آمبولي ريه وجود لخته خون يا چربي (به ندرت) در يكي از شريان‌هايي كه به بافت ريه‌ها خونرساني مي‌كنند. لخته خون در ابتدا در يكي از وريدهاي عمقي اندام تحتاني يا لگن شكل مي‌گيرد. آمبولي چربي معمولاً از ناحيه يك شكستگي استخواني تشكيل مي‌شود. لخته خون يا آمبولي چربي از طريق جريان خون و با عبور از قلب به يكي از شريان‌هاي مشروب كننده بافت ريه راه يافته و در آنجا مستقر مي‌گردد. اين پديده سبب انسداد شريان مزبور و در نتيجه كاهش توانايي تنفسي و گاهي تخريب بافت ريه مي‌گردد. آمبولي ريه در همه سنين ممكن است رخ دهد ولي در بزرگسالان شايع‌تر است.
علايم شايع
كوتاهي نفس ناگهاني غش كردن يا حالت غش پيدا كردن درد قفسه سينه سرفه (گاهي همراه با خلط خوني) تندي ضربان قلب تب خفيف قبل از بروز علايم فوق معمولاً تورم و درد اندام تحتاني وجود دارد.
علل
لخته شدن خون در وريدهاي عمقي. اين حالت هر زمان كه خون در داخل وريد تجمع يافته و به خوبي جريان نداشته باشد مي‌تواند ايجاد شود.
عوامل تشديد كننده بيماري
سن بالاي 60 سال هرگونه آسيب يا بيماري مستلزم استراحت طولاني در بستر نشستن در يك وضعيت ثابت به مدت طولاني مثلاً در طي مسافرت با هواپيما جراحي اخير نارسايي احتقاني قلب اختلالات ريتم قلب پلي‌سيتمي؛ كم خوني هموليتيك شكستگي استخوان چاقي؛ استعمال دخانيات بارداري مصرف قرص‌هاي ضد بارداري به خصوص در خانم‌هاي سيگاري
پيشگيري
از استراحت طولاني‌مدت در بستر در طي بيماري خودداري كنيد. در طي دوره نقاهت از جوراب كشي استفاده كنيد (چه در هنگام استراحت در بستر و چه در هنگام برخاستن از بستر) پس از جراحي هر چه سريعتر حركت اندام‌هاي تحتاني و راه رفتن را شروع كنيد. خودداري از استعمال دخانيات، به خصوص در خانم‌هاي 35 سال به بالا كه قرص ضد بارداري مصرف مي‌كنند. اجتناب از جراحي‌هاي غير ضروري. در اين موارد از روش‌هاي ديگري غير از جراحي استفاده كنيد. در طي سفر هر 2-1 ساعت مدتي ايستاده و راه برويد. مصرف يك قرص آسپرين در روز ممكن است نقش پيشگيري كننده در اين زمينه داشته باشد؛ در اين باره با پزشك خود مشورت كنيد.
عواقب مورد انتظار
معمولاً مراقبت‌هاي ويژه در عرض 14-10 روز بهبود مي‌يابد.
عوارض احتمالي
مرگ سريع‌الوقوع در اثر يك لخته بزرگ كه بيش از 50% جريان خون ريه‌ها را مسدود كند. خونريزي شديد داخل ريه دراثر لخته‌هاي كوچكتر
درمان
اصول كلي
بررسي‌هاي تشخيصي ممكن است شامل راديوگرافي قفسه سينه، اسكن ريه، آنژيوگرافي ريه، نوار قلب، سمع قلب و ريه، و آزمايش‌هاي خون جهت اندازه‌گيري عوامل انعقادي و زمان پروترومبين باشد. هدف درماني عبارتست‌از: حفظ عملكرد قلب و ريه در حد قابل قبول (تا برطرف شدن لخته) و جلوگيري از عود آمبولي جراحي ممكن است به منظور بستن وريد بزرگ منتهي به قلب و ريه (وريد اجوف) يا قرار دادن يك صافي در داخل آن براي جلوگيري از عبور لخته‌ها به سمت قلب لازم باشد (به ندرت) استفاده از جوراب‌كشي يا پيچيدن ساق پا با باند كشي از نشستن به حالتي كه ساق‌ها يا مچ پاها را روي يكديگر بيندازيد خودداري كنيد. در هنگام نشستن طولاني مدت طوري بنشينيد كه پاها بالاتر از ران‌ها قرار گيرند. در هنگام خوابيدن پاها را بالاتر از سطح بستر قرار دهيد.
داروها
داروهاي ضد انعقاد در جهت حل كردن لخته و جلوگيري از ايجاد دوباره آن. سطح داروهاي ضد انعقاد بايد به طور مرتب اندازه‌گيري شود تا اطمينان حاصل شود سطح آنها در حد مطلوب و بي‌خطر است. تجويز اكسيژن، در صورت نياز آنتي‌بيوتيك‌ها، در موارد آمبولي عفوني فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري تا هنگام برطرف شدن علايم التهابي ناشي از لخته شدن خون در بستر استراحت نماييد. در طي استراحت در بستر اندام‌هاي تحتاني را به طور مكرر حركت دهيد تا به جريان يافتن خون در آنها كمك شود.
رژيم غذايي
رژيم خاصي نياز نيست.
درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟:
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده‌تان داراي علايم آمبولي ريه باشيد. اين حالت يك اورژانس است! بروز موارد زير در طي درمان: ـ درد قفسه سينه ـ سرفه همراه خلط خوني ـ كوتاهي نفس ـ تشديد تورم و درد ساق پا
لطفا منتظر باشید ...
