زيـدبـن عـلى (ع) از شـخـصـيـّت هاى برجسته اهل بيت (ع) بود. او يكى از بارزترين چهره هاى عـلمى و درخشان اسلام به شمار مى آيد. زيد(ع) در احكام الهى ، فقيهى عميق و دانشمندى سترگ بود. علم سرشار و دانش بى كران او زبانزد خاص و عام بود. مقام علمى زيد(ع) چنان معروف و مـسـلّم بـود كـه او را (عـالم آل مـحـمـّد(ص))و يـا (فـقـيـه اهل بيت (ع) لقب)داده بودند.امام صادق (ع) فرمود: (خدا زيد را رحمت كند. او عالمى درستكار بود.)(398) امام هشتم درباره او مى فرمايد:(اِنَّهُ مِنْ عُلَماءِ آلِ مُحمَّد(ص).) او از علماى آل محمّد(ع) بود.(399) روايات متعدّدى از ائمّه اطهار(ع) درباره مقام علمى او رسيده است .ابـو حـنيفه ، پيشواى مشهور اهل سنّت ، درباره او مى گويد: (من در معاصرانش ؛ فقيه تر از او نـديـدم .)(400) البـتـه ايـن سـخـن ابـوحنيفه است و قطعاً امام صادق (ع) بالاتر از زيد(ع) بودند و ابوحنيفه نظير اين سخن را درباره امام صادق (ع) نيز گفته است .شـيـخ طـوسـى مـى گـويـد: عـلمـاى اسـلام بـر فـضـيـلت و وثـاقـت و ورع و عـلم و فـضـل وى اتـّفـاق نـظـر دارنـد.(401) ايـشان در كتاب فهرست نيز از عمربن موسى نـقـل مـى كـنـنـد كـه گـفت : (هيچ كس را در تشخيص آيات قرآن از ناسخ و منسوخ و برگرداندن متشابه آن به محكم ، همچون زيدبن على نديدم .)(402) ابـن حـجـر، ذهـبـى ، ابـن تـيـمـيـّه ، هـيـثـمـى و ابـن شـبـّه از عـلمـاى اهل سنّت ، درباره مقام علمى او گفته اند:(اِنَّهُ مِن اَكابِرِ الْعُلَماءِ وَ اَفاضِلِ اَهْلِ البيتِ فِى العِلْم والفقهِ.) زيد از بزرگان علما و فضلاى اهل بيت در علم و فقه است .زيـدبـن عـلى (ع) عـلوم خود را از سرچشمه زلال ولايت و از سه امام بزرگ و معصوم ـ امام سجّاد، امام باقر و امام صادق (ع) گرفته بود.(403) زيد(ع) انيس كتاب خدا بود و از اين رو، لقب (حليف القرآن)داشت .(404) او مفسرى بزرگ در علم قرآن و صاحب قرائتى خاص بود.(405) امام صادق (ع) فرمودند:(كانَ واللَّهِ اَقرَءُنا لِكتابِ اللَّهِ.) بـه خـدا سـوگـنـد، او در مـيـان مـا بـيـش از هـمـه بـه قـرائت قـرآن اشتغال داشت .(406) البته مقصود امام (ع) در ميان بنى هاشم است ، و گرنه قطعاً مقام امام برتر است .زيـدبن على (ع) در زندان ، تفسير قرآن مى گفت و در مجالس بحث و احتجاج ، كسى به پاى او نمى رسيد.رواياتى نيز در اين باب موجود است .(407) او محدّثى بزرگ بود و رواياتش در كتب اربعه ، بيش از شصت و يك روايت است . طريق صدوق به زيد(ع) در اسناد روايت ، صحيح مى باشد.(408) زيـدبـن عـلى (ع) از روات كـتـاب ارزشـمـنـد صـحـيـفـه سـجـّاديـّه اسـت كـه مـاجـراى مـفـصـّل آن در مـقـدّمه اين كتاب آمده است . او صحيفه را با املاى پدرش ، امام سجّاد(ع) به رشته تحرير درآورد.(409) بـسـيـارى از فـقـهـا و مـحـدّثـيـن عـصـر امـام صـادق (ع) از زيـدبـن عـلى (ع) حـديـث نقل كرده اند.(410)
2ـ مقام زهد و تقوا
زيدبن على (ع) مظهر زهد و تقوا بود. او، خود فرمايد: (به خدايى كه عالم به باطن زيداست سوگند كه زيدبن على از زمانى كه چپ و راست خود را شناخته ، حرامى مرتكب نشده است .) امـام صـادق (ع) دربـاره اش فـرمـود: (كـان مـُؤ مـنـاً و عـارفـاً...) (يـعـنـى : او با ايمان و معرفت بـود.)(411) قـيـام او نيز براى رياست و حكومت نبود، بلكه براى انتقام خون شهداى كـربـلا و امـر بـه معروف و نهى از منكر بود(412) و در صورت پيروزى ، حكومت را بـه (رضـاى آل مـحـمـّد(ص) (امام صادق (ع) تحويل مى داد. امام صادق (ع) فرمود: (اگر او پيروز مى شد، به عهد خود وفا مى كرد و مى دانست كه با حكومت چه كند.)(413) امام هـشـتـم نـيـز فرمود: (زيد چيزى براى خود نمى خواست و مدّعى چيزى كه حقّ او نبود، براى
لطفا منتظر باشید ...
