تعیین خط زوال و خط مشرق و مغرب اعتدال و تحصیل سمت قبله آفاق از طریق دایره هندیه نسخه متنی

متساوى باشند و اين زاويه بقدر قوس ارتفاع است
چه اگر قطر ظل اخراج كنند به مركز آفتاب گذرد . پس به
محيط دائره ارتفاع رسد و چون خط ظل اخراج كنند به تقاطع محيط افق و محيط
| 59 |
دائره ارتفاع رسد
پس زاويه مذكور مقدار قوس ارتفاع بود و چون اين دو زاويه در اين دو مثلث متساوى
اند پس دو قوس ارتفاع نيز متساوى باشند و هوالمطلوب .
* مقدمه سوم : *
آن كه از فصل مشترك ميان افق با مقنطرات و نصف النهار و فصل مشترك ميان افق و مقنطره و دو دائره
ارتفاع متساوى
دو زاويه متساوى حاصل شود بر مركز افق با مقنطره . و به جهت بيان آن فرض كنيم ( ش 8 ) كه
دائره ا ب ح د افق است بر قطب ه
و ا ه ح نصف النهار . و ب ح د مدار آفتاب بر قطب ى و ط مركز آفتاب در جانب
شرق و ر موضع آن در جانب غرب .
| 60 |
و دو دائره ارتفاع ه طل
ه ر ك و دو دائره ميل ى ط
ى ر را اخراج كنيم . و ظاهر است كه دو قوس ى ط
ى ر
متساوى اند . و دو قوس ه ط
ه ر دو تمام دو ارتفاع متساوى متساوى اند . وه ى مشترك است پس دو زاويه ر ى ه
طى ه متساوى باشند . و همچنين دو زاويه ره ى
طه ى بلكه دو زاويه ره ح
طه ح به قوه شكل چهارم اولى
اكرمانالاؤس
پس ا ك ال كه دو مقدار اين دو زاويه اند
متساوى باشند
و چون مقنطرات موازى افق اند و
دوائر ارتفاع و نصف النهار به قطب آنها گذشته اند
پس به شكل دهم از ثانيه اكرثاوذوسيوس
دو قوس از
هر مقنطره كه واقع باشد ميان قوس اه و دو قوس ك ه
ل ه متساوى باشند و ظاهر است كه فصل مشترك ميان
دوائر ارتفاع عمودى است كه از سمت الرأس بر سطح افق آيد و به مراكز جميع مقنطرات گذرد
پس از فصل
مشترك ميان نصف النهار و هر مقنطره كه بود در فصل مشترك ميان همان مقنطره و دو دائره ارتفاع متساوى
دو زاويه متساوى حادث شود بر مركز آن مقنطره به سبب تساوى دو قوس آن دو زاويه و هوالمطلوب . و بعد از
تقرير اين مقدمات مى گوئيم كه سطح دائره مذكوره كه آن را دائره هنديه گويند
موازى سطح افق است پس
بالضروره در سطح مقنطره اى از مقنطرات بود و مركز آن
مركز آن مقنطره بود
چه عمودى كه از سمت الرأس