بررسى ديدگاه سوم - جایگاه مردم در انتخاب رهبری نسخه متنی

6. در باور مردم مجتهد كاردان و شايسته و داراى ويژگيهاى لازم كه به عنوان ولى فقيه و نائب امام زمان(عج) عهده دار اداره امور مى گردد و جايگاهى

به مراتب فراتر از حاكمان معمولى دارد. مردم براساس باورهاى خود پيوندى عميق بين خود و نايب امام زمان(عج) احساس مى كنند و او را همواره ناظر بر امور خود مى دانند. اثر چنين پيوند ژرفى در حفظ ساختار حيات روحى و معنوى و حتى حيات مادى جامعه اسلامى بر كسى پوشيده نيست. در حقيقت مردم از موضع اعتقادى خود را به رهبر بسته مى دانند سخنان دستورها و رهنمودهاى مقام ولايت همواره آنان را حيات و شادابى مى بخشد و حضور آنان را در صحنه هاى گوناگون سياسى اقتصادى و اجتماعى استوار مى سازد. ولى اگر فقيه وكيل مردم باشد همين كه وى به رهبرى برگزيده شد پيوندش با مردم گسسته مى شود و مردم از بعد معنوى و دينى احساس پيوستگى و وابستگى با وى نخواهند داشت و از همه بركات و دستاوردهاو نتيجه هاى چنين پيوندى محروم خواهند بود.

بررسى ديدگاه سوم

در ميان فقيهان بوده اند افرادى كه به راى و نظر مردم توجهى نداشته اند. درباور آنان همه فقيهان در عصر غيبت از سوى امامان(ع) به ولايت گمارده شده اند و حق تصرف در امور حكومتى و شؤون مربوط به آن را دارند و بر مردم نيز واجب است از آنان پيروى كنند.

براساس اين نظر مردم در پذيرش و كارآمدى ولايت هيچ نقشى ندارند و تنها بايد مراقب دستگاه اجرائى باشند و به نصيحت و خيرخواهى حاكم بپردازند.

اينان برى ادعاى خود چند دليل آورده اند كه به گونه فشرده يادآور مى شويم:

1. در جهان بينى الهى حاكميت از آن خداست و ولايت پيامبر(ص) و امامان(ع) سرچشمه از ولايت خدا مى گيرد. در دوران غيبت ولايت فقيهان از ولايت معصوم سرچشمه گرفته و ولايت معصوم از ولايت خدا سرچشمه مى گيرد. بر اين

اساس ولايت الهى در هر كجا جلوه گر شود به اراده و اجازه اوست پذيرش مردم معنى ندارد.

نظر دادن مردم در چنين ميدانى عرض وجود در برابر خداست.

پاسخ: درست كه حاكميت مطلق از آن خداست و ولايت فقيه پرتوى از آن ولى اين هيچ ناسازگارى با انتخاب مردم ندارد; زيرا انتخاب مردم در عرض انتخاب خداوند نيست. افزون بر اين حق انتخاب و آزادى و به اصطلاح (حق حاكميت مردم) نيز حقى است بخشيده شده از سوى خداوند به انسان. بى توجهى به خواست و اراده مردم درحقيقت انكار حق حاكميت آنان است.

البته روشن است كه رأى مردم به ولى فقيه به معناى مشروعيت بخشيدن به ولايت وى نيست تا اشكال شود كه اين با نصب و مشروعيت الهى ناسازگارى دارد پيش از اين اشارت شد كه راى و انتخاب مستقيم و يا غيرمستقيم مردم به معناى پذيرش ولايت است و اين هيچ ناسازگارى با نصب ندارد. در حقيقت ولايت فقيه گمارده شده از سوى معصوم با رأى مردم از قوه به فعل در مى آيد و كارايى مى يابد.

2. شمارى از فقيهان در بررسى و بحث از ولايت فقيهان در بابهاى گوناگون فقه تنها به گمارده بودن آنان از جانب امامان(ع) تصريح و بر آن دلايل عقلى و نقلى اقامه كرده اند و از دخالت و رأى مردم سخنى به ميان نياورده اند و اين خود نشان مى دهد كه در نظر آنان انتخاب مردم حتى در مقبوليت اثرى ندارد.