آيةالله جوادي آملي «يا اَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللّهَ اِنَّ اللّهَ خَبيرٌ بِما تَعْمَلُون * وَ لاتَكُونُوا كَالَّذينَ نَسُوا اللّهَ فَاَنْسيهُمْ اَنْفُسَهُمْ اُولئكَ هُمُ الْفاسِقُون».1ترجمه: اي كساني كه ايمان آوردهايد، از خدا پروا داريد؛ و هر كسي بايد بنگرد كه براي فردا[ي خود] از پيش چه فرستاده است و [باز] از خدا بترسيد. در حقيقت خدا به آن چه ميكنيد آگاه است. و چون كساني مباشيد كه خدا را فراموش كردند و او [نيز [آنان را دچار خودفراموشي كرد؛ آنان همان نافرماناناند».* * *قرآن كريم راه نجات از خطر گروههاي ياد شده در اين آيات را معرفتِ نفس و نظر در حال نفس ميداند. اين كه خداي سبحان فرمود: «وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ» يك سؤالي را به وجود ميآورد كه: انسان در چه چيزي نظر كند؟ ناظر مشخص است، منظورله مشخص است، اما منظور چيست در چه چيزي نگاه كند؟ فرمود: منظور آن «ما» است. اين «ما قدمت لغدٍ» كه منظور است و سعادت و شقاوت انسان را تأمين ميكند، خاطرات گذشته نيست تا انسان يادش باشد يا نباشد، بلكه درجات روحي خود شخص است كه الآن حضور دارد و اين با آيه 105 سوره مائده تشريح ميشود، كه درباره آن بحث خواهيم كرد.