وجه اشتراك پول قديم و جديد - پول، بانک، صرافی نسخه متنی

وجه اشتراك پول قديم و جديد

فُلُوس

چند فتوا در مورد پول‏هاى جديد و قديم اشتراك پول‏هاى قديم و جديد در احكام

تاريخچه پول در قرآن كريم

از قرآن كريم نيز مى‏توان مطالبى در مورد تاريخچه پول‏هاى فلزى به دست آورد. قرآن مجيد در مورد حضرت يوسف(ع) مى‏فرمايد:

وَشَروهُ بِثَمنٍ بَخسٍ دراهمَ معدودةٍ وكانوا فيه من الزاهدين؛(1)

يوسف را به اندك درهمى كه هيچ رغبتى به آن‏نداشتند، فروختند.

در اين آيه به صراحت، لفظ «درهم» آمده است واز آن‏جا كه فروش حضرت يوسف(ع) سال‏ها قبل از ميلاد مسيح(ع) بوده است، مى‏توان فهميد كه پول رايج در آن زمان، يعنى قبل از ميلاد مسيح(ع)، درهم بوده است.

هم‏چنين قرآن كريم مى‏فرمايد:

...فابعثُوا اَحَدَكُم بِوَرِقِكُم هذهِ الى المدينه...؛(2)

يكى ازخودرا با اين پولتان (وَرِق) به شهر بفرستيد.

آيه مذكور مى‏فرمايد: اصحاب كهف يك نفر از جمع خود را به‏شهر فرستادند تا با پول («وَرِق»اى كه دراختيار داشتند) غذا تهيه كنند. ازاين‏آيه شريفه مى‏توان فهميدكه درزمان «دقيانوس» -كه سالهاپيش ازميلادمسيح(ع)مى‏زيسته‏است- «وَرِق»رايج‏بوده است.

هر چند قرآن شريف در مقام بيان تاريخ نيست، از ميان مباحث آن مى‏توان برخى از مسائل تاريخى را نيز برداشت كرد. به عنوان نمونه، از آيات فوق دو نكته تاريخى استفاده مى‏شود.

1 - پول رايج آن زمان «وَرِق» بوده واز روايات مى‏توان استفاده كرد كه «وَرِق» همان درهم است‏(3)

وگاهى به اجزاى درهم نيز، ورق گفته شده است.

2 - از آن‏جا كه محل زندگى اصحاب كهف بر اساس شواهد تاريخى در كشور اردن كنونى بوده است، از اين‏رو، درهم در كشورهاى عربى وآسيايى رواج يافته بود.(4)

ابن بابويه قمى در كتاب عيون اخبار الرضا از حضرت رضا(ع) نقل كرده است كه نمرود، پادشاه بابل، اوّل كسى بوده كه سكه ضرب كرده است.(5)

پول پايه ومعيار در صدر اسلام

در صدر اسلام، چند نوع پول، درهم، دينار وفُلُوس به عنوان پول، رايج بوده است. هم‏چنان كه فعلاً در ايران دو نوع پول رايج است: ريال و سكه بهار آزادى‏(6).

در زمان حاضر به خوبى ملاحظه مى‏شود كه پول ريالى پايه ومعيار اصلى است كه ارزش همه كالاها وحتى سكه بهار آزادى با آن سنجيده مى‏شود. اكنون مى‏خواهيم ببينيم در صدر اسلام كداميك از پول‏هاى رايج، پايه و معيار اصلى بوده است؟ در اين مورد از حضرت موسى كاظم(ع) نقل شده است كه فرموده‏اند:

عن ابى ابراهيم(ع)قال، قلت لَه: تسعُون و مأةَ درهَم و تسعة عُشرٍ ديناراً أعليها فى الزكاة شى‏ءٌ؟ فقال: اِذا اجتَمع الذهبَ والفضةَ فبلغ ذلك مَأَتى درهم فَفيها الزكاة، لأَنَّ عينَ الَمال الدراهم، و كلّ ما خَلاَ الدّراهمَ مِن ذَهَبٍ اُو مَتاعٍ فَهُوَ عَرضٌ مردودٌ ذلِك الى الدراهم فى الزكاة وَالدّياتِ؛(7)

راوى‏مى‏گويد: از حضرت‏امام موسى‏كاظم(ع)پرسيدم: آيا بر صد ونود درهم و نه دهم دينار، پرداخت زكات واجب مى‏شود؟ امام(ع)فرمودند: آرى، اگر هر دو (طلا ونقره)، روى هم به دويست دينار برسد زيرا اصل وپايه در مال وپول، درهم ودينار است ويا هر كالايى در هنگام اندازه‏گيرى با درهم، مقايسه مى‏شوند هم در باب زكات وهم در باب ديات.(8)

از حديث فوق نتيجه مى‏گيريم كه، هر چند دينار قدرت خريد بيش‏ترى داشته وپرارزش‏تر بوده است، اما