نقل‏هاى غلط درباره فلسفه اخلاق سقراط: - فلسفه اخلاق از دیدگاه مکاتب قدیم و جدید نسخه متنی

نقل‏هاى غلط درباره فلسفه اخلاق سقراط:

1 - بعضى مثل «راسل» در كتاب تاريخ فلسفه غرب اش به سقراط نسبت داده‏اند كه سقراط گفته «هيچكس از روى آگاهى‏ظلم‏نمى‏كند».

نقد: لكن آنچه از مجموعه گفتار سقراط در مباحثه با پولوس در مجموعه آثار افلاطون استفاده مى‏شود اين است كه «كسانيكه مرتكب ظلم مى‏شوند هدف نهائى آنها ظلم نيست بلكه رسيدن به خوشى يا مقام و امثال اينها است و غير مستقيم به ظلم كشانده مى‏شوند و اگر ستمگر از سيه روزى در اين جهان از نظر درونى‏اش و عواقب آخرتى اش بطور كامل آگاهى داشت مرتكب ظلم نمى‏شد» و لذا سقراط در همين مباحثه مى‏گويد: «مجازات براى ستمگر همچون دواء است كه مى‏تواند او را بيدار و متوجه و پشيمانش كند».

و روشن است كه مجازات مربوط به كارى است كه انسان آگاهانه انجام داده است و گرنه انسانى كه از روى خطا كارى انجام دهد مجازات ندارد حداكثر بايد جبران خسارات وارده را بنمايد و در روز قيامت هم عقاب سوء ندارد.

و نيز ملاحظه «متن محاكمه سقراط»، روشن گراى مضمون است آنجا كه مى‏گويد: «اگر شما مرا بكشيد و بمن ظلم كنيد خود را سيه روز و بدبخت كرده‏ايد» و نيز شواهد ديگر كاملاً روشن مى‏شود كه چنين‏ نسبتى را به سقراط دادن كه «سقراط ظلم را هميشه به خطا نسبت مى‏دهد» كه ستمگر مستحق مجازات نيست با متن مصاحبه سقراط با پولوس و ساير متن‏هاى سقراط صريحاً متناقض است و اين نسبت قطعاً خلاف واقع است اينك عين عبارت سقراط به نقل افلاطون: پولوس: بى گمان همين است.

سقراط: اكنون كه در اين باره به توافق رسيديم بگو ببينم اگر كس، ديگرى را بكشد يا از كشورى بيرون كند يا دارائى او را بگيرد در اين گمان كه اين كارها براى خود او سودمند است و حال آنكه در حقيقت از آنها زيان مى‏برد آيا آن كس، كارى را كه در نظرش خوب مى‏نمود انجام داده است.