بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
.)(57) اسـمـاء، دخـتـر عـقـيـل بـن ابـى طالب ، با عده اى از زنان هاشمى به مزار پيامبر(ص) رفتند و گـريـسـتـنـد و رو بـه مـهـاجـران و انصار گفت : (اگر پيامبر در قيامت بگويد چرا خاندان او را واگـذاشـتـيد و به دست ستمكاران حاكم سپرديد، چه خواهيد گفت ؟ آن روز شفيعى در پيشگاه خدا نـخواهيد داشت و هيچ كس بهانه و عذرتان را نخواهد پذيرفت .) همه گريستند و تا آن روز، آن همه مرد و زن گريان ديده نشده بود.(58) امّ البـنـين ، همسر اميرالمومنين (ع) ، مجلس عزايى ترتيب داد كه همه زنان بنى هاشم در آن جمع بـودند و ام سلمه ، همسر سال خورده پيامبر(ص)، مى گريست و قاتلين امام حسين (ع) را نفرين مى كرد.(59) عـبداللّه بن جعفر طيّار، شوهر زينب كبرى (س)نيز مجلس عزاى مردانه گرفت ودر نطقى براى سـوگـواران گـفـت : (سـپـاس خداى را كه اگر نتوانستم دوشادوش حسين (ع) در شمار ياران او باشم ، پسرم او را همراهى كرد و با او به شهادت رسيد.)(60)
اقامه عزاى امام حسين (ع)و تاءثير آن در بيدارى مردم
يكى از عوامل مهمّى كه در آگاهى مسلمانان و زمينه سازى قيام ها و حركت ها نقش داشت ، تلاش هاى ائمـّه دين و پيشوايان معصوم (ع) در زنده نگه داشتن حادثه عاشورا و افشاگرى جنايات رژيم حـاكـم بـود. در آن جـو خـفـقـان و وحـشـت و تـبـليـغـات وسـيـع ودامـنـه دار حـكـام امـوى و عـوامـل آنـان ، بـه خـصـوص آخـونـدهـاى دربـارى و مـحـدثـان مـزدور كـه بـر جـعـل احـاديث در مدح خلفا و سرپوش گذاشتن بر جنايات آنان مى كوشيدند و هر گونه قيام و حـركـتـى را سـركـوب مـى كـردند، اقامه عزاى امام حسين (ع) و زنده نگه داشتن ماجراى كربلا و گـريـه هـاى اهـل بـيـت (ع) و حـزن آنـان و روضـه خـوانـى هـا و تـشـكـيـل جـلسـات در رثـاى امـام حـسـيـن (ع) و تـشـويـق شـاعران متعهّد و مرثيه سرايان خاندان پيامبر(ص) بزرگ ترين عامل بيدارى مردم و شوراندن آنان بر ضدّ دستگاه حاكم بود.ائمـه ديـن (ع) مـجـالس را بـراى يـادبـود حـضـرت سـيـد الشـهـدا(ع) تشكيل مى دادند. و با وجود استقبال و علاقه مردم ، آنان را تشويق مى كردند كه براى امام حسين (ع) مـجـالس ذكـر مـصـيبت تشكيل دهند و مذهب اهل بيت (ع) را با اين جلسات زنده نگه دارند. ذكر حـوادث كـربـلا و يـادآورى مـصـايـب خـانـدان رسـول خـدا(ص) مـكـتـب اهـل بـيـت (ع) را زنـده مـى كـرد و مـانـع زدودن يـاد خـانـدان پـيـامـبـر و وارثـان بـه حـقـّ رسـول خـدا(ص) از ذهـن مـردم مـى شـد. حـوادثـى كه در كربلا رخ داد و جناياتى كه به وقوع پيوست و مظالمى كه بر خاندان رسول خدا(ص) رفت هر سنگ دلى را تحت تاءثير قرار مى داد و ائمـه ديـن (ع) خـوب مـى دانـستند كه بيان مظلوميّت سيدالشهدا(ع) و ذكر مصايب آن حضرت ، عـواطف مردم را تحريك مى كند و دل ها را جلب مى نمايد. بازگويى وقايع عاشورا چنان مردم را بـه هـيـجـان و تـلاطـم وا مـى داشـت كـه مـردم ، نـاخـودآگـاه در مـقـابـل حـكـّام جـور مـوضـع مـى گـرفـتـنـد و آتـش خـشـم انـقـلابـى و مـقـدّسـى را در آنـان در مقابل مظالم امويها شعله ور مى ساخت .ازسـوى ديـگـر، مـردم بـه حـقـّانـيـّت خـاندان پيامبر(ص) پى مى بردند و قلوب آنان نسبت به اهل بيت (ع) و سيد الشهداء(ع) جلب مى شد و نسبت به عاملان حادثه كربلا و قاتلان امام حسين (ع) لعـنـت مـى فرستادند و ابراز تنفّر و انزجار مى كردند. يكى از شواهد اهتمام ائمه دين (ع) بـر اقـامـه عـزاى امـام حـسـيـن (ع) روايـاتـى اسـت كـه در فـضـيـلت عـزادارى سـيـّد مـظـلومـان و تشكيل مجالس عزا وارد شده است .مـحـمـد بـن مـسـلم از امـام بـاقـر(ع) و آن حـضـرت از پـدرش امـام سـجـّاد(ع) نـقـل كـرده اسـت : (هـر مـؤ مـنـى كـه در عزاى امام حسين (ع) اشكش جارى مى شود، خداوند او را در قصرهاى بهشتى جاى خواهد داد.)(61) هـمـچـنـيـن از ابـى هـارون مـكفوف نقل شده است كه امام صادق (ع) به من فرمود: (يا ابا هارون ، درباره مصايب امام حسين (ع) برايم شعر بخوان .) ابـاهـارون مـى گـويـد: چـنـد بـيـت شـعـر در رثـاى امـام حـسـيـن (ع) خـوانـدم و امـام (ع) و اهل خانه او گريه كردند.