عصر امام خمينى، قدس سره 2

مير احمدرضا حاجتى

قسمت دوم

اشاره: در قسمت اول مقاله حاضر،نويسنده با اشاره به جمله‏اى از مقام‏معظم رهبرى كه مى‏فرمايد: «امام كبيرما عصر جديدى را آغاز كردند» به‏بيان ويژگيهاى عصرى كه امام‏خمينى، قدس سره، آغازگر آن بود، پرداختند. عصرى كه دين و ديندارى‏در آن تجلى دوباره مى‏يابد و جهانيان‏بار ديگر متوجه ارزشهاى نهفته درتعاليم دينى مى‏گردد.

نويسنده پس از نقل اظهارنظرهاى تنى چند از انديشمندان جهان‏در مورد دين گرايى در عصر جديدبراى نشان دادن و رويكزد دينى،مذهبى و معنوى بشر معاصر به‏بررسى اخبار، اطلاعات و گزارشهايى‏مى‏پردازد كه در رسانه‏هاى خبرى‏جهان انعكاس يافته است.

غرب و رويكرد دوباره به دين

نشريه آمريكايى واشنگتن تايمز بااشاره به رخداد مهم رويكرد دوباره‏بشر به دين مى‏نويسد:

جريان بازگشت ملتها به دين‏باورى همانند يك سيل خروشان به‏راه افتاده است.

اين نشريه در ادامه تحليل خوداضافه مى‏كند:

اين تصور كه سكولاريسم همه‏جهان را در برمى‏گيرد و عالم‏گيرخواهد شد به پايان رسيده است. (1)

آينده اين پديده مهم و جريان‏مبارك آنچنان پرفروغ و روشن است‏كه بسيارى از تحليلگران، قرن بيست ويكم را قرن بسط نفوذ فوق‏العاده مذهب‏در ابعاد مختلف زندگى بشر مى‏دانند (2) و در حقيقت گستره شعاع پيامهاى دينى‏و معنوى حضرت امام خمينى مى‏رودتا عرصه‏هاى مختلف زندگى بشر قرن‏21 را تحت تصرف خود درآورد.

الوين تافلر، از چهره‏هاى‏سرشناس تحليل رويدادهاى حال وآينده دنياى غرب در كتاب تغيير ماهيت‏قدرت مى‏نويسد (نقل به مضمون):

اينكه كدام كشور بر جهان قرن 21مسلط خواهد شد. سؤالى هيجانى است‏اما در واقع طرح اين سؤال اساسااشتباه است، زيرا بزرگترين تحول‏امروز جهان ظهور پديده‏اى جديد يعنى‏نيرو و قدرتى ماوراى دولتهاى ملى‏است.

تافلر به عنوان نمونه‏اى از اين نيروو قدرت ماوراى دولتها به امام خمينى،قدس‏سره، اشاره مى‏كند كه وانست‏بااستفاده از نيروى مذهب بخش قابل‏توجهى از قدرتى را كه مدتها درانحصار دولتهاى ملى بود، تحت اختيارخود بگيرد.

او مى‏گويد:

آية‏الله خمينى [قدس‏سره] فتواى‏قتل سلمان رشدى را صادر كرد درواقع براى حكومتهاى دنيا پيامى‏تاريخى فرستاد اما بسيارى در جهان‏مضمون آن را به اشتباه دريافت‏كردند و مضمون واقعى پيام آية‏الله‏خمينى [قدس‏سره] چيزى نبود مگررسيدن عصر جديدى از حاكميت‏جهانى.

تافلر مى‏گويد:

اين نكته بسيار اساسى است كه‏غربيها بايد آن را بررسى و با دقت‏مورد نظر قرار دهند زيرا حركت‏آية‏الله [امام] خمينى همان حركت‏مكتب قرن بيستم را نشان مى‏دهد كه‏آن حركت‏يك نظام جهانى رانشانه‏گيرى نموده است و به نظرمى‏رسد كه قلمرو و انديشه‏هاى‏بشرى در ادامه اين حركت، هم‏جايگاههاى حكومتهاى دولتى را تغييرمى‏دهد و هم اقتدار دولتهاى ملى ومحلى را در مهار حوادث درون مرزى‏در قرن 21 كاهش مى‏دهد.

وى در انتها اضافه مى‏كند:

بازى قدرت جهانى كه در دهه‏هاى‏آينده پديد خواهد آمد بدون در نظرگرفتن قدرت روزافزون اسلام، مذاهب‏كاتوليك و مذاهب ديگر و يا منازعات‏جهانى و جهاد ميان آنان قابل درك‏نيست. (3)

امروزه مساجد، معابد، كنيسه‏ها وكليساها در سراسر جهان پذيراى انبوه‏جمعيت مشتاق پيامهاى الهى و معنوى‏شده‏اند. ايستگاههاى راديويى درايالات متحده آمريكا كه برنامه‏هاى‏مذهبى پخش مى‏نمايند ميليونهاشنونده را به خود جذب نموده‏اند. (4) قرآن و انجيل و كتب مذهبى در صدرپرفروشترين عناوين با شمارگان‏جهانى قرار گرفته‏اند.

به گزارش شبكه تلويزيونى‏سى.ان.ان:

در سال 1995 انتشار كتابهاى‏عمومى از رشد نزديك به 6%برخوردار بوده‏اند در حالى كه انتشاركتابهاى مذهبى نرخ رشدى برابر 20%در همين مدت، داشته‏اند. (5)

تحولات مورد بحث در زمينه‏دين‏گرايى تاثيرات ژرف خود را برجنبه‏هاى گوناگون زندگى بشر از جمله‏بر وقايع و جريانهاى سياسى جوامع‏انسانى خصوصا جوامع غربى بيش ازپيش نمايان مى‏سازند.

در آخرين دوره انتخابات رياست‏جمهورى آمريكا به جهت جلب آراى‏مردم از شعارهاى مذهبى بهره‏بردارى‏گرديد. (6

نامزدهاى پست نخست‏وزيرى درجريان انتخابات اخير پارلمانى انگليس‏به توصيف اعتقادات مذهبى خودپرداختند. 7

چنانكه تحولات مورد اشاره بخش‏قابل توجهى از نسل جوان كشورهاى‏بيگانه با ارزشهاى دينى را تحت‏تاثيرات روزافزون خود قرار داده‏است:

در مرداد 1376 به مناسبت‏سالگردروز جهانى جوانان كاتوليك‏گردهمايى عظيمى با حضور پاپ اعظم‏در پاريس برگزار شد كه در آن بيش ازيك ميليون نفر به نيايش پرداختند، دراين مراسم جوانان كاتوليك 140كشور جهان حضور داشتند كه 200 تا300 هزار نفر آنها خارجى و در حدود750 هزار نفر فرانسوى بودند.

و در يكى از دهها مراسمى كه‏رسانه‏هاى خبرى اقدام به انعكاس آن‏نمودند مجموعا 43 هزار نفر از جوانان‏آمريكايى طرفدار مسيح در شهرلس‏آنجلس گرد هم آمدند و هدف از اين‏همايش آشنايى با ارزشهاى مذهبى وتجديدنظر در مورد ايمان شخصى ذكرشده بود. (8)

«باربرا كانتروويتس‏»، نويسنده‏غربى، در گزارشى نسبتا مفصل كه‏بخشهايى از آن را در ذيل مى‏آوريم، باتشريح و توضيح روند روزافزون‏معنويت‏گرايى و توجه به پيامهاى دينى‏در جامعه آمريكا مى‏نويسد:

استوديوهاى فيلمسازى درهاليوود هم به فيلمهاى خود چاشنى عرفانى و زندگى بعد از مرگ زده‏اند.كتاب جديد پاپ ژان پل دوم تحت‏عنوان «عبور از دروازه اميد» در صدرجدول كتابهاى پرفروش قرار دارد.

رمان جيمز ردفيلد با دستمايه‏مسايل عرفانى و معنوى و تحت‏عنوان پيشگويى آسمانى در صدرجدول كتابهاى داستانى قرار گرفته‏است.

در عالم موسيقى نيز از آلبوم‏سرودهاى مذهبى كه توسط راهبان‏بنديكت كليساى سانتودمينكودوسيلوس خوانده شده، تا كنون 8/2ميليون نسخه به فروش رفته است.

كتاب «داكوتا يك جغرافياى‏معنوى‏» نوشته كاتلين نوريسى كه‏در سال 1993 انتشار يافته هنوز درفهرست كتابهاى پرفروش جاى دارد،او مى‏گويد تاكنون 3000 نامه ازخوانندگانى كه مى‏خواهند تجربيات‏معنوى خود را با او در ميان بگذارند،دريافت كرده است...

وى در ادامه مقاله خود اضافه‏مى‏كند:

سياستمداران [آمريكايى] اصراردارند كه اجراى مراسم عبادى درمدارس آمريكا اجبارى شود آمارحضور مردم در سخنرانيها و مراسم‏مذهبى چندين برابر شده است و براى‏حضور در برخى از اين سخنرانيهابايد ماهها در ليست انتظار براى‏ثبت‏نام ماند.

كانترونتيس مى‏افزايد:

در دانشگاههايى كه دوره‏ها وسخنرانيهايى درباره مباحث عرفانى‏و معنوى برقرار مى‏شود كلاسهالبالب از دانشجو است.

مؤسسه اينترفيس در كمبريج‏ماساچوست 700 دوره و كلاس در اين‏زمينه عرضه مى‏كند و امسال 20000داوطلب براى شركت در اين كلاسهاثبت‏نام كرده‏اند حال آنكه اين رقم درسال گذشته از 13000 نفر تجاوزنكرده بود.

پاييز امسال حدود 2000 نفر درسخنرانيهاى دكتر «دين اورنيش‏» كه‏معمولا نطقهاى پيچيده‏اى ايراد مى‏كندحضور پيدا كردند و به سخنرانى اودر اين باره كه با كسب آسايش درونى‏مى‏توان از سكته قلبى احتراز كردگوش دادند... (9)

يكى از محققان در تشريح گوشه‏اى‏ديگر از جريان معنويت‏گرايى ورويكرد دينى در جهان امروز چنين‏مى‏نويسد:

هفته گذشته شبكه‏هاى ماهواره‏اى‏تلويزيونى ترانه معنوى را براى‏نخستين بار در جهان رسانه‏اى‏معاصر پخش كردند كه يكى ازنشانه‏هاى آشكار نيازمنديهاى‏معنوى و جامعه معنويت‏خواه پس ازانقلاب اسلامى ايران است.

اين ترانه شگفت معنوى كه با نام‏سمبليك و نمادين [ Puedes llegar] عرضه عروسكهايى است كه‏بخشهايى از آيات كتاب مقدس يعنى‏انجيل را مى‏توانند تكرار كنند كه‏پديده‏اى نو در گرايشهاى مذهبى‏است.

حجم معاملات بازرگانى كالاهاى‏معنوى تنها در جامعه آمريكا از عدديكصد ميليون دلار قبل از انقلاب‏اسلامى به رقم سه ميليارد دلارى فعلى‏ارتقاء پيدا كرده است.

به وجود آمدن و شكل‏گيرى‏تخصص و مهارت نرم‏افزارى نوين دربازرگانى و امور خدمات بين‏المللى‏تحت عنوان بازاريابى مذهبى يامعنوى، در بعضى از مراكز آموزشى‏مذهبى و سازمان كليساها بشدت رواج‏پيدا كرده است و هدفش ارتباط معنوى‏با مخاطب فراوانتر است.

خانم «مارى انجيليكا» كه يك راهبه‏فقير و بى‏چيز بود و جز لباس راهبگى‏هيچ سرمايه ديگرى نداشت، وانست‏باترغيب مؤمنان كاتوليك به مشاركت درراه‏اندازى يك سيستم تلويزيونى كابلى‏كاملا مذهبى و معنوى صرف يك شبكه‏تلويزيونى قوى و پرقدرت با چهل و پنج‏ميليون مخاطب به وجود آورده و به‏نيازهاى معنوى تازه از طريق رسانه‏تلويزيون پاسخ دهد (10)

1. روزنامه ايران، به نقل از خبرگزارى‏جمهورى اسلامى، 15/5/76.

2. روزنامه ابرار، به نقل از هفته‏نامه‏فرانسوى نورل آبرزواتور، 6/6/75.

3. تغيير ماهيت قدرت، الوين تافلر، مركزترجمه و نشر كتاب، چاپ اول 1370،ص‏659، 658، 657، 656 و 655.

4. روزنامه جمهورى اسلامى، به نقل ازروزنامه آمريكايى واشنگتن پست، 8/3/71.

5. ضميمه روزنامه اطلاعات، 5/4/75.

6. روزنامه صبح، شماره 35، مصاحبه دكترگلشنى.

7. روزنامه كيهان، 11/1/76.

8. نشريه اطلاع رسانى مبلغان (ضميمه‏بصائر)، آذر 76.

9. مقاله در جستجوى امر قدسى، مجله‏مشرق، شماره دوم و سوم، ترجمه اميرقاسمى.

10. سينا واحد، ستون فرهنگ و انديشه،روزنامه كيهان، 23/5/75.