افق هاي جديد در تعليم و تربيت اسلامي - افق های جدید در تعلیم و تربیت اسلامی نسخه متنی

افق هاي جديد در تعليم و تربيت اسلامي

سيد علي اشرف

پس از اينكه نخستين كنفرانس جهاني تعليم و تربيت اسلامي در سال 1977 در مكه برگزار شد، و تقدير چنين بود كه من دبير سازماندهي آن كنفرانس باشم، سه كنفرانس ديگر توسط ما برنامه‏ريزي و برگزار شد. يكي در خصوص طراحي برنامه درسي در اسلام‏آباد (1980)، ديگري درباره تدوين كتب درسي در داكا (1980) و آخرين كنفرانس درباره روش تدريس (1982) در جاكارتا تشكيل شد. مقاله‏هايي كه مايه اصلي اين كنفرانسها را تشكيل مي‏داد و از من خواسته شده بود كه آنها را در كنفرانس‏ها ارائه كنم، در فصلهاي دوم، سوم و چهارم اين كتاب گنجانده شده است. فصل اول كتاب نيز ماهيت جامعه نوين اسلامي و بحرانهايي كه از لحاظ «مفهومي» در تعليم و تربيت وجود دارد، مورد بررسي قرار مي‏دهد. اين مقاله به كنفرانس حقوق بشر در اسلام كه به طور مشترك توسط دانشگاه كويت و انجمن بين المللي حقوقدانان و انجمن حقوق دانان عرب كه در سال 1980 برگزار شد، ارائه گرديد. اين مقالات همگي مورد تجديد نظر قرار گرفته‏اند، و به صورت يك طرح كلي كه به مسائل عملي جامعه نوين اسلامي مي‏پردازد، ارائه شده است.

كتاب داراي يك پيشگفتار، يك مقدمه، پنج فصل و چهار ضميمه است. عنوان فصول پنجگانه كتاب به شرح زير است.

فصل اول ـ تعليم و تربيت: مفاهيم اسلامي و جامعه نوين

فصل دوم ـ برنامه درسي اسلامي در قالب تعليم و تربيت اسلامي

فصل سوم ـ كتب درسي: مشكلات و چاره انديشي‏ها

فصل چهارم ـ روش تدريس: چشم انداز اسلامي

فصل پنجم ـ نتيجه گيري و افقهاي جديد

پيشگفتار

در پيشگفتار كتاب كه توسط آقاي سيد حسين نصر نوشته شده است، چنين آمده است:

كتاب حاضر گامي است مهم به قصد بررسي بيشتر بحثهاي كنوني در خصوص بحران تعليم و تربيت در ميان مسلمانان. اگر قرار است كه دنياي اسلام صاحب نظام تعليم و تربيتي حقيقي باشد، بايد مؤلف اين كتاب را در خط مقدم تلاشها براي ايجاد تعليم و تربيتي اسلامي قرار داد.

آقاي اشرف مسائلي را كه در خلال كنفرانسهاي تعليم و تربيت مطرح شده است، و نيز مواقع و مشكلاتي را كه بر سر راه اجراي توصيه نامه و قطعنامه‏هاي اين كنفرانسها وجود دارد، به خوبي دنبال مي‏كند و اين تك نگاشت تفكري است درباره راههاي تحقق اهداف كنفرانسهاي جهاني تعليم و تربيت اسلامي.

نويسنده نخست، مفهوم نوين تعليم و تربيت را با مفهوم تعليم و تربيت اسلامي مقايسه مي‏كند. زيرا نيك مي‏داند كه دست يابي به يك تعليم و تربيت اسلامي، بدون تشخيص اين دو مفهوم مقدور نيست. آنگاه مسائل اساسي تدوين و طراحي برنامه درسي اسلامي را مطرح مي‏كند و به بررسي رابطه بين تعليم و تربيت «ليبرال» و تعليم و تربيت «مذهبي» مي‏پردازد. او آنگاه جنبه مهم ديگري از تعليم و تربيت اسلامي يعني تدوين كتب درسي و تربيت معلم را مورد بحث قرار مي‏دهد. در اين ميان اهميت واقعي نوشتن كتب درسي و تربيت معلم به شيوه اسلامي را مورد تأكيد قرار مي‏دهد.