيرا مانع استمرار جاده نيست. آيا تخريب آن بطور كامل
جايز است؟ همچنين اين مسجد داراى مقدارى اثاثيه و اموال است، اينها بايد به چه كسى
داده شوند؟ج: تخريب و ويران كردن مسجد جايز نيست و بطور كلى خراب كردن مسجد آن
را از مسجد بودن خارج نمى كند. اثاث و لوازم مسجد اگر مورد استفاده در آن نباشد،
بردن آن به مساجد ديگر براى استفاده از آنها اشكال ندارد.
س431:
آيا شرعا ً ساخت موزه درگوشه اى از صحن مسجد بدون دخل و تصرف در ساختمان آن جايز است؟ مثل كتابخانه كه
امروزه جز ئى از مسجد را تشكيل مى دهد؟ج: ايجاد موزه يا كتابخانه در گوشه صحن
مسجد اگر مخالف كيفيت وقف تالار و شبستان و صحن مسجد باشد و يا موجب تغيير ساختمان
مسجد گردد، جايز نيست. بهتر است مكانى در كنار مسجد براى اين منظور تهيه
شود.
س432:
مكانى وقفى وجود دارد كهدر آن مسجد، مدرسه علوم دينى و كتابخانه عمومى بنا شده است كه همگى آنها ال آن
فعّال هستند. اين مكان در حال حاضر جزء نقشه مكان ها يى است كه از طرف شهردارى بايد
خراب شوند. چگونه بايد با شهردارى براى تخريب آن و گرفتن امكانات همكارى كرد تا
بتوان آن را تبديل به ساختمان بهترى نمود؟ج: اگر شهردارى اقدام به تخريب آن و
دادن عوض نمايد و آن را تحويل دهد، اشكال ندارد، ولى اصل خراب كردن مسجد و مدرسه
وقفى فى نفسه جايز نيست، مگر در صورتى كه مصلحت اهم غير قابل اغماضى آن را اقتضا
كند.
س433:
براى توسعه مسجد نياز بهكندن چند درخت از صحن آن است، آيا اين عمل با توجه به بزرگ بودن صحن مسجد و وجود
درختان زياد در آنجا، جايز است؟ج: اگر نياز به توسعه مسجد باشد و داخل كردن صحن
در آن و قطع درختان تغيير و تبديل وقف شمرده نشود، اشكال ندارد.
س434:
زمينى كه جزء قسمتسرپوشيده مسجد بوده و بر اثر واقع شدن مسجد در مسير طرح عمرانى شهردارى، در خيابان
افتاده و قسمتى از آن به علت اضطرار تخريب شده، چه حكمى دارد؟ج: اگر احتمال
برگشت آن به حالت اوليه مسجد بودن ضعيف باشد، ترتّب آثار شرعى مسجد بر آن معلوم
نيست.
س435:
مدتى است كه در يكى ازمساجد، نماز جماعت اقامه مى كنم و اطلاعى از كيفيت وقف مسجد ندارم. با توجه به اين
كه مسجد از جهت هزينه با مشكلاتى روبرو است، آيا اجاره دادن زيرزمين مسجد براى كارى
كه مناسب با شأن مسجد باشد، جايزاست؟ج: اگر زير زمين عنوان مسجد را ندارد و جزء
تأسيساتى نيست كه مسجد به آن نياز داشته باشد، و وقف آن هم وقف انتفاع نباشد اشكال
ندارد.
س436:
هي أت امناى مسجدى كهاملاكى براى اداره امور خود ندارد تصميم گرفته اند زيرزمينى را در قسمت سقف دار
مسجد براى ساختن كارگاه و تأسيسات عمومى براى خدمت به مسجد ايجاد نمايند، آيا اين
كار جايز است؟ج: حفر زمين مسجد براى ت أسيس كارگاه و مانند آن
جايزنيست.
س437:
آيا بطور مطلق جايز استكفّار داخل مساجد مسلمانان شوند هر چند براى مشاهده آثار تاريخى باشد؟ج: ورود
آنان به مسجد الحرام شرعا ممنوع است، و در ساير مساجد هم اگر هتك و بى حرمتى مسجد
شمرده شود جايزنيست، بلكه در ساير مساجد هم مطلقا ً وارد نشوند.
س438:
آيا نماز خواندن در مسجدىكه توسط كفّار ساخته شده جايز است؟ج: نماز خواندن در آن اشكال
ندارد.
س439:
اگر كافرى داوطلبانه مالىرا براى كمك به ساختمان مسجد بدهد و يا كمك ديگرى نمايد، آيا قبول آن جايز
است؟ج: اشكال ندارد.
س440:
اگر كسى شب به مسجد بيايدو در آن بخوابد و محتلم شود و پس از بيدارى خروج از مسجد برايش ممكن نباشد، چه
تكليفى دارد؟ج: اگر قادر بر خروج از مسجد و رفتن به جاى ديگر نيست، واجب است
فورا ً تيمم نمايد تا بقاء در مسجد براى او حلال شود.
