چونكه فردا جاى من خالى بماند
آنزمان خواهيد دانست آشكار
ظالمى بر مسندم خواهد نشست
آن زمان گرديد مغبون از شكست

گمرهان بر هر طرف بشتافتند
اتفاقى كه بيفتد دير و زود
و آنچه را كز دور كرديدش نگاه
اى بسا يابنده اى كو كام جست
وه چه نزديكست تا آيد ز راه
وقت آن آمد كه اندازد كنار
وعده ها آرند بانگى بر حضور
چون كه سيل فتنه آيد از قضا
هر كسى از ماست، ره جويد ز نور
تا گره شايد گشايد از بلا
بين گمراهان، نشاند افتراق
گرچه مى كوشد، نهان از ديده هاست
هر چه مى جويد ورا صاحبنظر
همچو آهنگر كه زنگى را زدود
عده اى در تنگناى آن ستيز
گوش دلهاشان، پر از آيات اوست
حكمتش جويند، در هر صبح و شام
ادامه ى خطبه درباره ى گمراهان.
نيست كس از ظلم ايشان در امان
عاقبت افتند در دام بلا
سر خوش از زشتى و فارغ از غمند
پرچم حق در كف و پا در جهاد
ليك منت بر خدا ننهاده اند
همزمان شد با سرانجام بلا
تيغها را در ره حق آختند
خويش را نزديك كرده بر خدا
خواند او را سوى خود يزدان پاك
در بهاى گمرهى كردند باز
دور گرديدند از يار شفيق
مهر آنچه حق معين كرده بود
بر دگر جائى بيفكندند رخت
فتنه جويان را گرفته در پناه
همچو فرعونند و غافل گشته اند
رشته هاى آخرت بگسسته اند
رشته هاى آخرت بگسسته اند

شكر مى گويم خداى بى نياز
تا برانم اهرمن را از وجود
دامهائى مى نهد در روزگار
نيست معبودى بجز يكتا خدا
بنده اى كه كردگار او را گزيد
در فضيلت نيست كس همپايه اش
گرچه مردم راه او سازند طى
شهرها بودند در ظلمت فرو
بانگ جهل از هر طرف آمد بگوش
هر حرامى بود بر مردم حلال
مردمانش سالها مى زيستند
كافرانه زين جهان كردند كوچ
اى عربهائى كه تن پرورده ايد
سينه هاتان را قضا، كرده هدف
باده ى نعمت شما را كرده مست
ترستان بايد ز روز انتقام
گامتان بايد بماند استوار
آفت فتنه چو از هر سو بخاست
بر مراد خويش بيند كار دهر
سفت گردانيده ميخ آسياب
فتنه، پنهان از نظر، آيد درون
ابتدايش، دلربا، همچون شباب
تا كه ملت دل به مستيش سپرد
ظالمان بر اثر فتنه تشنه اند
جمله ى آنان همانند همند
بر سر دنياى دون دارند جنگ
بسكه مردم جام زشتى مى خورند
دشمنانه مى شوند از هم جدا
پس خزنده مى رسد فتنه ز در
قلب ها باشد زمانى استوار
پايمردى كه سلامت مانده بود
چونكه سيل فتنه ها آرد هجوم
گونه گون باشد هوسها، راى سست
هر كه شد نزديك، خونش را بر ريخت
چون خر وحشى كه دندان مى برد
رشته هاى دين شود از هم جدا
چشمه ى حكمت شود چون بر خشك
دور دور ظالمان سركشست
خرد مى سازند خلقى زير پا
هر پياده اوفتد بر روى خاك
مردمان نوشند از زهر قضا
خون مردم را بدوشد همچو شير
رخنه سازد در حصار اعتقاد
مردم زيرك از آن گردند دور
مى كند آشوب همچون برق و رعد
مى برد پيوند خويشان را ز هم
هر كه هم كوشد كه ماند بر كنار
هر كه خواهد تا رها گردد ز دام
ادامه ى خطبه.
نقد دين را در كف فتنه نداد
يا هراسان در پناهى مى گريخت
عهد مى بندند با رنگ و ريا
مى دهند آرى، فريب متقين
يا نشان فتنه و بدعت شويد
پايه هاى طاعت پروردگار
خلق را بر سوى آن خوانيد نيز
به، كه خود ظالم شويد و دستگير
زانكه آنجا دشمنى آيد پديد
چون شما را بنگرد در هر مقام
بهر طاعت رويتان، بگشود راه
بهر طاعت رويتان، بگشود راه

ايزدى را شكر، كه جان آفريد
آفرينشهاى نو، باشد گواه
گونه گون، اما مشابه آفريد
گرچه خود را از جهان پنهان نساخت
چون كه سازنده ز مصنوعش جداست
آن كه با علمش، جهان، پرورده است
همچو او كس نيست، نز روى شمار
آفريد اما بدون خستگى
بشنود اما ندارد هيچ گوش
همره هر چيز و از جمله جدا
گرچه پيدا هست، چشم او را نديد
دور از اشيائست ذات كردگار
بازگشت كل هستى بر خداست
كرده محدود آنكه وصفش كرده است
از ازل بودست بر جا كردگار
هر كسى گويد كجا باشد خدا
بود عالم، چونكه معلومى نبود
بود قادر آنزمانيكه هنوز
كس نبد تا قدرتش سازد بروز

كردگارى كه بر او زييد ركوع
بر درخشيد اختر عدل از سپهر
هر چه بد ناراست زان گرديد راست
پس خدا گرداند، خلقى را هلاك
بار ديگر كرد تقديرش بروز
چون يكى قحطى زده كو انتظار
چشم ما هم بود بر چرخ فلك
هر امامى از سوى پروردگار
هيچ كس داخل نگردد در بهشت
غير از آنكس كه امامش را شناخت
وانكه منكر شد، امام از او بريد
كرد مخصوص شما پروردگار
نام اسلام از سلامت آمدست
راه پر نورى كه حق آن را گزيد
حجتى روشن ز علمى جلوه گر
نيست پايان بر غرايبهاى آن
خاك نعمتهاست، دين كردگار
دست دين باشد كليد گنج خير
خويشتن آن را حمايت كرده است
هر كه درمان خواسته، اينك شفا
هر كه خواهد خير حق در دو سرا
گمرهان يابند مهلت از خدا
با گنهكاران نشينند و مدام
گام ننهادند خود در راه راست
نه بر ايشان كس، امام و پيشواست

كرد بر ايشان رسول كردگار
پرده هاى غفلت ايشان دراند
روى آوردند بر دنياى خوار
سود كى بردند ز آنچه خواستند؟
من از اين غفلت مدامم در هراس
هم شما هم خويشتن را بيفريب
هر كسى بايد ببيند سود كار
هست بينا آنكه چون بانگى شنيد
عبرتى بگرفت از گردون پير
دور شد از ارتفاع و پرتگاه
صفحه ى دل را بزد رنگ بياض
سختگيرى كرد در راه خدا
تا بدن در عالم خاكى بدش
از پس مستى دگر هشيار باش
اندكى كم كن اگر دارى شتاب
چون كه پيغمبر طلاى گفته سفت
واجب آمد آن شنيدن، دار گوش
هر كه جز اين گفت او را كن رها
ناز كمتر كن تكبر را گذار
مى گشايد بر تو آغوش وصال
هر چه كشتى مى كنى آن را درو
چون بيايد رفت، ره هموار كن
اى كه بنيوشى كلامم، الحذر
»هيچ كس بهتر ز سلطان معاد
حكمهاى قاطعى داده خدا
گر دهى انجام، مى بخشد ثواب
مى شود خشنود و مى آيد به خشم
اين يكى زان حكمها باشد، نيوش
بنده از كار خودش نابرده سود
اگر يكى از اين گناهان كرده است
وانگهى گرگ اجل او را دريد
اول آنكه در كنار كردگار
خون انسانى بريزد از هوس
عيب مردم را براند بر زبان
حاجت ار دارد نخواهد از خدا
در عمل با مردمان باشد دورو
نيك در اين گفته ها انديشه كن
اندكى گفتم مفصل را بخوان
چارپايان را شكم باشد مراد
كار زنها چيست؟ خود آرائيست
ليك مردانى كه مومن بوده اند
مهربان، ترسان، فروتن بوده اند

هر كسى را داده حق، چشم خرد
ديده ى دل را گشايد تا كه باز
خلق را خواننده اى همواره خواند
دعوت خواننده را پاسخ دهيد
بسته شد از مردمان تا چشم و هوش
بحر صد آشوب و موج فتنه ها
كشتى سنت شكست و اهل خاك
مومنان پژمرده از آفات دهر
گمرهان فاسق ناراستگو
ما كه اهل بيت آن پيغمبريم
ما كليد گنجهاى دانشيم
كاروان خلق را سويش بريم
هر كس از در، در نشد در خانه اى
ادامه ى خطبه:
جلوه گاه گنج رحمان گشته اند
پيشدستى در سخن گفتن خطاست
جز خردمندى و صحت در كلام؟
چون از آنجا آمد و آنجا رود
چون از آنجا آمد و آنجا رود