لطفا منتظر باشید ...
ماهيت ديه وتفاوت آن با جزاي نقدي
الف - ماهيت ديه
درماده 10 قانون راجع به مجازات اسلامي مصوّب 1361
ازديه به عنوان «جزاي مالي» نام برده شده است، ولي ق. م. ا. درماده 15خود، به ماهيت دين بودن ديه توجه وآن را صرفاَ
مالي دانسته كه از طرف شارع براي جنايت معين شده است. بنابراين چنانچه محكوم وعليه فوت شود ، ديه
ساقط نشده واز ورثه محكوم عليه قابل مطالبه ويا از دارائي وي استيفاء مي شود. درحاليكه، اگر ديه
مجازات بود با فوت محكوم عليه اجراي مجازات ساقط مي شد. مع هذا ديه از امتيازاتي كه براي مجازات
شناخته شده است نيز برخوردار است.درخواست ضروريان ناشي از جرمستلزم پرداخت هزينه دادرسي است. ولي درمورد ديه، هرگاه شاكي مطالبه ديه
نمايد هزينه دادرسي ازوي مطالبه نمي شود.به طوركلي تنها تقديم شكايت و درخواست مطالبه ديه براي صدور حكم به پرداخت ديه توسط دادگاه كافي است
ومطالبه ديه مستلزم تقديم دادخواست والصاق تمبر قانوني براي هزينه دادرسي نيست.ديه وجزاي نقدي از جهاتي ازيكديگر متمايز هستند.
ب- موجب افتراق ديه وجزاي نقدي
مواردتفاوت ديه با جزاي نقدي عبارتند از:1- ديه به نفع اولياي دم يا مجني اخذ مي شود. درمقابل جزاي نقدي به نفع بيت المال وخزانه دولت دريافت مي شود وبرحسب مورد، دادگاه يا دادستان ( كل) اتخاذ تصميم مي نمايد.2- ضوابط تعليق وتخفيف وتبديل كيفر دراحكام ديه قانوناَ جاري نيست. درمقابل درمورد مجازاتهاي تعزيري
ازجمله جزاي نقدي، تخفيف وتبديل مجازات درمحدوده ضوابط قانوني امكان پذيراست. درعين حال، تنها
درمواردي كه جزاي نقدي با ديگر تعزيرات همراه باشد، تعليق آن منع شده است.3- ديه به درخواست شاكي قابل وصول وبا عقو ويا رضايت شاكي منتفي مي شود ولي جزاي نقدي و وصول آن با
دادگاه و دادستان است. مانند ديه مربوط به جرائم ناشي از تخلفات رانندگي موضوع ماده 714 به بعد قانون
م. ا. يعني قتل وصدمات بدني ناشي ايز تقصير جزائي در رانندگي كه فقط درصورت مطالبه اولياي دم ديه قابل
وصول است.4- ديه غالباَ غير نقدي وازاموال معيني است كه دراجرا عملاَ و گاهي به قيمت مال تبديل مي شود ولي جزاي
نقدي هميشه با واحد ريالي اعلام وقابل وصول است.
