اهميت مديريت زيان در نظام جامع HSE ( مديريت زيان loss management)
چکيده :
در جهان هستي از بدو خلقت تاکنون طبق بررسي هاي علمي بعمل آمده بي نظمي يا آنتروپي در حال افزايش بوده وسيستم هاي زنده يا غير زنده تمايل طبيعي دارند که هر چه زودتر انرژي خود را از دست داده وبه حالت پايداري برسند پس بطور کلي طبيعت به سمت آنتروپي بيشتر در حال حرکت مي باشد . طبق قوانين ترموديناميک مي دانيم که مقدار انرژي در کل جهان ثابت بوده وانرژي فقط تغيير حالت ميدهدبا تاييد موارد بالا به اين نتيجه خواهيم رسيد که تعداد ،شدت و احتمال بروزحوادث رابطه مستقيم با پيشرفت دانش بشري داشته وتمايل طبيعي اجسام به پريشيدگي نيز مزيد علت خواهد بود.
کلمات کليدي :
مديريت- زيان- آنتروپي -فرهنگ ايمني پس راه حل چيست ؟متوقف کردن رشد وپيشرفت بشر يا مقابله با افزايش بينظمي وحوادث در دنيا ؟يا اصلا تمام اين نگراني ها بيمورد است .؟ مطابق مدارک مستند علمي موجود گفته هاي ذکر شده بالا درست بوده ونگراني بشر درست مي باشد بهترين راه بجاي مبارزه با اين پديده طبيعي پذيرش آن مي باشد ومي بايست تسليم باشيم ولي سعي نماييم تا جايي که مي توانيم از افزايش زيان به خود ، ديگران و طبيعت جلوگيري کردو در کنار هم باشيم(کار گروهي team work &safety ) و مقررات وقوانين حاکم بر دنيا (سيستم هاي ايمني ،مديريت زيان ،ايمني روشها و...) را شناخته جلوي زيان بيشتر راگرفته واز انرژي موجود جهت توسعه پايدار ورفاه بيشتر انسان استفاده کنيم. ما بدان مقصد عالي نتوانيم رسيد هم مگر پيش نهد لطف شما گامي چند براي دستيابي به مديريت زيان ناچاريم که انواع فرهنگ ها ( فرهنگ ايمني)، مديريت وويژگي هاي آن و در نهايت عوامل تاثير گذار بر انسان ورفتار او به عنوان عامل تاثير گذار واصلي را بشناسيم .
تعاريف :
فرهنگ:
مجموعه ارزشها ،باورها والگوهاي رفتاري مشترک بين اعضاي يک گروه که در نهايت شخصيت ورويه آنها را معرفي ميکند .
زيان :
هر نوع آسيب جاني ،روحي -ارزشي ،زيست محيطي ومالي
ريسک:
ترس از زيان ويا اميد به سود تعبير ميشود که در ايمني سيستم بيشتر ترس از زيان مطرح مي باشد
ايمني :
نشانه ها ومشخصات فرهنگ ايمني مثبت :
1. ارتباطات مفيد وموثر بين سطوح مختلف سازمان (مديران وکارکنان ) 2. يادگيري 3. سازماندهي 4. تمرکز روي سلامت نفرات 5. خوشنامي 6. بررسي منابع 7. مشارکت کارکنان 8. تعهد مديريت 9. تعادل منطقي بين ايمني وتوليد 10. آموزش مستمر وفراگير 11. محيط زيست پاک 12. رضايتمندي شغلي 13. جايگاه کار بر اساس شايستگي
موانع يازده گانه دستيابي به فرهنگ ايمني مثبت:
1. عقايد زيان بخش : براي من اتفاقي نمي افتد (به هر آنچه اطراف ماست عادت ميکنيم و نه به چيزي که درست است ) 2. ترس ،عدم اعتماد واسترس :بايد بين ايمني وامنيت شغلي يکي را انتخاب کني . 3. فقدان مشارکت :همان قدر که مشکلي تورو تحديد نکنه کافيه به بقيه کارا کاري نداشته باش(به من چه!) 4. ارتباطات ضعيف:عملکردهاي چند گانه وروابط معکوس بين مدير وکارکنان. 5. عدم مداخله :موقعي که کار نا ايمن مي بينيم مردد هستيم وارد عمل شويم يا خير . 6. گناهان گذشته :مشکلات وابهامات گذشته بين خودمان را براحتي فراموش نمي کنيم. 7. ايمني بعدا :وقتي ميگوييم اول ايمني بايد در همه مراحل رعايت کني. 8. فقدان رهبري :حرف وعمل افراد با هم متفاوت است . 9. عدم شفافيت:افراد توقعات مبهم ونامناسبي از يکديگر دارند . 10. ما در مقابل آنها :روابط معکوس بين مديران وکارکنان از تقابل آنها منتج ميشود .(کارفرما وپيمانکار ) 11. فقدان جوابگويي : جوابگو نبودن باعث بي تفاوتي مي شود
مديريت management ورهبري leadership وتفاوتهاي آنها :
از منظر مديريت سنتي مديريت يعني :انجام کار توسط ديگران واز منظر ديدگاه نوين مديريت انجام کار با ديگران است رهبري شکل تکامل يافته مديريت مي باشد رهبري مديريت بر قلبهاست در زير به تفاوت اين دو اشاره کوتاهي ميشود .طبق آمار موجود 95 % حوادث ناشي از خطاي مديران مي باشد مديريت+ رهبري مديريت نادرست ابتکار -نو آوري تقليد -کپي برداري اقتدار اجبار ودستوري پند آموزي از حوادث نکوهش هنگام حادثه کار گروهي کار فردي قدر داني وسپاسگزاري تنبيه دستورات ساده -شفاف -روشن دستورات پيچيده ومبهم تقسيم وشرح وظايف وظايف نامشخص کنشي واکنشي رفع علت رفع معلول
انسان وشناخت ويژگي هاي او:
انسان به عنوان عامل هوشمند وتعيين کننده در بروز حوادث نقش بسزايي دارد که تحت عنوان human error يا خطاي انساني از آن ياد ميشود مبناي کلي رفتار انسان بر اساس يکي از سه عامل زير مي باشد: دانش knowledge مهارت (تجربه )skill قوانين rule
عوامل موثر بر بروز خطاي انساني عبارتند از :
1. عدم توجه ودقت لازمforget to carry out a simply 2. عدم آموزش و رويه هاي کاربردي procedure and training 3. عدم توانايي فيزيکي وذهني fitting the task to man 4. عدم انگيزه violation 5. تصميم گيري غلط فرد 6. خطاي مديران (95% حوادث به خطاي مديران ربط داده ميشود ) 7. نگرش
نتايج حوادث :
در طبيعت خوبي وبدي در کنار همديگر قرار دارند وخداوند نيز ميفرمايد که در دل هر بدي خوبي نيز نهفته است 1-جنبه هاي مثبت حادثه وزيان : شناخت نواقص سيستمها وتغيير در برنامه هاي موجود ايمني ،درس آموزي از حوادث کوچکتر وپيشگيري از بروز زيانهاي بيشتر 2- جنبه هاي منفي زيان وحادثه : زيان وآسيب به انسان ،مرگ ،جراحت ودرد ،بيماري ناتواني ،خسارت به محيط زيست ، زيان به دارايي ها و.... چرا بايد حوادث را بررسي کنيم :
سه علت براي بررسي زيان وحوادث در نظر گرفته ميشود :
جنبه انساني واخلاقي : Moral/ethical
مهمترين دليلي که بايد در نظر داشت اين است که هدف از بررسي حوادث اين است که از آسيب به انسان وکرامت وي جلوگيري شودبقول سعدي : بني آدم اعضاي يک ديگرند که در آفرينش ز يک گوهرند چو عضوي به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار
جنبه قانونيLegal
مطابق با قوانين موجود در صورت بروز کوتاهي وغفلت در انجام وظايف محوله بايستي در مقابل قانون وعدالت پاسخگو باشيم
جنبه اقتصاديFinancial
بررسي هر حادثه از لحاظ اقتصادي نيز اهميت پيدا ميکند تا جلوي زيان وآسيب بيشتر به اموال ومحيط زيست گرفته شود .
مديريت ريسک :
بطور کلي هدف از مديريت زيان وريسک کاهش زيان وضايعات واستفاده بهينه از منابع موجود مي باشد قدمهاي اول مديريت زيان براي کنترل زيان -آسيب loss control سازگار نمودن کارکنان و سيستم مي باشد .مرحله دوم اجراي مديريت ريسک مي باشد که شامل : 1. حذف ريسک 2. کاهش شدت ريسک 3. محدود کردن ريسک 4. پذيرش ريسک 5. انتقال ريسک (بيمه ) در نهايت توسعه پايدار هدف نهايي براي مديريت زيان مي باشد که در گروپياده سازي مراحل قبلي مي باشد
مديريت زيان وروشهاي بررسي حادثه :
الف:روش کنشي (قبل از وقوع حادثه proactive )شامل : برقراري نظام مديريت ايمني HSE-MS مديريت ريسکRisk Management ارزيابي خطر (HAZOP-FMEA-PHA, . ) بررسي فرهنگ ايمنيSafety Culture مديريت يک پارچه I.M.S ايمني فرايندهاPROCESS SAFETY ب:روشهاي واکنشي (پس از وقوع حادثهreactive ) برنامه واکنش در شرايط اضطراري E.R.P کنترل ومهار زيان هاي بيشتر کنترل انفجار وآتش سوزي پاکسازي محيط باز تواني ونو تواني مجروحين حادثه پرداخت زيان /خسارات/بيمه/ديه/غرامت و...
نتيجه گيري وپيشنهادات :
1. براي موفقيت در مديريت زيان بايست فرهنگ ايمني را پياده کرد وبراي استقرار فرهنگ ايمني مي بايد عوامل موثر بر درک ورفتار انسان به عنوان عامل موثر را شناخت . 2. آموزش وانگيزش بهتر از سرزنش مي باشد . 3. قانون پارتو (80%و20 %) 80% نتايج کارها از 20 % فعاليتهاي ما ناشي ميشود. 4. اهداف سازمان روشن وشفاف براي کارکنان باشد . 5. اصل آرمان آفريني بجاي کار آفريني در مديريت لحاظ شود . 6. نگاه سيستمي با رويکرد پيچيدگي در مديريت زيان لحاظ شود . 7. بستر هاي فرهنگي لازم براي کار گروهيTeam Work )) فراهم شود 8. رهبران ومديران بايستي در اجراي اصول مديريت زيان خود پيشرو بوده و نقش فعالي داشته باشند 9. استفاده از کارشناسان ومشاوران ورزيده وخبره براي استقرار مديريت زيان الزاميست. 10. رهبران ومديران بايستي جو همدلي ،صميميت واعتماد را در سازمان بوجود آورند . 11. بهترين رويکرد در مديريت زيان اين باشد که همه نگران سلامتي خود واطرافيان باشند ومسوليت ايمني هر کاري با فرد انجام دهنده آن کار باشد . 12. رابطه معقول بين ايمني وتوليد برقرار شود . 13. جلسات هماهنگي HSE بين کارکنان ومديران (کارفرما وپيمانکار )Safety Meeting برقرار ونتايج پيگيري شود .
لطفا منتظر باشید ...
