فلسفه اخلاق از دیدگاه مکاتب قدیم و جدید نسخه متنی

گوش فرا دار تا بگويم يا بهتر است سوالى كنم: «اگر كسى با ديگرى پيمانى بست بايد بعهد خود وفا كند يا حق دارد نيرنگ پيش گيرد و از انجام تعهد سر باز زند؟ كريتون: البته بايد بعهد خود وفا كند»2( - جلد اول كتاب آثار افلاطون، در ترجمه فارسى، صفحه 58.

گلاوكن:.

ما از ميان چيزهاى خوب‏ 1 - بعضى را صرفاً بخاطر خود آن چيزها دوست مى‏داريم نه بعلت نتائجى كه از آنها حاصل مى‏شود از قبيل شادى و اينگونه خوشيهاى بى ضررى كه انسان از آنها متمتع مى‏شود و اثرى ديگر از آنها باقى نمى‏ماند.

2 - «بعضى خواستنى‏ها هست كه هم بخاطر خود و هم بسبب نتائجى كه از آنها حاصل مى‏شود مطلوب ما مى‏باشند مانند خردمندى، بينائى و تندرستى اين گونه اعمال بهر دو خاطر خواستنى هستند».

3 - نوع سومى هم هست از قبيل ورزشهاى (سخت) بدنى و عمل به دستور پزشك و اشتغال به طبابت و حرفه‏هاى سودمند ديگر كه خود آنها موجب ناراحتى است لكن از آنها فايده‏اى به ما مى‏رسد و تمايل ما نسبت به اينها بخاطر خودشان نيست بلكه بعلت پاداش و نتائجى است كه از آنها عايد ما مى‏شود حال سقراط تو عدالت را از كدام يك از اين سه نوع ميدانى؟ سقراط: «عدالت از زيباترين نوع است يعنى در زمره آن خواستنى‏هائى است كه هم بخاطر خود و هم بخاطر نتائجى را كه از آن، عايد ما مى‏شود مطلوب جويندگان سعادت مى‏باشد»1( - كتاب جمهور، اثر افلاطون، كتاب دوم، (در ترجمه فارسى صفحه 92 - 91) در مباحثه گلاوكن با سقراط درباره خوبى عدالت.

(يعنى مانند خردمندى، سلامتى و بينائى است كه هم خودشان خوب اند و هم نتائج و ثمرات خوبى را مى‏توانند ببار بياورند).