سوره بقره - نگاهی به ترجمه های آذربایجانی قرآن کریم نسخه متنی

1. تفسير كشّاف، تأليف علاّمه جار اللّه‏ زمخشري.

2. تفسير كبير امام فخر رازي.

3. تفسير فاضل ابومسعود مفتي قسطنطنيه.

4. مجمع البيان، تأليف شيخ جليل طبرسي.

5. لباب التّأويل في معاني التّنزيل، علاء الدّين بغدادي.

6. مدارك التّنزيل و حقايق التأويل، عالم جليل ابوالبركات نسفي.

7. انوار التّنزيل، تأليف قاضي بيضاوي.

8. روح البيان، حقي افندي.

ما براي نمونه ترجمه و تفسير چند آيه از سوره بقره از تفسير كشف الحقائق را همراه با ترجمه فارسي آن ذكر مي‏نماييم:

ايكنجي بقره سوره سي

(سوره بقره مدينه ده نازل اولوبدر، 286 آيه، 6121 كلمه، 25500 حرف در)

(1) «بسم اللّه‏ الرّحمن الرّحيم»

(2) «الم» بو سوره نين اسمي و آديدر. يعني بو سوره الم سوره سيدير [اللّه‏ تعالي بو سوره نين آديني الم قويوبدر، لكن عرفده اونون مشهور كلمه لريندن بر كلمه ني اوندن اوتري آد قويوبلار. سوره نين ايچنده ذكر اولنان بقره لفظني بوسوره‏دن اوتري آد قويو بلار. نيجه كه اولنده ذكري اولندي و بوندان صونرا گلن سوره‏لر كه اونلارين اوّللرينده بوقسم حرفلر ذكر اولنوب تماما او سوره لرين اسميدر. امّا نجه كه عرفده بوسوره‏يه بقره آد قويولوبدر، اوسوره لره ده هر برينه عرفده علاحده آد قويولوب، عرف آديله مشهور اولوبلار. [«ذلك الكتاب»بوقرآن كتاب كامل در، هيچ برنقصان اونده يوخدور. «لاريب فيه» هيچ شك و شبهه يوخدر بونده كه بوكتاب اللّه‏ تعالي طرفندن در، دوغرو و حق اولان كتابدر اللّه‏ تعالي طرفندن. [اگر چه ديمك اولماز بوقرآنده شك و شبهه ايدن يوخدر؛ لكن مقصود اودر كه بو قرآن كلام الهي در، انسان كلامي دگول و لايق دگول كه شخص اونده شبهه ايلسون [«هديً للمتقين» دوغرو يول گوسترندر بوقرآن متقيلردن اوتري [اللّه‏ تعالي حرام ايدن شئيلري ترك ايدوب واجباتي عمله گتورن شخصه متقي ديلور]

(3) «الذين» متقيلرين صفتلرندن اودر كه (يؤمنون بالغيب) ايمان گتوررلرپيغمبره، «محمده» و قرآنه غايبانه. [پيغمبردن صونرا تا بو زمانه كيمين نه قدر مسلمانلار اولوب ايمان گتوروبلر و بوندن صونرا گلوب ايمان گتوره‏جكلر، هاموسي بو آيه شريفه نين تحتنه داخلدرلر. اما رسول خدانين زمان حضورنده موجود اولوب ايمان گتورن شخصلردن اوتري پيغمبرين و قرآنين امري آشكار اولديقيچون اونا ايمان بغيب ديمك اولماز] «ويقيمون الصلوة»و نمازي برپا ايدرلر. «وممّا رزقناهم» اونعمتلر دنكه اونلاره نعمت ويرمشوك«ينفقون» محتاج اولان شخصلره انفاق و احسان ايدرلر.

سوره بقره

[سوره بقره در مدينه نازل شده، 286 آيه، 6121 كلمه، 25500 حرف است]

(1) (بسم اللّه‏ الرّحمن الرّحيم)

(2) (الم) نام اين سوره مي‏باشد، يعني اين سوره سوره «الم» است. اللّه‏ تعالي اسم اين سوره را «الم» [الف، لام، ميم [گذاشته است، ليكن در عرف يكي از كلمه‏هاي مشهور و موجود در سوره به عنوان اسم اين سوره انتخاب شده است؛ يعني لفظ «بقره» كه در سوره ذكر شده به عنوان اسم سوره انتخاب شده است. به طوري كه در اوّل ذكر شد، سوره‏هايي كه از اين به بعد با چنين حرف‏هايي آغاز مي‏شوند به نام همان حروف ناميده مي‏شوند. ليكن همچنان كه در عرف به اين سوره سوره «بقره» گفته مي‏شود، آن سوره‏ها نيز هر كدام نام ويژه‏اي دارند.

«ذلك الكتاب» اين قرآن كتابي كامل است و هيچ‏گونه نقصي ندارد «لاريب فيه»هيچ شك و شبهه‏اي نيست كه اين كتاب از طرف خداوند متعال است و كتاب حقّي است از طرف خداوند. (اگر چه نمي‏توان گفت كه هيچ كس در اين قرآن شك نمي‏كند، ولي مقصود اين است كه اگر شخص به طور منصفانه دقّت نمايد برايش معلوم مي‏شود كه اين قرآن كلام الهي است، كلام انساني نيست و سزاوار نيست كسي در آن شك كند.) «هديً للمتّقين» براي متقين هدايت كننده است (متقي به كسي گفته مي‏شود كه كارهايي را كه خدا حرام نموده است ترك نمايد و به واجبات عمل نمايد.)

3. «الّذين» از صفات متّقين اين است كه «يؤمنون بالغيب» كسي كه غايبانه به پيغمبر (محمّد) و قرآن ايمان بياورد. بعد از پيغمبر تا اين زمان و از اين زمان به بعد هر چه مسلمان بوده و هست داخل در معني اين آيه شريفه مي‏باشد. ولي كساني كه در حيات حضرت رسول ايمان آورده‏اند به خاطر اين كه پيغمبر و احكام قرآن براي آنها آشكار بوده است به آنان مؤمنين بالغيب گفته نمي‏شود.

«ويقيمون الصّلوة» و نماز را به پا مي‏دارند. «و ممّا رزقناهم» و از آن نعمت‏هايي كه به آنها داده‏ايم «ينفقون» به اشخاصي كه محتاج هستند انفاق و احسان مي‏نمايند.