قيام زيد؛ ماءذون از سوى امام (ع) - پیامدهای عاشورا نسخه متنی

به معروف و نهى از منكر و خون خواهى امام حسين (ع) بود.

شيخ مفيد درباره علّت قيام زيد(ع) مى فرمايد: او با شمشير قيام كرد تا امر به معروف و نهى از منكر كند و انتقام خون امام حسين (ع) را بگيرد.(425) مـرحـوم شـهـيـد هم در كتاب قواعد، مبحث امر به معروف و نهى از منكر، قيام زيد(ع) را به عنوان نمونه ذكر مى كند.(426) و راوندى مى گويد: قيام او در راه امر به معروف و نهى از منكر بود.(427) در وقـايـع الايّام خيابانى آمده است : علّت ديگر، كه به آن اشاره شد، امر به معروف و نهى از منكر بود كه در ايام خلفاى بنى اميّه ارتكاب مناهى و محرّمات و فسق و فجور چنان شيوع يافته بود كه در هيچ زمانى آن شياع و آن اوضاع مشهود نبود.(428) بـه نظر علاّمه مقرّم نيز اگر نهضت هاشميان نبود و آنان در اطراف و نواحى قيام نكرده بودند، همه زحمات رسول اكرم (ص) كه در راه تبليغ اسلام انجام داده بود، از بين مى رفت . اين نهضت ها به مردم احساس و شعور بخشيد، رهبران نهضت ها خود را در مشقّت مى انداختند و در راه دين به جـهاد مى پرداختند و با ستمگران مى جنگيدند و اين رهبران به راهنمايى افرادى شايسته همانند پيامبر و يا وصىّ پيامبر قيام مى كردند.(429) در محبوبيّت بسيارى از اين قيام ها و نهضت هاى حق طلبانه در نزد ائمّه معصوم (ع) شكى نيست . روايـات مـتـعـدّدى نـيـز از مـعـصـومان (ع) در تحريض مردم به قيام و جهاد و انتقام و خون خواهى شهداى مظلوم خاندان پيامبر(ع) آمده كه همگى نشانگر اين حقيقت است كه ائمّه دين (ع)، همه در اين موارد، از حادثه عاشورا و خون مقدّس ‍ امام حسين (ع) مايه مى گذاشتند.

قيام زيد؛ ماءذون از سوى امام (ع)

پيش از اين يادآور شديم كه قيام زيد(ع) به خون خواهى امام حسين (ع) و براى امر به معروف و نـهـى از مـنكر بود. از آن جا كه مساءله قيام و كشتن و كشته شدن از نظر اسلام اهميّت بسيارى دارد و بـايـد صـددرصـد اطمينان به صحّت كار داشت ، در اين موارد، اذن شرعى لازم است . قيام زيـد(ع) هـم در عـصـر امـامـى مـعـصـوم هـمـچـون امام صادق (ع) واقع شد. درباره اين كه اين امام بـزرگـوار چـه نقشى و موضعى در اين قيام داشت ، به اختصار، مى توان گفت : ادلّه قاطعى در دست است كه قيام زيد به اذن امام صادق (ع) بوده ؛ از جمله :

1. امـام عـلى بـن مـوسـى الرضـا(ع) در پـاسـخ بـه سـؤ ال مـاءمـون فـرمـودنـد: (... پـدرم از پـدرش ‍ شـنـيـد كـه فرمود: او (زيد) با من ، درباره قيامش مشورت كرد، من گفتم : عمو جان ، اگر دوست دارى كه همان به دار آويخته كناسى باشى ، پس وظيفه تو همين است . سپس امام صادق (ع) فرمود:

(وَيلٌ لِمَن سَمِعَ واعَيتَهُ وَ لَمْ يُجِبْهُ.) واى بر كسى كه نداى او را بشنود و اجابتش نكند.(430) 2. بـزرگـانـى از عـلمـاى شـيـعـه بـر اين مطلب تصريح دارند. كه قيام زيد(ع)، از سوى امام صـادق (ع) مـاءذون بـوده اسـت ؛ هـمانند شهيد در كتاب قواعد،(431) مامقانى در تنقيح المـقال ،(432) علامه مقرّم در زيد الشهيد(433) و مرحوم آية اللّه خوئى در معجم رجال الحديث .(434)