برخى كتب حديث در نگاه امام(ره) - کتاب های حدیثی از نگاه امام خمینی (ره) نسخه متنی

برخى كتب حديث در نگاه امام(ره)

الف) صحيفه سجّاديه

اين كتاب به: خواهر قرآن, انجيل اهل بيت(ع), زبور آل محمد(ص) و صحيفه كامله سجّاديه, شهرت داشته و مجموعه دعاهايى را كه امام باقر(ع) و زيد شهيد از پدر بزرگوار خود نقل كرده اند, در بردارد.

چون در مقدّمه (صحيفه سجّاديه) آمده است كه اين كتاب, مشتمل بر 75 دعا از امام سجّاد(ع) است, در حالى كه آنچه اكنون در (صحيفه) موجود است, 54 دعاست و 21 دعاى آن, مفقود شده است, به همين جهت, برخى از علماى بزرگ (چون شيخ حرّ عاملى, علامه اَفَندى, حاجى نورى, علامه تهرانى و سيد محسن امين جبل عاملى), براى پيدا كردن آن 21 دعاى مفقود شده, به تتبّع و تفحّص در كتابهاى حديثى پرداخته و هر كدام, دعاهاى جديدى را به دست آورده اند و آنها را در مجموعه هايى به نام صحيفه سجّاديه دوم, سوم, چهارم, پنجم و… گردآورى كرده اند.

آنچه فعلاً مورد بحث اين مقال است, صحيفه اوّل است كه معروف ترين صحيفه است. از طرف ديگر, مى دانيم كه تحريف به نقيصه, هيچ گاه به ارزش و اعتبار كتاب, صدمه اى وارد نمى كند. به اين جهت, ساقط شدن 21 دعا از (صحيفه), مشكل و مانعى پديد نمى آورد.

و امّا اعتبار كتاب (صحيفه سجّاديه)

در ابتداى (صحيفه سجاديه), سند آن ذكر شده است; ولى اين سند, از جهات متعددى جاى بحث و گفتگو دارد كه روشن خواهد شد. امّا دو راه آسان تر براى اثبات كمال اعتبار اين كتاب وجود دارد:

1. ادّعاى تواتر كتاب, به طورى كه اگر كسى كتابهاى رجال و نيز كتابهاى ادعيه و حديث, مثل (الارشاد) شيخ مفيد و (كفاية الأثر) را بررسى كند, به درستيِ اين ادّعاى تواتر, يقين مى نمايد. همچنان كه علامه افندى نيز اين ادّعا را به صورت قطعى ذكر نموده است.1

2. گاهيقوّت مضمون روايت, شاهد بر صدق و درستى آن است. توضيح آنكه ائمه معصوم(ع), دو نوع معجزه دارند: معجزات قولى و معجزات فعلى. براى نوعِ مردم, معجزاتى چون شق القمر و تكلّم سنگريزه, بسيار مهم است; امّا عالمان و انديشمندان, در برابر (سخنان) معصومان(ع) خضوع بيشترى دارند. معجزات فعلى, معمولاً محدود به زمان و مكان خاصّى بوده است; امّا معجزات قولى, فراتر از زمان و مكان هستند. متن دعاهاى (صحيفه سجّاديه) نيز بهترين شاهد بر صدور آنها از زبان مبارك امام معصوم(ع) است; زيرا چنين مضمونها و عبارتهايى از غير معصوم نمى تواند صادر شود. ضمناً سند كتاب (صحيفه سجاديه) نيز در مقدمه آن كتاب شريف آمده است.

حضرت امام خمينى(ره) در مورد (صحيفه سجاديه) فرموده است:

… وإلا فأبواب المناقشة فى الاسناد و الدلالة فى كثير منها مفتوحة حتى فى (الصحيفة المباركة السجادية), فانّ سندها ضعيف و علوّ مضمونها و فصاحتها و بلاغتها و ان توجب نحو وثوق على صدورها, لكن لاتوجبه فى جميع فقراتها واحدة بعد واحدة حتى تكون حجة يستدل بها فى الفقه, و تلقى أصحابنا ايّاها بالقبول كتلقّيهم (نهج البلاغة) به لو ثبت فى الفقه أيضاً انّما هو على نحو الاجمال وهو غير ثابت فى جميع الفقرات.2

توضيح اين كلام آنكه: