بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
در امپراتورى بابل معاملات بانكى به صورت ابتدايى وجود داشته است. در قوانينى كه حَمورابى، ششمين پادشاه سلسله سلاطين بابل وضع كرد ومنسوب به حدود 2000سال قبل از ميلاد مسيح است، مقرراتى براى وامدادن وقبولسپردههاى تجارىديده مىشود.(7)ويل دورانت در مورد سوداگران بابل مىگويد:آنها قانون را زير پا مىگذاشتند، صرافخانه وبانكى در كار نبود، ولى بعضى از خاندانهاى نيرومند، نسلاً بعد نسل به وام دادن زر وسيم مىپرداختند.(8)همچنين در مورد يونان باستان مىگويد:هفتصد سال قبل از ميلاد در آتن نوعى بانكدارى معمول بوده كه عمل رباخوارى را از طريق بانكها با بهرهاى بين 16 تا 18 درصد انجام مىدادهاند.(9)در ايران قبل از ميلاد نيز فعاليتهاى بانكدارى به صورت ابتدايى وجود داشته است.در دوره هخامنشى در ايران صرافى به صورت كاملاً ابتدايى وجود داشته است. در زمان ساسانيان، بانكدارى در ايران توسعه زيادى پيدا كرد. در اين عصر، ارسال پول از نقطهاى به نقطه ديگر توسط «برات» متداول شده. واژه «چك» كه امروزه در همه بانكهاى جهان معمول است، از زبان پهلوى گرفته شده ودر زمان ساسانيان هم معمول بوده است.(10)بانكدارى جديد در قرن اخير در اروپا وبه خصوص در ايتاليا پايهريزى شد(11) ودر بانكدارى جديد، از همان ابتدا، انگيزه حاكم بر عمليات بانكى، گرفتن ربا ومكندگى ثروت بود. به گونهاى كه بانكها به صورت مؤسسات ربوى در اذهان مردم انس گرفته وجاىگزين رباخواران سنتى شدند، امّا بانكها بدون ربا نيز مىتوانند خدمات اقتصادى مثبت ومفيد ارائه كنند وخود نيز سودآورى داشته باشند.
بانكهاى اسلامى در بيست سال اخير
در سال 1975، اوّلين بانك اسلامى در دبى وبعد در 1978 ميلادى بانك اسلامى فيصل در سودان تأسيس شد. پس از آن كويت، مصر، اردن، انگلستان، دانمارك، بنگلادش، مالزى، قطر و... شاهد تأسيس بانكهاى اسلامى بودند واكنون بيش از پنجاه بانك اسلامى در دنيا فعّاليّت مىكنند.امّا نظام بانكدارى بدون ربا به صورت نظام تمام عيار، ابتدا در ايران وسپس در پاكستان به وجود آمد:جمهورى اسلامى ايران از سال 1363شمسى وپاكستان از سال 1364شمسى نظام بانكى خود را از پايه دگرگون كردند وبانكدارى ربوى را به كلّى منسوخ كردند.(12)البته اين حرف به منزله اين نيست كه در بانكها صد در صد مقررّات اسلامى اجرا مىشود، امّا بايد اذعان كرد كه، گامهاى بلند اوّليهاى در اين راه برداشته شده است. واميد است كه روز به روز به سوى اصلاح نهايى پيش برود. البته جاى اين سؤال باقى مىماند كه آيا امكان بانك بدون ربا يا اسلامى وجود دارد؟ بايد گفت: بله، زيرا در عمل نظام كارمزد در بانكها وشيوه بانك مضاربهاى ونظام قرضالحسنه ويا نظام شراكت در سود سهام بانكى چنين امكانى را نشان داده شده است.
تاريخچه صندوقهاى خيريّه وقرضالحسنه
بانكدارى در ابتدا از معابد وكليساها شروع شده است ودر ابتدا يهوديان در ديرها كار بانكدارى را آغاز كردند.(13) در اين زمان هنوز دولتها بر پول رايج كشور خود، مسلط نبودند واهميّت پول براى دولتها مشخّص نشده بود. مردم بر اساس اعتمادى كه به روحانيون معابد وكليساها داشتند، اجناس قيمتى وپولهاى خود را نزد آنها به امانت مىگذاشتند تا از خطر سرقت و... محفوظ بماند. روحانيون مذكور نيز پولهاى فوق را به صورت قرضالحسنه ووام بدون ربا به ديگران وام مىدادند. به اين ترتيب، اوّلين صندوقهاى خيريّه وقرضالحسنه وبانكهاى بدون ربا در دنيا پايهگذارى شدند.با گذشت زمان صندوقهاى قرضالحسنه وامانت معابد به انحراف كشيده ودر جهت مطامع وهوسهاى شخصى به كار برده شدند ورهبانان وروحانيون به زر پرستى وجمع طلا ونقره گرويدند ودر اين راه شوم، دين الهى را ابزار دنيا پرستى وجمع اموال قرار دادند. قرآن كريم در اين مورد مىفرمايد:يا ايُّها الذّينَ آمَنوا اِنَّ كَثيراً مِنَ الأحبارِ وَالرُّهبانِ لَيَأكلونَ اموالَ النّاسِ
لطفا منتظر باشید ...
