لطفا منتظر باشید ...
غيبت متوالي بدون عذر موجه بيش از پنج روز همان پرسنل در زمان جنگ در صورتيکه مسبوق به فعل و اختيار
پرسنل نبوده و ناشي از علل و جهاتي صرفاً خارج از حيطه اراده و اختيار او باشد از مصاديق اجبار مادي
خارجي و از عوامل رافع مسؤوليت کيفري تلقي و مانع مجازات مرتکب است (به مواد 38 تا 56 قانون
مجازات جرائم نيروهاي مسلح مراجعه شود)(1) و (2).به علاوه بند 4 ماده 55 قانون اخيرالذکر، از مثالهاي عذر موجه به «در توقيف يا حبس بودن» بدون ذکر منبا
و منشأ آنها اشاره نموده است.
ب- اجبار مادي با منشأ دروني (يا داخلي)
در مواردي که تأثير عامل جسماني و دروني به اندازه اي باشد که آزادي اراده و اختيار شخص را از بينببرد، چنين عاملي موجب عدم مسؤوليت کيفري مرتکب جرم مي گردد. مانند مسافر قطاري که تحت تأثير بيماري
به خواب عميقي فرو رفته و به همين جهت در ايستگاه معيني که براي آن بليط خريداري کرده بود نتوانست
پياده شود و لذا مقداري از راه را بدون بليط طي نموده بود. دادگاه فرانسوي به خواب رفتن مسافر را يک
اجبار مادي با منشأ دروني يا داخلي تلقي اعمال کيفرجرم مربوط به نقض ضوابط راه آهن را منتفي دانست.(3)شخص مجبور در اين حالت، تحت تأثير نيروئي غير قابل تحمل و غير قابل مقاومت وارده بر جسم وي قرار
گرفته به نحوي که موجب سلب اراده آزاد و اختيار وي گرديده است.برابر ماده 225 ق. م. ا.، هرگاه کسي در حال خواب يا بيهوشي شخصي را بکشد قصاص نمي شود، فقط به ديه قتل به
ورثه مقتول محکوم خواهد شد. از نظر نوع قتل و صدمه و مسؤول پرداخت ديه، ماده 323 قانون مزبور مقرّر مي
دارد: «هر گاه کسي در حالت خواب بر اثر حرکت و غلطيدن (4) موجب تلف يا نقص عضو ديگري شود جنايت او به
منزله خطاي محض بوده و عاقله او عهده دار خواهد بود».بنابراينع چنانچه مادري، به علت خستگي زياد به خواب رفته و در اثر غلتيدن بر روي طفل شيرخوار خود
موجب خفگي يا نقص عضو او شود؛ موضوع اجبار مادي با
منشأ دروني مطرح و مسؤوليت کيفري وي منتفي مي گردد. در مقابل در صورتيکه فردي، خود را در معرض خواب
مصنوعي (هيپنوتيزم) قرار دهد تا جرم مورد نظر ارتکاب شود، هيپنوتيزم کننده و هيپنوتيزم شونده هر دو
مسؤوليت کيفري دارند و مسائل مباشرت و معاونت در جرم مطرح مي گردد.
1. ماده 38 قانون مجازات جرائم نيرو هاي مسلح مصوّب 1371:
«پرسنل ثابت نيروهاي مسلح هرگاه در زمان صلح،
بيش از پانزده روز غيبت متوالي داشته و عذر موجهي نداشته باشند فراري محسوب و پس از دستگيري به حبس
از يک تا سه سال يا تنزيل يک درجه يا رتبه يا محروميت از ترفيع تا دو سال محکوم مي شوند.»2. ماده 55 قانون مجازات جرائم نيروهاي مسلح: «منظور از عذر موجه مندرج در اين قانون اموريست از قبيل: 1-
بيماري مانع از حضور 2- فوت همسر، پدر، مادر، برادر، خواهر و اولاد يا بيماري سخت يکي از آنان 3-
ابتلاء به حوادث بزرگ مانند حريق، سيل و زلزله 4- در توقيف يا حبس بودن».3. ande
decocq
d
it penal gene
al
collection
u
a
mand colin
p. 345 c
im
19oct 1992
d.19222. 1. 233 .v.aussi c
im
24 uv
. 1937
d.h. 1937. 430
4.غلتيدن
