اصول تدوين طرح و برنامه بازاريابي (Marketing Plan)
طبقه بندي موضوعي : مباحث عمومي و تخصصي مديريت نويسنده : مهندس محمدرضا شاهيني دانشجوي دكتراي مديريت بازرگاني استراتژيك (MBA) ناشر : همکاران سيستم تاريخ انتشار : 21/10/1383 طرح بازاريابي يك برنامه مفصل و مدون است كه جهتگيري بلندمدت بخش بازاريابي يك شركت را نشان ميدهد و براي شركتهاي بزرگ سندي اساسي و حياتي به شمار ميرود. اين برنامه بر اساس روشي كه در اين نوشتار معرفي ميشود، از شش قسمت تشكيل شده است: 1- اهداف و ماموريتها 2- تجزيه و تحليل وضعيت 3- استراتژيها و اهداف 4- برنامههاي تاكتيكي بازاريابي 5- بودجهبندي، تحليل عملكرد و پيادهسازي 6- ملاحظات جانبي در ادامه به بررسي هر يك از بندهاي فوق پرداخته ميشود.
1- اهداف و ماموريتها
در اين قسمت ابتدا هدف از تهيهي اين سند بيان ميشود. براي مثال هدف تهيهي يك طرح بازاريابي ميتواند به صورت زير باشد: "هدف تهيهي اين سند معرفي كالاي جديد، ورود به بازار جديد، افزايش رشد كالاي موجود و ارزيابي برنامهي سالانه و... است" و يا مثالي ديگر: "هدف تهيهي اين سند تنظيم و تدوين استراتژي يك واحد فعاليت استراتژيك است" پس از معرفي، هدف "ماموريت" تشريح ميشود. بيانيهي ماموريت شامل چند جملهي مختصر است كه به موارد زير اشاره ميكند: 1- فلسفه بنيادين سازمان 2- مشتريان 3- كالاها و خدمات 4- ارزشهاي اساسي 5- و غيره
2- تجزيه و تحليل وضعيت
تجزيه و تحليل وضعيت نگاهي به وضعيت حال و آينده است. اين کار از چند ديدگاه بررسي ميشود: 1- تجزيه و تحليل محصول جاري 2- تجزيه و تحليل بازار موجود 3- تجزيه و تحليل شبكهي توزيع 4- تجزيه و تحليل مالي 5- تجزيه و تحليل رقبا 6- ساير تجزيه و تحليلها در تجزيه و تحليل محصول جاري موارد زير مورد بررسي قرار ميگيرد: 1- ويژگيها و صفات محصول 2- قيمتگذاري محصول 3- كانالهاي توزيع محصول 4- ترفيع و ارتقاي کيفيت محصول 5- خدمات اضافي محصول در تجزيه و تحليل بازار موجود موارد زير مورد بررسي ميشود: 1- جهتگيريها در بازار هدف 2- ويژگيهاي جمعيتشناختي و روانشناختي بازار هدف 3- ويژگيهاي مشتريان هدف 4- تخمين بازار هدف 5- تحليل فرآيند خريد مصرف كننده در تجزيه و تحليل شبكهي توزيع موارد زير بررسي ميشود: 1- كانالهاي توزيع و زنجيرهي تامين 2- انتظارات توزيعكنندگان 3- فرآيندهاي خريد 4- نقش محصول در امر توزيع 5- ابعاد توزيع در تجزيه و تحليل شبكهي رقبا موارد زير بررسي ميشود: 1- وضعيت "آميخته بازاريابي" رقبا شامل محصول، ترفيع ، توزيع و قيمت 2- نقاط ضعف و قوت رقبا 3- روند بازاريابي هر يک از رقبا در تجزيه و تحليل مالي موارد زير مورد بررسي قرار ميگيرد: 1- تجزيه و تحليل فروش · براساس محصول · براساس كانالهاي توزيع · براساس مناطق · براساس سهم بازار 2- تجزيه و تحليل سود · هزينه هاي بازاريابي · درآمدها و سرانجام در ساير تجزيه و تحليلها موارد زير بررسي ميشود: 1- تجزيه و تحليل مسايل و فرصتهاي محيطي 2- تجزيه و تحليل به كمك ماتريسها و منحني عمر محصول 3- خلاصه وضعيت جاري 3 - اهداف و استراتژيها در اين بخش اهداف و استراتژيهاي بازاريابي مورد بررسي قرار ميگيرند.
1- اهداف بازاريابي شامل:
سهم بازار اهداف ترفيعي اهداف توزيع اهداف محصول اهداف قيمتگذاري سودآوري حاشيهي فروش فروش مشتريان اهداف تحقيقاتي و غيره
2- استراتژيهاي بازاريابي شامل:
رشد بازار (براي محاسبهي اين رشد ميتوان از ماتريس "آنسف" استفاده کرد) ثبات بازار كنترل هزينهها خروج از بازار
4- برنامههاي تاكتيكي بازاريابي
در اين قسمت برنامههاي تاكتيكي و ميان مدت براي دستيابي به اهداف ياد شده تهيه ميشود که شامل موارد زير است:
1- برنامهي تاكتيكي بازار شامل:
جايگاهيابي و موضعيابي محصول، فروش، بخشبندي بازار و غيره.
2- برنامهي تاكتيكي محصول شامل:
شرح خلاصهاي از محصول، بستهبندي، آرم و نشان تجاري، برچسبگذاري و غيره.
3- برنامهي تاكتيكي توزيع شامل:
نوع كانالها ، دامنهي پوشش، هزينههاي كانالها، تغييرات كانالها و غيره.
4- برنامهي تاكتيكي ترفيع شامل:
تبليغات، فروش حضوري، روابط عمومي، آگهي و غيره.
5- برنامهي تاكتيكي قيمتگذاري شامل:
استراتژي قيمتگذاري، عوامل موثر بر قيمتگذاري، گزينههاي قيمتگذاري
5- بودجهبندي، تحليل عملكرد و اجرا
اين مرحله نيز در سه گام انجام ميشود. 1- بودجهبندي بازاريابي شامل: بودجهي هر يك از تصميمات تاكتيكي بازاريابي، تفكيك بودجه بر اساس سال و ماه و تفكيك بودجه براساس محصول، توزيع، ترفيع و تحقيقات. 2- تحليل عملكرد؛ در اين مرحله ميتوان از روش نقطه سربهسر و نسبتهاي مالي و مانند آن استفاده کرد. 3- اجرا؛ در اين گام زمانبندي تفصيلي كار و مسوولان انجام كار تعيين ميشوند.
6- ساير ملاحظات
ساير عواملي که در بندهاي قبل قابل گنجاندن نباشند، در اين مرحله عنوان ميشوند. اين عوامل شامل موارد زير هستند: 1- عوامل داخلي 2- عوامل خارجي 3- محدوديتهاي تحقيق