پول، بانک، صرافی نسخه متنی

بر آنها حكّاكى نمودند. در آن زمان نسبت «دريك» طلا به «دريك» نقره برابر سيزده ونيم به يك بوده است.(8)

پول‏هاى فلزى نيز به سبب وزن وحجم نسبتاً زياد وكم‏يابى فلزات قيمتى طلا ونقره و...، محدوديت‏هايى براى مبادلات ايجاد مى‏كردند؛ اين امر، عامل گرايش بشر به پول‏هاى ثبتى، كاغذى وتحريرى بوده است.

پول كاغذى

اهالى «وِنيز» براى برطرف كردن محدوديت‏هاى مربوط به پول‏هاى فلزى پيش‏گام شدند. در ابتدا مردم «ونيز» براى در امان ماندن سكه‏هاى طلا ونقره خود از دست‏برد سارقان، آنها را نزد صرافان معتبر -كه داراى امكانات نگه‏دارى وحفظ پول بودند- به امانت مى گذاردند ورسيدهايى به نام شخص صاحب پول دريافت مى‏كردند ودر هنگام معامله -كه نيازمند پول نقد مى‏شدند- رسيدها را به صراف مورد نظر ارائه كرده وپول خود را دريافت مى‏كردند. كم‏كم با توجه به اعتمادى كه به صرّاف‏ها ورسيدهاى آنان وجود داشت فروشندگان كالاها ترجيح مى‏دادند كه به جاى سكه‏هاى طلا ونقره، رسيدهاى آنان را در صورتى كه پشت‏نويسى شده باشد، دريافت كنند؛ وبه اين ترتيب، رسيدها به عنوان پول كاغذى رايج شدند. اين رسيدها -كه منشأ اسكناس شدند- در واقع حواله‏هايى بودند بر ذمه صرافى‏(9) كه آنها را صادر كرده بود.

سپس براى تسهيل مبادلات، حواله‏هايى بى‏نام، با مقادير مشخص نشر شد كه اين حواله‏ها با تكامل خود به پول‏هاى اسكناسى تبديل شدند.

پس اسكناس وپول در واقع وماهيت، همان حواله هستند با اين تفاوت كه اسكناس از آن‏جا كه متكامل‏تر است داراى كاربرد وسيع‏ترى است.

از سال 1656 ميلادى رسماً در سوئد، اسكناس چاپ شد(10) وابزار معامله مردم شد وبه تدريج در تمام دنيا گسترش يافت.

اسكناس در فرانسه

در دوره انقلاب كبير فرانسه مجلس ملى آن كشور در دوم نوامبر 1789 ميلادى قانونى وضع كرد كه به موجب آن كليه اراضى واملاك متعلق به كليسا ملى شد وبه تصرف دولت در آمد. دولت به وثيقه اراضى واملاك مزبور پول كاغذى به نام «آسينا» منتشر كرد كه حدود هفت سال ادامه داشت ومفهوم آن اين بود كه كاغذهاى مزبور به امضاى دولت رسيده وتضمين شده است. چندى بعد هم كه در روسيه تزارى پول كاغذى رواج يافت همان لفظ فرانسوى، يعنى «آسينا» براى پول كاغذى انتخاب شد وآن اسكناس در زمان فتحعلى شاه قاجار به ايران هم وارد شد وبه مرور پول فلزى واشرفى برچيده شد.(11)

گزارش جوزف

در سال 1892ميلادى، يعنى حدود صد سال پيش، «جوزف رابيز» كه به تبريز اعزام شده بود، در مورد بانك‏دارى ايران به دولت فرانسه اين‏طور گزارش‏مى‏دهد كه به‏سبب اختلاف قيمت‏ونوع ضرب‏سكه در ايران خوب است اسكناس رايج در فرانسه، در ايران رايج ومنتشر شود.

در اين گزارش جوزف از دولت متبوعش مى‏خواهد پول رايج در ايران همان اسكناس فرانسه باشد ودر نتيجه چنين شد.

البته بايد توجه داشت كه ابتدا چينى‏ها از پول كاغذى استفاده كردند ودر دوره سلسلسه سونگر (1279-960م)

پول كاغذى انتشار يافته است.(12)

پول ثبتى يا تحريرى

نوع ديگر پول، موجودى‏هاى افراد در حساب‏هاى جارى است كه به پول ثبتى يا تحريرى معروف است.

اشخاصى كه در بانك‏ها سپرده دارند وموجودى خود را به صورت سپرده ديدارى نزد بانك‏ها به امانت مى‏گذارند، مى‏توانند هرموقع بخواهندچك‏صادركرده‏وازموجودى‏هاى‏خوددر معاملات استفاده‏كنند. دراين‏صورت، موجودى‏آنها حكم پول ووسيله مبادله را دارد وهركس تا ميزان‏موجودى واعتبار خودمى‏تواندچك بكشد وآن را مثل پول واسكناس در معاملات مورد استفاده قرار دهد.

استفاده از چك از اواخر قرن نوزدهم متداول شد وهمراه توسعه بانك‏دارى گسترش يافت.(13)

بنابر اين، علت نام‏گذارى آن به تحريرى آن است كه آن پول با نوك قلم در حساب كسى واريز ويا پرداخت