6-استحسان - بایسته های حقوق جزای عمومی(1-2-3) نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

بایسته های حقوق جزای عمومی(1-2-3) - نسخه متنی

ایرج گلدوزیان

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

42

6-استحسان

علاوه بر منابع مذكور ، مالكيه و حنقيه از مذاهب عامه قائل به منابع حقوقي ديگر ي به نام «استحسان»
مي باشند.

استحسان عبارت است از استنباط و استخراج حكم مسأله اي در صورت فقدان، اجمال يا ابهام متون قانوني از
طريق توسل به فكر وتعقل قاضي ويا فقيه.

در گزارش مربوط به كنفرانس اجراي حقوق كيفر اسلامي و اثر آن درمبارزه با جرائم در مورد استحسان با
ذكر مثال چنين آمده است كه:

«عدول از مقتضاي قياس جلي كه برخي آن راقياس اولويت و مفهموم موافق ناميده
اند و فقهاي شيعه اين نوع قياس را حجت مي دانند.» (1) و (2)

يا از حكمي كلي به حكمي استثنائي به جهت شم حقوقي كه حقوقدانان در اثر كثرت مماست مسائل حقوقي به دست
آورده اند استحسان ناميده مي شود.

مثلاَ در مورد جرح عمدي با اينكه اطلاقات قصاص ، اقتضاء قصاص را دارد از اين لحاظ كه در قصاص به جهت
اينكه برحصب عادت، مماثلت كامل قابل تحقق نيست و امكان ندارد حقوقدانان به موجب استحسان به ثبوت ديه
حكم كرده اند مع ذلك گروهي ازصاحبنظران استحسان را استنباط به هوي دانسته اند. (3) درنظر مالك استحسان
آن است كه از قياس كلي به واسطه مصلحت يا عرف يا اجماع يا رفع عسر به حكم ديگر ي منتقل شويم.(4)

بنابراين تعريف استناد به مصالح مرسله نيز ترك قياس كلي براي مصلحت جزئي است.

درحالي كه استحسان در مواردي به كار مي رود كه استثناء از قاعده كلي باشد و مصالح مرسله ناظر
برمواردي است كه قاعده اي كلي بر آن جاري نباشد.

7- مصلحت مرسله

اوامر و نواهي و به طور كلي اساس شريعت اسلام در رعايت مصالح و مفاسد است. بنابر اين در مواردي كه نص
قانوني تصريح به رعايت مصلحت و دفع مقسدتي نكرده باشد تقوق بر حل مشكلات قضائي و ضرورتهاي اجتماعي
مستلزم آن است كه مقاصد عمومي شارع استنباط و از آنها در موارد سكوت استفاده گردد.

در گزارش مربوط به كنفرانس اجراي حقوق كيفر اسلامي و اثر آن در مبارزه با جرائم در مورد مصلحت مرسله
با ذكر مثال و تعيين شروط آن آمده است كه مصلحت مرسله يعني چيزي كه به مصلحت عموم است ليكن شارع مقدس
نسبت به آن سكوت كرده و رعايت آن را اثباتاّ مورد توجه قرار نداده است مانند:

سكه زدن، ساختن و نظير
اينها.


1. دكتر ابوالقاسم گرجي، كنفرانس اجراي حقوق كيفر اسلامي و اثر آن در مبارزه با حرائم، نشريه حقوق
تطبيقي، ش2، سال 1355، ص 127.

2. محمد جعفر جعفري لنگرودي، مقدمه علم حقوق، ص 111.

3.دكتر ابوالقاسم گرجي، نشريه مؤسسه حقوق تطبيقي، ش 2، سال 1355، ص127.

4. دكتر محمد خزائلي، احكام قرآن، ص743.

/ 388