بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
پروردگارم دستور داده انجام مى دهم . ملك اولى ، اظهار داشت ، نـه ، مـن بـه درگـاه ربـوبـى بـاز مـى گـردم و دوبـاره كسب تكليف مى كنم . پس برگشت و عرضه داشت :پـروردگارا! فلان بنده ات را در آن شهر در حال مناجات و تضرّع به درگاه تو ديدم . به او خـطـاب شـد:آنچه را امر كردم ، انجام بده ! زيرا اين مرد هرگز به خاطر من چهره اش رنگ غضب به خود نگرفته است !(102) حضرت امام خمينى (ره ) نيز در اين باره مى فرمايد:راضـى بودن به ارتكاب خلاف ، حرام است ، بلكه بعيد نيست ، كراهت قلبى از آن واجب باشد. وجوب كراهت ، غير از خود امر به معروف و نهى از منكر است .(103) گواه اين نظريه سخن حضرت على (ع ) است :(اَدْنَى الْاءِنْكارِ اَنْ تَلْقى اَهْلَ الْمَعاصى بِوُجُوهٍ مُكْفَهِرَّةٍ)(104) پـايـيـن تـريـن درجه انكار منكر آن است كه با گناهكاران با چهره گرفته و خشم آلودبرخورد كنى .
2 - امر و نهى گفتارى
بيان و گفتار ساده ترين وسيله القاى پيام به مخاطب است و انسان بدين وسيله بهتر مى تواند مخاطب را از منظور خويش آگاه سازد. گفتارها از نظر نرمى و شدّت با هم متفاوتند ولى در اغلب مـوارد، سخنى كه با نرمى و ملايمت گفته شود، نافذتر است و بهتر در قلب طرف مى نشيند و اثر مى گذارد.خـداى مـتـعـال در يك آموزش زيباى عملى ، به حضرت موسى و برادرش هارون دستور مى دهد تا به نزد فرعون رفته و با او (سخن ) بگويند و در ضمن سخن گفتن با او جانب (نرمش و ملايمت ) را مراعات كنند. جالب آنكه مقصود از اين ابراز ملايمت در گفتار با فرعون را نيز آگاه ساختن و وادار كـردن او بـه كـرنش در برابر خداوند دانسته است كه اين خود، معناى اتم هدايت و نتيجه نهايى امر به معروف و نهى از منكر است .قرآن كريم اين فرمان دقيق خداوند را چنين بازگو مى كند:(اذْهَبَا إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَىَ فَقُولاَ لَهُ قَوْلاً لَّيِّناً لَّعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ اءَوْ يَخْشَى )(105) بـه سـوى فـرعـون بـرويـد كـه طـغيان كرده است ! اما بنرمى با او سخن بگوييد! شايدمتذكّر شود، يا از خدا بترسد.نـاگـفـته پيداست كه گسترده ترين زمينه انجام امر به معروف و نهى از منكر نيز در همين مرحله اسـت .ولىّ امـر مـسـلمـين ، حضرت آيت اللّه خامنه اى درباره وسعت زمينه امر به معروف و نهى از منكر گفتارى مى فرمايد:...قبلا هم گفته ام كه در جامعه اسلامى ، تكليف عامّه مردم ، امر به معروف و نهى از مـنـكر با لسان است ... البته نقش مهم تر را هم ، همين زبان دارد. چيزى كه جامعه را اصلاح مى كـنـد، همين نهى از منكر زبانى است . اگر مردم به آدم بدكار، خلافكار، كسى كه اشاعه فحشا مى كند و مى خواهد قبح گناه را از جامعه ببرد، بگويند و ده ، صد يا هزار نفر و به طور كلى ، افـكـار عـمـومـى جـامـعـه روى وجـود او سـنـگـيـنـى كـنـد، ايـن بـراى او، شـكـنـنـده ترين چيزهاست .(106) ضوابط امر به معروف و نهى از منكر با زبان فقهاى بزرگ ضوابطى ، براى امر به معروف و نهى از منكر با زبان ، بيان كرده اند، كه بـايـد بـه آنـهـا تـوجـه داشـت . حـضـرت امـام خـمـيـنـى قـدس سـره در ايـن بـاره ، مسائل زير را مطرح كرده است :1 - اگـر انـسـان مـى دانـد كه با مرتبه اول امر به معروف و نهى از منكر، يعنى ابراز انزجار قـلبـى بـه وسـيـله روى گـردانـى ، درهـم كـشـيـدن چـهـره و مـانـنـد آن ، مـقـصـود حـاصـل نمى شود، واجب است كه با مرتبه دوّم يعنى (امر و نهى به زبان ) اقدام كند، البته در صورتى كه احتمال تاءثير بدهد.2 - اگـر احـتـمـال دهـد كـه مـطـلوب بـا مـوعـظـه ، ارشـاد و سـخـنـان نـرم حاصل مى شود، اين كار لازم است و فراتر از آن جايز نيست .3 - اگـر بـدانـد كـه ايـن شـيـوه گـفـتـار اثـرى نـخـواهـد داشـت ، بـايـد بـا احتمال تاءثير، به صراحت امر و نهى كرده و فرمان دهد.
لطفا منتظر باشید ...
