نگاه و پوشش از نظر مراجع و شخصيّت‏هاي اسلامي - نگاه و پوشش از نظر مراجع و شخصیت های اسلامی نسخه متنی

نگاه و پوشش از نظر مراجع و شخصيّت‏هاي اسلامي

مقدمه

«قل للمؤمنين يَغُضُّو من ابصارهم ويَحْفَظوُا فروجَهُمْ ذلك ازكي لهم إِنَّ اللّه‏ خبير بما يصنعون وقل للمؤمنات يَغْضُضْنَ من ابصارهنّ ويحفظن فروجهنّ ولا يبدين زينتهنّ الاّ ما ظهر منها»1.

به مؤمنان بگو، چشم‏هاي خود را (از نگاه به نامحرمان) فرو گيرند و عفاف خود را حفظ كنند، اين براي آنان پاكيزه‏تر است؛ خداوند از آنچه انجام مي‏دهند آگاه است.

و به زنان با ايمان بگو چشم‏هاي خود را (از نگاه هوس آلود) فرو گيرند و دامان خويش را حفظ كنند و زينت خود را جز آن مقدار كه نمايان است، آشكار ننمايند.

امام خميني (س) و رعايت حجاب در خانواده:

امام خميني رحمه‏الله ـ كه در عصر حاضر از هر نظر الگو مي‏باشند ـ در مورد رعايت حجاب در خانواده بسيار دقيق و مراقب بودند.

دختر گرامي ايشان2 اين دقّت و مراقبت را چنين بيان كرده‏اند:

«ايشان در مقابل بيروني و نامحرم خيلي سخت‏گيرند. الآن پسرهاي من و احمد آقا 15 ـ 16 ساله‏اند و ما يك‏روز اگر منزل آقا براي ناهار دعوت شويم، پسرها حق آمدن ندارند يا اگر هم بيايند، ما خانه‏ي خانم (همسر حضرت امام) مي‏نشينيم و سفره مي‏اندازيم و آن‏ها منزل احمد آقا آن هم براي اين‏كه پسرها و دخترهاي اهل فاميل و خانه باهم غذا نخورند نه فقط سر سفره بلكه حتّي سلام هم به هم نكنند، چون واجب نيست.

من خودم پانزده ساله بودم كه آقاي اشراقي با خواهرم ازدواج كرد و داماد ما شده بود. يك روز ما دعوت داشتيم منزل ايشان، همين جور كه من و آقا باهم وارد شديم، ديدم آقاي اشراقي دارند مي‏آيند استقبال. در يك باغچه‏اي بود كه ما داشتيم جلو مي‏رفتيم، من گفتم سلام بكنم؟ امام گفتند: «واجب نيست» من هم رويم نشد كه سلام نكنم، زدم و از تو باغچه رد شدم كه با آقاي اشراقي رو به رو نشوم.

و يا حتّي مادر من وقتي آقا را گرفتند و بردند تركيه؛ يعني، چهل سال بعد از زندگيشون اولين سلام را به برادر شوهرشون كردند! ماجرا هم اين بود كه وقتي عمويم مي‏خواستند بروند تركيه خدمت آقا، آمدند از پشت در گفتند: «من مي‏خواهم با خود خانم صحبت كنم اگر بخواهند پيغامي بدون واسطه براي آقا داشته باشند». كه مادرم ناچار شد، سلام كنند و بعد يادم هست آمد و گفت ناراحتند ـ چون كه اولين سلام را در نبودن آقا كرده‏اند آن هم با اين لفظ كه «اگر راضي نباشد چه؟» من هم گفتم «نه حالا ديگر شما سنّي ازتان گذشته و مجبور بوديد.» البتّه امام در مورد كار واجب و ضروري حرفي ندارند، اين را بدانيد!»3.

پوشش، آرايش و نگاه از نظر امام خميني (س)

س1 ـ اگر زن در دست خود زينت داشته باشد نظير حلقه‏ي ازدواج يا انگشتر يا در وجه خود آرايش كرده باشد آيا بر اين زن واجب است كه وجه و كفين خود را بپوشاند يا نه؟

ج : «پوشاندن از نامحرم در فرض مذكور واجب است».

س2 ـ حدود حجاب اسلامي براي بانوان چيست؟ و براي اين منظور پوشيدن لباس بلند آزاد و شلوار و روسري كفايت مي‏كند؟ و اصولاً چه كيفيتي در لباس و پوشش زن در برابر افراد نامحرم بايد رعايت شود؟

ج : «واجب است تمام بدن زن به جز قرص صورت و دست‏ها تا مچ از نامحرم پوشيده شود و لباس مذكور اگر مقدار واجب را بپوشاند، مانع ندارد ولي پوشيدن چادر بهتر است و از لباس‏هايي كه توجّه نامحرم را جلب كند، بايد اجتناب شود».

س3 ـ آيا سرمه كشيدن يا ابرو چيدن، انگشتر عقيق، ساعت، عينك طبّي زيبا، براي زنان زينت حساب مي‏آيد كه پوشش آن لازم باشد؟

ج : «هر چه در نظر عرف مردم زينت محسوب مي‏شود، اظهار آن در برابر نامحرم جايز نيست».

س4 ـ حناي دست زن را اگر نامحرم ببيند، چه صورت دارد؟

ج : «بايد از نامحرم مستور كند».

س5 ـ نگريستن به مرد نامحرم چه حكمي دارد؟

ج : «نگاه كردن زن به اندام مرد نامحرم بجز صورت و دستها تا مچ حرام است باقصد لذّت يا بدون قصد امّا نگاه كردن به صورت و دست‏ها تا مچ چنانچه با قصد لذت باشد، حرام است و اگر بي‏قصد باشد اشكال ندارد».

س6 ـ آيا مراجعه زن به پزشك مرد در صورتي كه بتواند پزشك زن در آن رشته بيابد، جايز است؟ البتّه با توجّه به اين‏كه غالبا به او نگاه شده و گاهي هم از او معاينه به عمل مي‏آيد؟

ج : «جايز نيست».

س7 ـ وضو گرفتن زن آنجا كه نامحرم او را ببيند، چگونه است؟

ج : «نبايد آنجا وضو بگيرد، چنانچه گرفت، وضو صحيح است ولي گناه كرده است».

س8 ـ گفتگوي زن با مرد نامحرم چه حكمي دارد؟

ج : «سخن گفتن اگر مهيج باشد حرام است و اگر مهيج نبوده و خوف فتنه هم در كار نباشد، احتياط مستحب آن است كه ترك نمايد، (مگر ضرورتي باشد) بخصوص اگر طرف سخن او جوان باشد».

س9 ـ مراد از لباس شهرت چيست؟

ج : «اگر لباس به واسطه‏ي داشتن خصوصيّتي جلب توجّه عموم و انگشت نما باشد، آن را لباس شهرت مي‏نامند. (بنابر احتياط واجب بايد انسان از پوشيدن لباس شهرت كه پارچه يا دوخت آن براي كسي كه مي‏خواهد آن را بپوشد، معمول نيست، خود داري كند).

س10 ـ حكم نگاه كردن به فيلم‏هاي ورزشي براي خانم‏ها چيست؟

ج : «با تلذذ و ريبه جايز نيست».

س11 ـ «آيا حجاب از ضروريات اسلام است و منكر آن و كساني كه بر اين دستور الهي به ويژه در جامعه اسلامي بي‏اعتنايي مي‏كنند، چه حكمي دارند؟

ج : «اصل حكم حجاب از ضروريات است و منكر آن حكم منكر ضروري را دارد و منكر ضروري محكوم به كفر است مگر اين كه معلوم باشد، منكر خدا يا رسول نيست»4.

نظرات مراجع عاليقدر تقليد «درباره‏ي بد حجابي»

س1 ـ پوشيدن جوراب نازك و بدن نما براي خانم‏ها در بيرون از منزل و انظار نامحرمان چه صورتي دارد؟ و بيرون گذاشتن موهاي سر از چادر در مقنعه توسط خانم‏ها در ديد نامحرمان چگونه است؟

حضرت آية اللّه‏ خامنه‏اي: پوشانيدن بدن از نامحرمان بر زن واجب است و چنين جوراب‏هائي براي حجاب شرعي واجب كفايت نمي‏كند و پوشيدن تمام موي سر در برابر نامحرمان واجب است.

س2 ـ آرايش زنان در خيابان‏ها و بيرون گذاشتن مقداري از موها و پوشيدن جوراب بدن نما و لباس‏هاي محرك چه صورتي دارد؟

حضرت آية اللّه‏ فاضل لنكراني: حرام است. حضرت آية اللّه‏ بهجت: حرام است. حضرت آية اللّه‏ صافي گلپايگاني: حرام است. حضرت آية اللّه‏ مكارم شيرازي: بدون شك جايز نيست. حضرت آية اللّه‏ تبريزي: جايز نيست. حضرت آية اللّه‏ سيستاني: جايز نيست. حضرت آية اللّه‏ مظاهري: حرام است و گناه آن خيلي بزرگ است. حضرت آية اللّه‏ صالحي مازندراني: حرام است. حضرت آية اللّه‏ نوري همداني: حرام است. حضرت آية اللّه‏ علوي گرگاني: تمام فروض مذكور حرام است5.

نظرات مراجع عاليقدر تقليد درباره‏ي حجاب برتر:

سؤال: امروز يك حركت خزنده‏اي بر عليه چادر كه يك حجاب ملّي و سنّتي است آغاز گرديده است، خواهشمنديم نظر مبارك را در اين مورد مرقوم فرمائيد.

آية اللّه‏ العظمي فاضل لنكراني: سزاوار است خانم‏ها از چادر استفاده كنند چون چادر در كشور اسلامي ايران از مظاهر و شعائر اسلام مي‏باشد و با حفظ اين شعار سعي كنند بانوان محترم حركت مورد سؤال را خنثي كنند.

آية اللّه‏ العظمي صافي گلپايگاني: چادر بهترين پوشش براي خانم‏ها است، چون تمامي مفاتن بدن را مي‏پوشاند. خانم‏هاي مسلمان بايد آداب و سنن اسلامي را در لباس پوشيدن مراعات كنند و از تجدّد گرائي مضرّ پرهيز كنند.

آية اللّه‏ العظمي بهجت: چادر حجاب پسنديده است.

آية اللّه‏ العظمي سيستاني: چادر حجاب بهتر است و سزاوار نيست زن‏هاي مؤمن بدون چادر خارج شوند.

آية اللّه‏ العظمي مكارم شيرازي: حجاب يكي از قوانين مسلّم اسلام است و أساس آن پوشاندن بدن و موها غير از صورت و دست‏ها تا مچ است ولي بي‏شك چادر حجاب برتر است.

آية اللّه‏ العظمي تبريزي: پوشيدن بدن بر زن واجب و بهترين نوع پوشش واجب، همان چادر مشكي است كه زن‏هاي مؤمنه خود را با آن مي‏پوشانند.

آية اللّه‏ العظمي مظاهري: معلوم است كه آن حركت خزنده حرام است و آثار بدي براي اجتماع و براي خود آن‏ها دارد.

آية اللّه‏ العظمي خامنه‏اي: چادر برترين نوع حجاب و نشانه‏ي ملّي ما است6.

فتاوي مراجع عاليقدر درباره ورزش:

سؤال: تبليغات بيش از حد، بسياري از جمله دختران را به سوي فوتبال و جمع آوري عكس‏هاي فوتباليست‏ها و نصب آن‏ها در منازل كشانده و اثرات نامطلوبي را از نظر تحصيلي و الگو دهي داشته است و در برخي موارد موجب بروز منكراتي در جامعه شده، ارشاد حضرتعالي در اين زمينه چيست؟

و نظر حضرتعالي در مورد نگاه كردن زنان به صحنه‏هاي ورزشي مانند شنا و كشتي و...چه مي‏باشد؟

حضرت آية اللّه‏ فاضل لنكراني:

ترويج اين امور مناسب نيست اما نمي‏توان حكم به تحريم آن كرد مگر اين‏كه مفسده‏اي داشته باشد.

حضرت آية اللّه‏ بهجت:

نگاه كردن زن‏ها به بدن‏هاي لخت نامحرم حرام است و بالعكس.

حضرت آية اللّه‏ شيخ جواد تبريزي:

اين آثاري است كه در آخر الزمان ظاهر مي‏شود و در بعضي روايات ذكر شده است. دعا نمائيد كه بدتر از اين نشود.

حضرت آية اللّه‏ صافي گلپايگاني:

متأسفانه نسبت به اين امور بيش از حد تشويق و ترغيب مي‏شود و عواقب سوء و آثار منفي بسيار دارد. از جمله اثرات نامطلوبي كه در سؤال ذكر كرده‏ايد و آثار نامطلوب ديگر، و فعلاً به صورت سرمايه پر سودي براي عده‏اي شده است.

نگاه كردن زنان هم به اين گونه صحنه‏ها با توجه به عوارض قطعي نامناسبي كه دارد جايز نيست و خانواده‏هاي متدين از آن خودداري مي‏كنند و اگر وضع به شكل كنوني پيش برود شايد در مدتي نه چندان دور، ورزش بانوان هم به صورت غير مشروع و مفسد اخلاق جامعه، امري عادي و متعارف شود و هيچ كس هم اعتراض نكند. خداوند همه را از شرّ و فتن آخر الزمان محفوظ فرمايد.

حضرت آية اللّه‏ سيستاني:

مادامي كه مستلزم گناهي نباشد اشكال ندارد ولي مربيان جامعه بايد از سوق دادن افكار جوانان به امور بي‏ارزش به طوري كه از مسائل مهم ديني بلكه دنيوي باز بمانند پرهيز كنند.

حضرت آية اللّه‏ مظاهري:

گر چه اصل كار در مقابل اجانب و سرافرازي اسلام بد نيست ولي وضع فعلي كه جلو آمده انصافا وضع نامطلوبي است و نگاه كردن زن به بدن نامحرم حرام است.

حضرت آية اللّه‏ علوي گرگاني:

مؤمنات محترمه بايد از كارهايي كه موجب از بين رفتن ثبات نفس آن‏ها و جريحه دار شدن عفت مي‏گردد، اجتناب نمايند. و از كارهايي كه منجر به عمل حرام مي‏شود پرهيز نمايند. و از نگاه كردن به صحنه‏هاي ورزشي كه به بدن نامحرم نگاه مي‏شود اجتناب نمايند7.

نظرات مراجع تقليد و بزرگان حوزه درباره‏ي اظهار نظرهاي نامناسب در مورد حجاب و ورزش بانوان:

سؤال: برخي در مورد مسائل زنان اظهار نظرهاي نامناسبي را ابراز مي‏كنند. مانند بحث دوچرخه سواري يا ورزش بانوان، يا در مورد حجاب اظهار مي‏دارند كه به نظر ما كُت و دامن جهت حجاب كفايت مي‏كند. نظر حضر تعالي در اين زمينه‏ها چيست؟

حضرت آية اللّه‏ تبريزي: ترويج اموري كه مبدأ نشر فساد در جامعه يا بي‏عفتي زنان و دختران شود جايز نيست. و پوشيدن لباسي كه تمام حجم بدن آنان را نشان دهد كه لباس زينت حساب شود كفايت نمي‏كند.

حضرت آية اللّه‏ صافي گلپايگاني: امور مذكوره معرضيّت براي مفسده دارد. بانوان بايد جدّا از آن بپرهيزند.

حضرت آية اللّه‏ بهجت: هر چه باعث فتنه و فساد باشد اشكال دارد.

حضرت آية اللّه‏ مكارم شيرازي: هر چه موجب اشاعه‏ي مفاسد اخلاقي گردد حرام است.

حضرت آية اللّه‏ مظاهري: كليّه‏ي آنچه نوشته‏ايد حرام است8.

1 ـ نور / .3 و 31.

2 ـ خانم زهرا مصطفوي در جمع دانش آموزان دبيرستان رشد دختران.

3 ـ به نقل از مجله شاهد تير ماه 67 شماره 159.

4 ـ نصيحت، نشريه نمايندگي ولي فقيه در سپاه ولي امر، ش (0) 12/5/1371.

5 ـ فرهنگ اسلام، بهار 1378.

6 ـ همان.

7 ـ همان .

8 ـ همان.