زنان‌،‌ آفرینش، معنویت‌ و عقل نسخه متنی

اين جهت از مردان، پيشرفته‏تر و تكامل يافته‏تر باشند و همين موجب مي‏گردد كه به مسائل پيچيده فكري و عقلاني گرايش كمتري داشته باشند و همواره حسابگرانه و عقلاني با مسائل برخورد نكنند؛ بلكه تن به هدايت عاطفه مي‏دهند و به زندگي خانوادگي و اجتماعي‏گرمي و لطافت مي‏بخشند. دراينصورت پذيرش اينكه درك برخي مسائل خشك عقلي براي مردان آسانتر باشد، هيچ تحقيري در حقّ زنان را موجب نخواهد بود بلكه تفاوتهاي طبيعي، منشاء كاركردهاي متفاوت طبيعي است و واجد ارزش يا ضدارزش از حيث انساني و ديني نمي‏باشد.

ج) حديث يا احاديثي اگر مشتمل بر اصلي بود، بايد با بررسي دقيق جستجو كرد كه حديث يا آيه‏اي ديگر، مخالف مضمون آن وجود داشته نداشته باشد. اگر مخالفي وجود نداشت اين اصل در صورت صحّت سند و صراحت مدلول حديث، ثابت مي‏شود، و اگر مخالفي وجود داشت، بايد به قواعد «تعادل و تراجيح» عمل كرد. و اين يكي از معيارهاي علم «اصول» است.

چه‏بسا پس از بررسيهاي كارشناسي (فقيهانه) و اجراي ضوابط «تعادل و تراجيح» روشن مي‏شود، كه در حقيقت، ناسازگاري و تضادي در كار نيست؛ بلكه دو حديث يا آيه و حديث، داراي يكي از نسبتهاي عام و خاص، مطلق و مقيد و... مي‏باشند، و يا درباره دو موضوع يا دو حالت از يك موضوع است كه اينها نيز ناسازگاري را از ميان برمي‏دارد و سرانجام اگر حديثي با معاني روشن آيه يا آياتي، ناسازگاري داشت و با هيچيك از شيوه‏ها تلائم و سازگاري ميانشان پديد نيامد، آن حديث كنار گذاشته مي‏شود، چون مخالف كلام خداست و خود پيامبر و اهلبيت(ع) فرموده‏اند اگر چيزي از مابرخلاف قرآن نقل شد آن را نپذيريد.

بنابراين، تعارض و ناسازگاري بَدوي (با نگرش سطحي و نخستين) نمي‏تواند، تعارض به حساب آيد.

البته بايد توجه داشت كه اين كارِ كارشناسي است، و هر كس نمي‏تواند از هر نظر و برداشتي كه خوشش نيامد، روي برتابد و آن را با اين معيارها ردّ كند؛ بلكه بايد ضوابط دقيق سنجش دو حديث يا آيه و حديث صحيحي كه به ظاهر توافق مضموني ندارد، رعايت گردد. اكنون در سنجش حديث نقصان عقل زن با قرآن، بنظر مي‏رسد كه حديث باظواهر قرآن سازگاري ندارد و در قرآن كريم، در هيچ موردي از نقصان عقل زن، سخني به ميان نيامده است: بلكه بسياري از مسائل را كه درباره انسانها برشمرده و از صعود و سقوط نوع انساني سخن گفته است، زن و مرد را همتا و همسطح شمرده است چنانكه در بخش «اوجگرايي و تكامل زن» ياد كرديم. در مقايسه اين حديث با احاديث ديگر نيز به حديث مخالفي دست مي‏يابيم. از امام علي«ع» حديث ديگري روايت شده است كه حديث پيشين را تقييد مي‏كند:

«ايّاك و مشاورة النّساء الاّ من جُرّبت بكمال عقلٍ15 از مشورت با زنان بپرهيزيد مگر زناني كه كمال عقل آنان آزمايش شده باشد.»

بنابراين، احاديث نقص عقل، با اينگونه احاديث، نسبت اطلاق و تقييد را پيدا مي‏كند و كلّيت آن از ميان مي‏رود و تعارض و ناسازگاري آنها برطرف مي‏شود. و نتيجه اين مي‏شود كه كلام پيشين درباره همه زنان نيست و مواردي استثنا دارد كه در آن روزگار كمتر بوده و در روزگار ما بيشتر شده است.