مردم ايتالياى قديم، دكّه ومحل كسب صرافان را «بانكو»(1) مىناميدند. با گذشت زمان، عمليات صرافى تنوّع وتوسعه يافت ومحل كار آنها از دكههاى كوچك به مؤسسات بزرگ تبديل شد امّا همان نام قديمى خود را با كمى تغيير حفظ كرد. اين مؤسسات گسترده كه فعاليتهاى پولى انجام مىدادند، بانك ناميده شدند.(2)اين لغت به زبان فارسى وعربى هم انتقال يافت ودر زبان عربى به «البنك» تبديل شد ودر برخى موارد هم لغات «المصرفيه» و«المصارف» به كار برده مىشوند. در زبان فارسى هم لغت «بانك» متداول شد.مسلمانان صدراسلام نيز محلانجام اين گونه فعّاليّتهاى پولى ومالى را «محلالصرّف»، «صرّافى»، «اَلَصَّيارَفَة» و«المَصارِف»(3) مىناميدهاند واين واژه در روايات متعدّد نقل شده است.در زبان فارسى قديم كلمه «بانك» ديده نشده است. در تاريخ 694 قمرى، يعنى در زمان كيخاتون، نوه هلاكو خان مغول به افرادى كه پول خود را در صرافى مىگذاشتند، رسيد معتبرى به نام «بيجك» مىدادند.اوّلين پول كاغذى كه اين پادشاه منتشر كرد، «چاوكه»(4) ناميده مىشد.در فقه اسلام، بخشى به نام «كتابالصرّف» براى بررسى وبيان احكام مربوط به پول وفعّاليّتها پولى تدوين شده است.
تعريف بانك
در كتاب مقرّرات بانكى چنين آمده است:بانك، مؤسسهاى كه به صورت شركت سهامى، مطابق قانون تجارت، تشكيل وبر اساس مواد اين قانون به عمليّات بانكى اشتغال ورزد.(5)پنج سال بعد، اين تعريف، در همان قانون به شكل زير اصلاح شد:بانك مؤسّسهاى است كه به صورت شركت سهامى به انجام عمليات بانكى اشتغال دارد.(6)در برخى از كشورها از جمله ايران بانكها دولتى هستند نه شركت سهامى.تعيين محدوده «عمليات بانكى» كه در تعريف فوق نيز به كار رفته است، در نظامهاى اقتصادى مختلف وكشورهاى گوناگون، متفاوت است. ما در مباحث آينده عمليات بانكى مرسوم در بانكهاى جمهورى اسلامى ايران را به صورت مختصر ذكر خواهيم كرد.هر چند كه بانكها، در اساس مؤسّسات خدماتى هستند، امّا مىتوانند بخشى از سرمايههاى خود را در فعّاليّتهاى توليدى نيز به كار بندند وفعّاليّتهاى توليدى هم داشته باشند.
تاريخچه بانكدارى
بشر از دوران ابتدايى زندگى خود، به اهميّت ذخيرهسازى ونياز به پسانداز آشنا شد وبراى تأمين رفاه بيشتر، كالاهاى مورد نياز خويش را در زمان زيادى، به منظور مصرف در ساير ايام، ذخيره وپسانداز مىكرد.با پيدايش واختراع پولهاى فلزى، پول نيز به جمع اشيايى پيوست كه به دست بشر ذخيره وپسانداز مىشدند. اين روند ادامه يافت تا آنكه به مرور، مردم ذخاير پولى خود را در معابد يا اماكن خاصّ ديگرى پسانداز كردند.تا آنجا كه تاريخ نشان مىدهد اقوام بابل، يونان، چين وايران پيشتاز عمليات بانكى به صورت ساده وابتدايى بودند.
لطفا منتظر باشید ...
