عينيت صفات با ذات - اراده الهی از دیدگاه امام خمینی نسخه متنی

عينيت صفات با ذات

مسئله ديگري كه در باب صفات مطرح است، عينيت و غيريت صفات ذاتي با ذات حق است و عليرغم اختلاف آرايي كه در اين زمينه وجود دارد، قول حضرت امام ـ و برخي حكماي ديگر ـ معتبرترين اقوال است. ايشان معتقد به عينيت و اتحاد صفات با ذات هستند؛ به اين دليل كه صرف وجود، صرف كمال و جمال است و هيچ حيثيت كمالي، نمي‌تواند خود را از صرف وجود كنار بكشد؛ چون هرچه كمال است، به حقيقت وجود برمي‌گردد و اگر غير از اين باشد اشكالات عديده‌اي پيش مي‌آيد:

1. در عالم وجود دو اصل بلكه چندين اصل بوده باشد و حال آنكه در عالم واقع تنها وجود اصيل است.

2. ذات حق تبارك و تعالي مركب باشد كه لازمه‌اش نيازمندي و نقص است.

3. راه يافتن جهات امكاني در ذات حق است و اشكالات ديگري كه بيانشان به طول مي‌انجامد.[4]

حضرت امام قائل به قول عينيت صفات با ذات، در موارد زيادي از آن سخن گفته‌اند و آن را برهاني كرده‌اند و اصحاب اقوال ديگر را مورد نقد قرار داده‌اند.[5]

اختلاف اقوال در اراده الهي

از اين بحث‌هاي مقدماتي كه بگذريم، اراده يكي از صفات كمال است كه همة الهيون آن را پذيرفته اما در حقيقت اراده با يك سري پرسش‌هايي مواجه شده‌اند.

ـ آيا اراده صفات ذات است يا فعل؟

ـ آيا اراده حادث است يا قديم؟