جهالت و نادانى - تفسیر موضوعی امر به معروف و نهی از منکر نسخه متنی

بزرگ شده اند، بر حذر مى دارد.

نابسامانى در خانواده و نبود تربيت صحيح سـهـم بـزرگـى از مـفـاسـد اجـتـمـاعـى مـعـلول نـابسامانى در نظام خانواده و عدم تربيت صحيح فرزندان است .

دو عـامـل مـهـم در سـاخـتـن شـخـصـيـت هـر فـرد نـقـش تـعـيـيـن كـنـنـده دارنـد. ايـن دو عامل عبارتند از: وراثت و تربيت .

به موجب وراثت (همان طور كه گذشت )، بسيارى از اخلاق ، افكار و روحيّات پدر و مادر - همچون ويـژگـى هـاى جـسمى آنان - به فرزندان آنها منتقل مى شود و از اين نظر فرزندان آيينه تمام نماى ويژگى هاى روحى و جسمى پدر و مادر خويشند و در اين ميان مادر نقشى بس مهمتر دارد.

كـلى و جـامـع بـودن ايـن قـانـون بـه انـدازه اى اسـت كـه رسول خدا (ص ) مى فرمايد:

(اَلشَّقِىُّ مَنْ شَقِىَ فى بَطْنِ اُمِّهِ، وَالسَّعيدُ مَنْ سَعَدَ فى بَطْنِ اُمِّهِ)(251) [انـسـان ] تـيـره بـخـت در رحـم مـادرش تـيـره بـخـت و بـيچاره است و خوشبخت نيز دررحم مادرش ‍ خوشبخت و سعادتمند است .(252) تـربـيـت فـرزنـدان نـيـز در تـعـيـيـن شـخـصـيـت و سـرنـوشـت آنـان مـؤ ثـر اسـت و بـخـش قابل تـوجـّهـى از اين تربيت در خانواده صورت مى گيرد. اغلب برخوردها، موضعگيرى ها، كنش ها و واكنش هايى كه در كانون خانواده واقع مى شوند، در ساختار روحى و فكرى فرزندان به طور مـسـتـقـيـم تـاءثـيـر مـى گـذارنـد و هـر يـك بـه گـونـه اى شخصيت و روحيّات مثبت يا منفى او را شكل مى دهند. در اين باره نيز حضرت على (ع ) مى فرمايد:

(واِنَّما قَلْبُ الْحَدَثِ كَالْاَرْضِ الْخالِيَةِ ما اءُلْقِىَ فيها مِنْ شَىْءٍ قَبِلَتْهُ)(253) قلب نوباوه زمين خالى [از گياه ] را مى ماند كه هر بذرى در آن ريخته شود آن را مى پذيرد.

بـنـابـر ايـن هر گاه پدر و مادر، انسان هايى متعادل ، پاك سرشت و با فضيلت باشند، وظايف سـنـگينى را كه خداوند در امر تربيت فرزند بر عهده ايشان نهاده ، نيكو بدانند و بكوشند تا بـه ايـن وظـايـف بـه شايستگى جامه عمل بپوشانند در نتيجه فرزندانى صالح تربيت خواهند كـرد و بـه جـامـعـه تـحـويـل خـواهـنـد داد و بـدين ترتيب زمينه گسترش و شيوع مفاسد اجتماعى محدودتر خواهد شد.

بـه عـكـس هـر گـاه پـدر يـا مادر به مفاسد گوناگون اخلاقى مبتلا باشند، با آداب و آيين هاى تربيت فرزند آشنايى نداشته و به آن اهميّت ندهند، نه تنها فرزندشان آينده روشنى نخواهد داشت ، بلكه وجود چنين فرزندانى زمينه ساز ايجاد و گسترش مفاسد در جامعه نيز خواهد بود.

جهالت و نادانى

عـامـل ديـگر، جهل خانواده ها به مسائل تربيتى اسلام است . متاءسفانه خانواده هاى بسيارى طرز بـرخـورد با فرزند را آنچنان كه شايسته است نمى دانند. بسيارى از پسران و دختران هنگامى كه به سنّ جوانى مى رسند، بر اثر برخوردهاى نامناسب والدين خود دچار عقده حقارت ، خود كم بينى و يا غيره مى شوند. دخترى كه در خانه از محبّت كافى برخوردار نشود به محض رسيدن بـه سـنّ رشـد و وارد شـدن در اجـتـمـاع ، تمام نيرويش را به كار مى گيرد تا از هر طريق ممكن بـتـوانـد جـبـران كـمـبـود محبّت در خانه را بكند و لذا ممكن است با پوشيدن لباس هاى دلربا و جذّاب جلوه گرى كند تا نظر مردم را نسبت به خود جلب نمايد و يا پسرى كه در خانه دچار اين كـمـبـود اسـت هـنـگـامـى كـه بـه سـنّ جـوانـى مـى رسـد در جـامـعـه از خـود اعـمـال نـاهـنـجـارى را بـروز مـى دهـد. جـوان هـايـى كـه در خـيـابـان هـا بـا ژسـت هـاى غـيـر مـتـعـادل و نـامـعـقول حركت مى كنند و در همه كارها قيافه قهرمانانه به خود مى گيرند، با اين كـارهـاى خـود آن عقده هاى حقارتى را باز مى تابانند كه در اثر كمبود و يا احيانا زيادى محبّت عارض آنها شده است .

احـاديـث زيادى در مسائل تربيتى اسلام وجود دارد كه هم افراط و هم تفريط در محبّت مذمّت شده است ،