با دروغين وعده هائى چون كمند
از تباهى زهر در كامش كند
پس گنه را كه عجوزى هست عبوس
هر گنه كه سخت مى بايد شمرد
پس چو شيطان يافت بر كامش مراد
هم فريبش داد و دستانش ببست
ناگهان خود را نمايد آشكار
هر چه را در چشم او آراستى
آنچه خوارش گفت مى خواند بزرگ
آنچه از آن داد همواره امان
پر خطر داند كنونش در زمان

بنگر اينك خود به خلق آدمى
در ميان ظلمت زهدان زن
بد جهنده نطفه اى روز نخست
شد جنينى در ميان مادرش
شيرخوارى گشت در دامان مام
كودكى گشت و زمانى سر رسيد
پس در آن هنگام حق دادش دلى
هم زبانى داد گوياتر ز پيش
تا نگاه اندازد از چشم خرد
حاكم عقلش فرامينى دهد
ليك چون سرو چمانش قد كشيد
شد جوانى با نشاط و تندرست
اى دريغا غرق در بحر غرور
بند پروا را ز پايش بازكرد
دلو دل را برد در چاه امل
در پى دنياى دون گامى نهاد
مست لذت گشت در دور شباب
هيچ در ذهنش نمى كردى خطور
هيچ ترسى كبر او را كم نكرد
عاقبت هم غرق غفلت بود و مست
در قبال جان كه ارزان مى فروخت
واجبى را هم كه او بر عهده داشت
آنزمان كه خانه ى سبز شباب
نامده پائين، هنوز از اسب آز
ناگهان اندوه مرگ او را گرفت
روزها با حيرت آورده به شب
موج دردش هر زمان آيد به پيش
در توانش نيست تا سازد نبرد
در كنار او برادر يا پدر
ناشكيبا روى را داده خراش
وان مريض ناتوان در حال فوت
پس نفسهايش فتاده در شمار
ديگرش بالا نمى آيد نفس
ديگرش بانگى نمى آيد به گوش
رام بردارند او را از زمين
پيكرش چون كوه بود اينك چو كاه
زير تابوتش گرفته سينه چاك
پس زن و فرزند و يار و آشنا
در مكانى ترسناك و تنگ و تار
آنكه با او آمده تا پاى گور
آنكه سيل از چشم رانده زين بلا
در نخستين شب كه خفته زير گور
تا كنند از عمر بگذشته سئوال
تا بدو گويند از اين آزمون
بدتر از اينها كه دادندش خبر
مى شود در بحر آتش سرنگون
روى آرامش نمى بيند به چشم
نوبتى راحت ندارد زان عذاب
نه طبيب مرگ آيد در برش
نز نسيم خواب مى بيند اثر
هر كسى تيره دل است و بد سرشت
مى فتد در تنگناى صد عذاب
ما پناه آريم بر يكتا خدا
اى كه اكنون دور گردون با شماست
پس كجايند آنكسان كه پيش از اين
باغ نعمت روى ايشان گشت باز
پندشان دادند بگرفته بگوش
باغبان دهر فرصت داد نيز
عده اى گم كرده راه و بى هدف
بگذرانده در خوشى و سركشى
تندرستى بودشان، جامى بدست
قدرنشناسانه بشكستند جام
مهلتى كافى گرفتند از خدا
وعده ها مى داد رب عيب پوش
تا بپرهيزند از آن زشتكار
اى كه اكنون زنده ايد و در كمال
هست آيا هيچ راهى بر گريز؟
چون چنين است و نباشد هيچ راه
پس دگر كى ديده ور خواهيد گشت
پس دگر كى راه حق را طى كنيد
هان دگر ره بر چه سوئى برده ايد
گرچه دارد اين زمين بس طول و عرض
پس بخود آييد اكنون كه هنوز
وقت ارشاد است و روح آزاد، نيز
فرصتى كوتاه هنوز آيد به كف
جامه ى توبه به تن بايد كشيد
پيشتر از آنكه خورشيد زمان
پيش از آنكه تنگ در گورش كنند
پيش از آنكه سيل مرگ آيد ز راه
پيش از آنكه، غائب رخ در حجاب
پيش از آنكه تيغ خشم كردگار
بندد از هر جانبى راه فرار

آن پسر كه نابغه مامش بود
خوانده من را شوخ و هم بازيچه دوست
آنچه گفته نادرست است و تباه
بدترين گفتست، گفتار دروغ
مى زند حرفى ولى ناراستگوست
گر كسى چيزى طلب سازد ز وى
ور خودش چيزى ز كس سازد سئوال
كاغذ پيمان، ز هر سو مى درد
گر بپيچد در وطن، آواز جنگ
تا كه شمشير است پنهان در غلاف
چونكه بر پا گشت، گرد كارزار
بر خدا سوگند، تا دارم به ياد
كى نمايم روى بر لهو و لعب؟
او بشسته ياد عقبى را ز جان
بذر بيعت با معاويه نكاشت
تا مگر چون مى كند خوش خدمتى
رشوه اى ناچيز گيرد مدتى

زنده مى گردم به قوت اين گواه
نه هماننديست بهر كردگار
ابتدا و انتهايش نيست نيز
كوزه ى پندار كى دارد توان
هست نقاش خرد زان خوارتر
قابل تجزيه و تبعيض نيست
چشم و دل از ديدنش باشند دور
اى عبادالله چون بايد گذشت
روشن آياتيست هر سو جلوه گر
بيمتان دادند با بانگى رسا
موجهاى موعظه آرد خروش
آنچنان باشيد در دور حيات
يا تو گوئى مرگ هم مانند باز
يا تو گوئى رشته هاى آرزو
واپسين دم، گشته نزديك و بدرد
يا چنان باشيد كه روز جزاست
نوبتى كه هر كسى را يك ملك
پيش راند تا كنار دادگاه
و از اين خطبه است در صفت بهشت
هر يكى را منزل خاصى نوشت
جام وصلش هست پيوسته بكام
ريشه ى رفتن ز دل بركنده است
دود غمها مى گريزد از برش
دود غمها مى گريزد از برش

هيچ رازى نيست از علمش نهان
دست قدرت كرده بر عالم محيط
هر كسى انديشه دارد از عمل
پيش از آنكه مرگ خيزد از كمين
اين زمان كه خفته بر تخت فراغ
روزهايى كه هنوز آيد نفس
بايد آماده شود سر تا به پاى
گرچه كالاى جهان خوارست و پوچ
توشه گيرد، پا نهد در كاروان
پس خدا را پس خدا را صبح و شام
خواسته تا بر كتابش دل دهيد
چون به گردنهايتان دين خداست
حق به بازيچه شما را نافريد
هر عمل داريد از خير و ز شر
ياد داده امتحان، چون پس دهيد
كرده تعيين هر كسى، جامش به لب
وانگهى اينسان رقم زد سرنوشت
عرضه كرد آن گوهر يكدانه را
پس رسولش را چو غواصى نمود
تا برآرد گوهرش را از صدف
آيه ها در بطن قرآن مبين
كرد كامل دين خود را كردگار
با زبان پيك خود پيغام داد
وز كدامين كار مى آيد بدش
بست راه غدر را از هر طرف
صفحه ى دين را بزد مهر دليل
تا نيفتد از عذابش در هراس
داد پى در پى خبر زان سخت روز
پس در اين فرصت كه باقى مانده است
گر كه ديوار عمل گرديده سست
نفس سركش رام گردانده به جبر
نقد عمرى كه كنون دست شماست
در قبال آنچه باطل گفته ايد
وقت بسيار اندك و بايد بهوش
نفس را گر يك نفس كردى رها
ظاهر و باطن يكى بايد نمود
چاپلوسى، همچو مارى خوش خط است
هر كه فرمان برد از يكتا اله
وانكه او از معصيت برزد سخن
هر كه دينش بهر او باشد مفيد
هر كسى از سرنوشت ديگران
هر كه خورده گول نفس خويشتن
هر كسى يك گام رفته با ريا
همنشين نفس، ايمان را زدود
پس بپرهيزيد از گفت دروغ
راستگوئى هست كشتى نجات
در كنار پرتگه، ناراستگو
مى دهد دست حسد، ايمان به باد
پس مبادا گر به كس خيرى رسد
دشمنى تيغيست در دستان دهر
آرزو با عقل باشد در ستيز
گر بساط افكند شياد امل
هر كه دارد آرزو، خورده فريب
كس نمى يابد ز محصولش نصيب

اى گوهرهائى كه از دامان خاك
گرچه تن را بر سرير خاك زد
بهترين بندست نزد كردگار
در درونش شورشى از رنج دوست
در دلش شمع هدايت بر فروخت
خانه دل رفت از غير اله
گرچه دست مرگ در پشت غرور
قلب نورانى دورانديش مرد
از گذرگاه لذائذ درگذشت
چشم عبرت بين او هر سو دويد
ياد حق در ذهن او چون چشم يار
ذكر نامش روز و شب راندى به لب
از يكى نهر گوارا آب خورد
سير نوشيد و قدم در ره نهاد
لوح دل را شست از ناآشنا
نه رفيق گمرهان كوردل
شد كليد بابهاى رحمتش
تا كشاند خلق را در خدمتش