طرحی درباره تحول حوزه های علمیه نسخه متنی

در سطح منقولها: ادبيات تاريخ با همه شعب آن و رجال را خواهيم داشت.

و اما نظامات ارزشى در دو سطح فردى و اجتماعى درخور طرح هستند كه در سطح فردى شامل مسائل عبادى و تربيتى با شعبه هاى مربوط و در سطح اجتماعى شامل شاخه هاى: خانوادگى حكومتى اقتصادى سياسى فرهنگى حقوقى و مديريتى مى گردد.

در هر حال آنچه مورد نظر است اين است كه آن دسته از نظامات فكرى اعم از نظرى و عملى كه به گونه اى به حوزه تفكر اسلامى مربوط مى گردند و با وظيفه متفكر و انديشه ور مسلمان پيوند مى خورد لازم است در وظايف حوزه گنجانيده و به آن رسيدگى شود. گرچه ممكن است آنها با تقسيم بنديهاى متفاوت بيان شود و يا حدود آن چه در مرحله نظر و چه در ادامه و حين عمل بر اساس تحقيقات و پژوهشهاى جديد گسترده و محدود يابد.

در هر صورت طرح تفكر اسلامى در همه ابعاد نيازهاى بشرى از اساسى ترين وظايف حوزه است كه از راه آموزش تحقيق و جمع آورى اطلاعات پژوهش و نوآورى مى تواند به يك شكل منسجم و مدون منتهى گردد.

2 . ارائه و تبليغ دريافتها و اندوخته هاى دينى كه همان مرحله انذار را محقق مى سازد از روى قطع امرى است كه مطالعات و تحقيقات فراوانى را لازم دارد و بدون آن به سادگى نمى توان در دنياى كنونى كه همه حيات فكرى بشر از ناحيه سردمداران زورمند جهانى در راهها و شيوه هاى متفاوت و با استفاده از مجهزترين و پيچيده ترين ابزار و تكنولوژى مورد هجوم و تاخت و تاز قرار گرفته كارى از بيش برد ولى آنچه در اين جا مورد نظر است اين كه حدود كار در اين مرحله در يك نظر اجمالى و ابتدايى مورد بررسى قرار گيرد و تصويرى اجمالى از مسأله داشته باشيم.

انذار وتبليغ در دو سطح درخور تحقق است:

الف . نسبت به يك يك مسلمانان داخلى در دو شاخه:

1 . تربيت عمومى يا عوام جامعه (ارشاد تذكر تعليم و تهذيب).

2 . برآوردن نيازهاى فكرى و روحى و پاسخ پرسشها و شبهات گروههاى گوناگون مردم كه به طور تقريبى خواص جامعه مى شوند. از جمله دانشجويان و مغزهاى آينده كشور نيروى جوان و فعال كشور و نظاميان كه از راه تبليغ زبانى تأليف نشريه ها و كتابها تدريس و استفاده از ابزارهاى هنرى و ساير ارتباطات شكل مى گيرد.

ب . نسبت به مردم غير مسلمان در داخل و خارج كشور با ابلاغ معارف و انديشه هى دينى از راههاى گوناگونى كه امروزه رايج است مانند اعزام مبلغ تدوين نشريه ها و كتابها استفاده از هنر و ابزار تكنولوژى ارائه خدمات انسانى احسان و نيكوكارى و….

3 . تحقق رهبرى و امامت در نظام اجتماعى مسلمانان سومين و كليدى ترين وظيفه اى است كه حوزه ها مى بايست عهده دار شوند هرچند هر هدايت و روشنگرى نوعى امامت را نيز به همراه دارد و زمينه ساز تحقق تشكلهاى كوچك و بزرگ است لكن تحقق امامت و رهبرى در شكل فراگير اجتماعى و سياسى مسأله اى است كه به طور مجزا درخور درنگ بوده است.

ديگر تصور اين كه امامت و رهبرى توده ها و ساير دسته هاى انسانى از وظايف دينى جدايى پذير است تصور پذيرفته اى نيست. در زمانه اى كه ائمه كفر دست سلطه به همه جا مى اندازند و قصد سيطره بر نواميس و اموال همه مظلومان و از جمله مسلمانان دارند چگونه مى توان اين مسأله را از وظايف يك عالم حوزوى جدا ساخت؟

تحقق رهبرى و امامت در بين اقوام و جوامع امرى اجتناب ناپذير و قهرى است حال چه رهبرى بر حق و چه رهبرى باطل.

به طور قطع اگر اهل حق صحنه را خالى كنند و براى آن چاره اى نينديشند به طور طبيعى باطل دربالاترين سطح مسأله را چاره خواهد كرد.

از ديگر سو وقتى تحقق امامت و رهبرى در تشكلهاى گوناگون را تا عالى ترين سطح آن كه تحقق نظام سياسى در عرصه يك كشور است يكى از مقدمات هدايت افراد و استقرار نظام و ارزشهاى دينى بدانيم اصولى بودن تحقق اين وظيفه به دست عالمان حوزوى به گونه چند برابر خودنمايى مى كند.

در هر رو اين مسأله در دو سطح: