برسی فقهی حقوقی وضعیت متفاوت زن و مرد نسبت به فسخ نکاح و دیدگاه امام خمینی (ره) در این باره نسخه متنی

الف ـ عيوب مشترك ـ يعني عيوبي كه در هر يك از زن و مرد ممكن است وجود داشته باشد و در هر يك باشد، براي ديگري حق فسخ وجود دارد. قانون مدني فقط جنون را به عنوان عيب مشترك بيان كرده و در ماده 1121 مي‏گويد:

«جنون هر يك از زوجين به شرط استقرار اعم از اينكه مستمر يا ادواري باشد براي طرف مقابل موجب حق فسخ است.»

تنها تفاوتي كه در اين مورد بين زن و مرد وجود دارد و قانون مدني در واقع رعايت حال زن را كرده است، اين است كه اگر جنون مرد بعد از عقد هم حادث شود زن حق دارد نكاح را فسخ كند (ماده 1125: جنون و عنن در مرد هرگاه بعد از عقد هم حادث شود موجب فسخ براي زن خواهد بود) در حالي كه جنون زن در صورتي براي مرد ايجاد حق فسخ مي‏كند كه در حال عقد وجود داشته باشد (ماده 1124).

ب ـ عيوب مختص مرد ـ قانون مدني وجود سه عيب جسماني در مرد ـ كه مانع انجام عمل جنسي به نحو صحيح از جانب او مي‏شود ـ را موجب حق فسخ براي زن دانسته است.

ماده 1122 قانون مدني اصلاحي سال 1370 مي‏گويد:

عيوب ذيل در مرد موجب حق فسخ براي زن خواهد بود:

1 ـ خصاء

2 ـ عنن به شرط اين كه ولو يك بار عمل زناشويي را انجام نداده باشد.

3 ـ مقطوع بودن آلت تناسلي به اندازه‏اي كه قادر به عمل زناشويي نباشد.

خصأ به معناي اخته بودن مرد است و فرد مبتلا به اين عيب را خصي مي‏گويند، عنن به معناي ناتواني جنسي مرد به لحاظ عدم انتشار آلت تناسلي اوست و مرد مبتلا به آن مرض را عنّين مي‏گويند. مقطوع بودن آلت تناسلي نيز معنايش روشن است در عربي به آن جب به معناي قطع و فرد مبتلا را مجبوب مي‏گويند.

عيوب رديف 2 و 3 مانع انجام عمل جنسي از سوي مرد هستند ولي عيب رديف يك ممكن است مانع نزديكي نباشد ولي مرد داراي اين عيب فاقد مني مي‏باشد و قادر بر انزال نيست.

در هر حال از نحوه بيان قانون مدني چنين بر مي‏آيد كه تنها در صورت وجود اين سه عيب در مرد به اضافه جنون كه عيب مشترك است، زن حق دارد نكاح را فسخ كند البته به شرط اينكه در هنگام عقد موجود بوده، و زن از وجود آنها آگاه نبوده است. در مورد عنن اگر بعد از عقد هم حادث شود مشروط بر اينكه قبل از دخول باشد، طبق ماده 1125 حق فسخ براي زن خواهد بود. وجود هيچ عيب جنسي و جسمي ديگر در مرد به زن حق فسخ نكاح نمي‏دهد.

ج ـ عيوب مختص زن ـ قانون مدني در ماده 1123 وجود شش عيب را در زن موجب حق فسخ نكاح براي مرد دانسته است كه عبارتند از:

1 ـ قرن

2 ـ جذام

3 ـ برص

4 ـ افضاء

5 ـ زمين گيري

6 ـ نابينايي از هر دو چشم