فضيلت هاي سه گانه، «قسمت دوم»

استاد سيد محمد جواد مُهري

درباره فضيلت اين سه ماه (رجب ـ شعبان ـ رمضان) در ماه گذشته مطالبي به عرض رسيد. اينك در ادامه بحث گذشته رواياتي چند درباره فضيلت ماه شعبان و ماه مبارك رمضان تقديم مي‏داريم.

امام صادق (ع) فرمود:

«من صام ثلاثة ايّام من شعبان وجبت له الجنة و كان رسول اللّه صلّي اللّه عليه و آله شفيعه يوم القيامة» هر كه سه روز از ماه شعبان را روزه بدارد، بهشت براي او واجب گردد و رسول خدا در روز قيامت شفيعش خواهد بود.

در ماه شعبان امام زين العابدين عليه السلام اصحاب خود را جمع مي‏كرد و مي‏فرمود: «معاشر اصحابي اتدرون ايّ شهر هذا؟ هذا شهر شعبان و كان رسول الله(ص) يقول: شعبان شهري. ألا فصوموا فيه محبّة لنبيّكم و تقرّبا الي ربكم، فوالّذي نفس علي بن الحسين بيده، سمعت أبي الحسين يقول: سمعت اميرالمؤمنين(ع) يقول: من صام شعبان محبّة لنبي الله و تقربا الي الله عزوجل، أحبّه الله عزوجل و قرّبه من كرامته يوم القيامة و أوجب له الجنة».

ياران من! مي‏دانيد اين چه ماهي است؟ اين ماه شعبان است كه رسول خدا(ص) مي‏فرمود: شعبان ماه من است، پس در آن روزه بگيريد به خاطر محبت و دوستي پيامبرتان و براي تقرب به پروردگارتان، به همان خدايي كه جان علي بن الحسين در دست اوست از پدرم حسين بن علي(ع) شنيدم كه اميرالمؤمنين عليه‏السلام مي‏فرمود: هر كه به خاطر محبت پيامبر و براي تقرب به خداي عزوجل ماه شعبان را روزه بدارد، خداوند او را دوست خواهد داشت و به كرامتش در روز رستاخيز نزديك خواهد كرد و بهشت را بر او واجب خواهد گردانيد.

رسول خدا(ص) در روايت مفصلي درباره اين دو ماه مي‏فرمايد: «شعبان شهري و رمضان شهر اللّه عزّوجلّ فمن صام شهري كنت له شفيعا يوم القيامة و من صام شهر الله عزّوجلّ آنس الله وحشته في قبره و صل وحدته و خرج من قبره مبيضّا وجهه آخذا الكتاب بيمينه و الخلد بيساره حتي يقف بين يدي ربّه عزّوجلّ فيقول: عبدي فيقول لبيك سيدي. فيقول عزّوجلّ: صمت لي؟ فيقول: نعم يا سيدي فيقول تبارك و تعالي: خذوا بيد عبدي حتي تأتوا به نبيّي فأوتي به فأقول صمت شهري فيقول نعم فأقول له: انا اشفع لك اليوم قال فيقول الله عزوجل اما حقوقي فتركتها لعبدي و اما حقوق خلقي فمن عفا عنه فعليّ عوضه حتي يرضي. قال النبي فآخذ بيده حتي أنتهي به الي الصراط فأجده زحفا زلقا لايثبت عليه اقدام الخاطئين، فآخذ بيده فيقول لي صاحب الصراط: من هذا يا رسول اللّه؟ فأقول هذا فلان باسمه من أمتي، كان قد صام في الدنيا شهري ابتغاء شفاعتي و صام شهر ربّه ابتغاء وعده، فيجوز الصراط بعفو الله عزوجل حتي ينتهي الي باب الجنة فاستفتح له فيقول رضوان ذلك اليوم امرنا ان نفتح اليوم لأمتك. قال ثم قال اميرالمؤمنين(ع): صوموا شهر رسول الله(ص) يكون لكم شفيعا و صوموا شهر الله تشربوا من الرحيق المختوم و من وصلها بشهر رمضان كتب له صوم شهرين متتابعين».

شعبان ماه من است و رمضان ماه خداي عزوجل. پس هر كه ماه مرا روزه بدارد، در روز قيامت شفيعش خواهم بود و هر كه ماه خدا را روزه بدارد خداوند در قبرش وحشتش را از بين مي‏برد و او را مأنوس مي‏سازد و تنهائيش را مي‏زدايد و هرگاه از قبرش خارج شود با روي سفيد و در حالي باشد كه در دست راستش كتابش را گرفته و جاودانگي را در دست چپش و مي‏آيد تا در برابر خداي عزوجل قرار گيرد پس خداوند به او مي‏فرمايد: بنده‏ام! پاسخ مي‏دهد: لبيك يا مولاي من! خداوند مي‏فرمايد: به خاطر من روزه گرفتي؟ عرض مي‏كند: آري مولاي من، پس خداوند تبارك و تعالي مي‏فرمايد: : (اي فرشتگانم) دست بنده‏ام را بگيريد و او را نزد پيامبرم بياوريد. پس او را به حضور رسول خدا مي‏رسانند. پس من به او مي‏گويم: ماه مرا روزه گرفتي؟ (شايد مقصود جزئي از ماه شعبان باشد نه همه‏اش) مي‏گويد: آري! پس من به او مي‏گويم: من امروز شفاعتت مي‏كنم. سپس خداي عزوجل مي‏فرمايد: اما من از حقوق خودم به خاطر بنده‏ام گذشتم و اما حقوق ديگر بندگانم كه بر گردن او هست، هر كه از او بگذرد و عفوش كند، من آنقدر تعويضش مي‏كنم تا راضي گردد.

رسول خدا(ص) فرمود: پس من دست

او را مي‏گيرم تا اينكه او را به صراط مي‏رسانم، پس آن را صاف و لغزنده مي‏يابم كه گامهاي خطاكاران بر آن ثابت نشود و بلغزد، پس من دست او را مي‏گيرم، فرشته موكل به صراط مي‏گويد: اي رسول خدا، اين كيست؟ مي‏گويم: اين فلان است (اسمش را مي‏آورم) او در ماه من (شعبان) به خاطر دريافت شفاعتم، روزه گرفته و ماه خدا (رمضان) را به خاطر وعده الهي روزه گرفته، پس درِ بهشت را براي او مي‏گشايم و رضوان (فرشته بهشت) مي‏گويد كه در آن روز به ما امر مي‏شود كه در بهشت را بر امتت بگشائيم.

سپس اميرالمؤمنين(ع) فرمود: ماه رسول خدا را روزه بداريد تا در روز رستاخيز شفيعتان باشد و ماه خدا را روزه بگيريد تا از رحيق مختوم (شراب گواراي بهشتي) بياشاميد و هر كه ماه شعبان را به ماه رمضان بپيوندد، براي او پاداش دو ماه پي در پي نوشته شود.

به هر حال اين فرصت را بايد غنيمت شمرد و گرچه تاكنون از اين ماههاي پر فضيلت استفاده نشده در اين آخرين روزهاي ماه شعبان، بسيار بهره بايد برد و با دعا و قرآن و نيايش و مناجات شعبانيه روزها و شبها را گذراند و از هر لحظه و دقيقه‏اي براي توشه‏گيري روز رستاخيز استفاده شايان برد. ضمن اينكه بايد خداي را بسيار شكر و سپاس گوئيم كه ما را تا فرا رسيدن اين ماههاي مبارك زنده نگه داشته و صحت و سلامتي داده است، هرگز نبايد اين ساعتها و روز و شبهاي باارزش به بطالت و بي‏كاري و سستي و كاهلي بگذرد. در طول سال جز چند روزي بيش نيست كه از روزها و ماههاي ديگر امتياز و خصوصيت بسزايي دارند، بويژه آخرين روزهاي ماه شعبان و تمام روزها و شبهاي ماه مبارك رمضان.

ابوالصلت هروي گويد: در آخرين جمعه از ماه شعبان خدمت امام هشتم عليه السلام مشرف شدم. حضرت فرمود:

اي اباالصلت! ماه شعبان بيشترش گذشت و اينك جمعه آخرش فرا رسيده پس تلافي كن در اين چند روز آخر، آنچه از تقصيرهايت در اين ماه گذشته است و روآور به آنچه براي تو سودمند است و بسيار دعا كن و از خدا طلب آمرزش گناهانت نما و قرآن را بسيار تلاوت كن و از گناهانت توبه كن تا چون ماه مبارك رمضان فرا رسد خود را براي خدا خالص و آماده گردانيده باشي و امانت كسي را در گردن خود نگذار جز آنكه آن را ادا كني و كينه مؤمني را در دل قرار نده جز آنكه بيرونش كني و تقواي الهي داشته باش و بر او در پنهان و آشكار توكل كن زيرا هر كه بر خدا توكل كند، خدا او را بس است و در بقيه اين ماه بسيار خدا را بخوان. و اما در فضيلت ماه رمضان آنقدر روايت از معصومين(ع) رسيده است كه كتاب‏ها براي نوشتن لازم است، همين بس كه در اين ماه خدا، درهاي بهشت گشوده و درهاي جهنم بسته مي‏شود و پاداش كارهاي خير مضاعف و دو برابر مي‏گردد؛ پس بايد بسيار تلاش كرد كه خداي نخواسته درهاي جهنم بر رويمان باز نشود. ضمنا بدين مناسبت خطبه رسول اكرم در آخر ماه شعبان را حتما مطالعه كنيد (اين خطبه شريفه در بسياري از كتاب‏ها و همچنين مفاتيح نقل شده است).

فرا رسيدن اين ماه پر فضيلت را به عموم مسلمين بويژه ملت متهجد و خداجوي ايران اسلامي تبريك و تهنيت عرض مي‏كنيم و اميدواريم خداوند توفيق عبادت بيشتر و قرائت قرآن و اعمال خير و اطعام مؤمنين را به ما در اين ماه مبارك عطا فرمايد.