تاريخ ولادتش را مورخان و رجال نويسان ذكر نكرده، ولي از برخي روايات1 كه امام كاظم عليه السّلام او را پس از رضا عليه السّلام وصي و سرپرست امور قرار داده، مي توان فهميد كه او فرزند پسر بعد از امام رضا عليه السّلام2 است.همچنين نگارندگان3 تاريخ ائمه عليهم السّلام نام او را پس از رضا آورده اند كه خود گواه ديگري است.4لقبش مرتضي5، پدرش؛ امام كاظم عليه السّلام همه صفات فضيلت و كمال را دارا بوده، مادرش «امّ ولد»6 و نامش «نجيّه»7 است.ابراهيم در خانه اي كه منبع معرفت، حكمت، دانش، رحمت، كرم و فرودگاه وحي الهي بوده است تربيت يافته است.
ويژگيها
«فرزند صالح گلي از گلهاي بهشت است»8امامان شيعه خود منبع كمالاتند، فرزندان آنها جز اندك افرادي، مانند جعفر كذّاب هر يك ويژگيهاي والايي از خاندان نبوت به ارث برده اند.شيخ مفيد گويد: «هر يك از فرزندان امام كاظم عليه السّلام فضيلت و خصلتهاي نيك و مشهور دارند، گرچه امام رضا عليه السّلام بر همه آنها در فضيلت برتر است.»9ابراهيم شخصي دلير، جوانمرد،10 مهتر، بزرگوار، نجيب، دانشمند11 و جد سيد مرتضي ملقب به «علم الهدي» از دانشمندان بزرگ شيعه و سيد رضي مؤلف «نهج البلاغه» است، زيرا اين دو، فرزندان «ابو احمد نقيب» حسين بن موسي بن محمد بن موسي بن ابراهيم بن موسي بن جعفر عليهماالسّلام هستند.12 و علامه مجلسي او را ستوده است.13
الف ـ امانتداري
امانت يك ارزش اجتماعي است، انسان امين شايستگي مسئوليتها و حفظ اموال و نفوس مردم را داراست، ابراهيم شخصي امين و متولي زمينهاي موقوفه اي پدرش بوده است، امام كاظم عليه السّلام درآمد آن زمينهارا بر بينوايان و زنان بي همسر وقف نمود تا هزينه زندگي آنان باشد. حضرت فرمود: «هذا ما تصدّق به موسي بن جعفر تصدّق بارضه في مكان كذا و كذا ... و جعل صدقته هذه الي علي و ابراهيم فاذا انقرض احدهما دخل القاسم مع الباقي منهما ...»14؛ اين چيزي است كه موسي بن جعفر آن را بخشيده و زميني را كه در فلان مكان قرار دارد وقف مي كند... و متولي آن علي (امام هشتم) و ابراهيم است، هرگاه يكي از آنان از دنيا رفت قاسم با آنكه باقي مانده شريك شود.يزيد بن سليط كه در زمان وصيت امام كاظم عليه السّلام حضور داشته گويد: حضرت پس از واگذاري اختيارات تام به امام رضا عليه السّلام فرمود: «سرپرستي موقوفات، اموال، بردگان و كودكان باز مانده را به علي (امام رضا عليه السّلام) و پسرانم؛ ابراهيم، عباس، قاسم، اسماعيل و احمد واگذار كردم»15اين روايتهانشان مي دهد كه ابراهيم زنهاردار و درستكار بوده، خيانت و تجاوز را در امانت روا نمي دارد، اين فضيلت بزرگ در قوانين ديني بر آن تأكيد شده و خداوند به آن امر كرده است؛ «اِنَّ اللّه َ يَأْمُرُكُمْ اَنْ تُؤَدّوا الاَماناتَ اَلي اَهْلِها»16