ترجمه و تاليف : دكتر فريدون سيامك نژاد در مورد آينده داروخانه هاي بيمارستاني ، خصوصا بيمارستان هاي انگليس كه بحث ما پيرامون آن دور مي زند مذاكرات فراواني وجود دارد كه در بيشتر آن ها نقش بالقوه تكنيسن هاي داروخانه ناديده گرفته شده است . شايد يكي از دلايل اصلي اين مساله ، اين نكته باشد كه اصولا داروسازان سابقه دار و با تجربه ، بينشي منفي نسبت به توسعه و گسترش نقش تكنيسين ها در آينده داروخانه بيمارستان دارند ، ولي واقعيت امر اين است كه گسترش نقش تكنيسين ها در داروخانه هاي بيمارستان در واقع كاهش بار بيشتر كاري در داروخانه بوده و به هيچ وجه مسئوليت داروسازان در اداره داروخانه كاهش نمي يابد. در حقيقت هر چه نقش تكنيسين ها در داروخانه هاي بيمارستاني بيشتر شود ، داروسازان مي توانند با آسودگي بيشتري به كارهاي اصلي خود پرداخته ، از يك سو نقش نظارتي و مديريتي خود را در اداره داروخانه گسترش دهند ، و از سوي ديگر كارهاي باليني در بيمارستان را با آرامش خيال بهتري سر و سامان داده و مشاور مطمئن تري براي پزشكان در درمان بهتر و مفيدتر بيماران باشند. در گذشته ، بيمارستان ها تمايلي به جذب تكنيسين هايي كه توانايي دستياري را داشتند ، نداشته و معمولا داروسازان تمام كارهاي بخش هاي مختلف داروخانه بيمارستان را انجام مي دادند. امروزه بدون اين كه تكنيسين ها نقش مديريتي در داروخانه هاي بيمارستاني داشته باشند به كار گرفته مي شوند ، و از اين رهگذر داروسازان مي توانند به كارهاي مديريتي خود در داروخانه ها بپردازند. به طور مثال بين سال هاي 1980 تا 2000 معمولا داروسازان علاوه بر انجام مسئوليت هاي دارويي ، به كارهايي از قبيل پركردن جعبه هاي دارو و پذيرش سفارشات بخش هاي مختلف نيز مي پرداختند. در صورتي كه از سال 2001 به اين طرف ، تكنيسين ها پركردن جعبه دارو را عهده دار شده اند و از اين رهگذر ، داروسازان به انجام وظايف مهم تري در داروخانه و بخش هاي بيمارستان مشغولند. در حال حاضر اين بحث مطرح است كه چنانچه تكنيسين ها بتوانند نقش بيشتري در داروخانه هاي بيمارستاني ( حتي نقش هاي مديريتي ) داشته باشند ، اين امكان براي داروسازان فراهم مي شود كه وقت آزادتري داشته ، در نتيجه بتوانند بيماران بيشتري را در بخش ها ببينند ، كه اين خود باعث خواهد شد فشار كاري پزشكان عمومي در بخش هاي بيمارستاني كمتر شود. نكته حائز اهميت ديگر اين كه ، چنانچه نقش تكنيسين ها در داروخانه هاي بيمارستاني افزايش يابد ، اين امكان به داروسازان داده مي شود كه وقت بيشتري را صرف كنند ، كه اين اهميت بيشتري نسبت به ايفاي نقش در داروخانه خواهد داشت. اين نكته زماني آشكارتر مي گردد كه به اين مسأله توجه داشته باشيم كه تنوع داروهاي تجويزي براي بيماران روز به روز بيشتر مي شود. نقش هاي باليني متنوعي كه اخيرا داروسازان در بخش هاي مختلف بيمارستان به عهده مي گيرد شامل اطلاعات دارويي ، بازرسي ، تعليم پرستاران و آموزش بيماران مي باشد. البته به تازگي اين بحث در انگليس مطرح است كه اصولا تكنيسين ها نيز علاوه بر اداره داروخانه هاي بيمارستاني ، اين توانايي را نيز دارند كه آموزش هاي لازم باليني را نيز ديده و به اين ترتيب به همراه پزشكان متخصص به انجام وظايف باليني در بخش نيز بپردازند. البته بحث انجام وظايف باليني پس از آموزش هاي لازم ، چالش اصلي انجمن داروسازان انگليس با دست اندركاران امور مربوطه است. صحبت انجمن داروسازان كه نكته مهمي نيز در آن نهفته است ، اين است كه اصولا هر تكنيسين چه در داروخانه هاي بيمارستاني در رابطه با اداره آن ، و چه در بخش هاي باليني زير نظر دكتر داروساز باشد. در واقع همان گونه كه پرستاران انجام كارهاي مربوط به بيمار را در رابطه با دستورات پزشك انجام مي دهند ، تكنيسين ها نيز به شرط ديدن آموزش هاي لازم ، دستيار داروسازان در كارهاي باليني خواهند بود. زيرا در هر صورت ، مشاوره اصلي براي انجام بهترين كار باليني براي بيمار بايستي بين داروسازان و پزشكان صورت گيرد و رابطه اين دو بايستي هميشه و در هر حالتي ، رابطه اي كاملا نزديك ، دو جانبه و بي واسطه باشد. بنابراين نقش انجكن داروسازان در استحكام جايگاه داروساز و همچنين نهادينه كرردن وظايف اصلي آن ها بسيار حائز اهميت بوده و تلاش بيشتري را از جانب آن ها طلب مي كند. اصولا انجمن هاي تخصصي از جمله انجمن داروسازان ، بايد علاوه بر تلاش براي ارتقاء آگاهي هاي زير مجموعه خود ، تلاش در جهت تثبيت جايگاه شغلي همكاران خود را نيز سرلوحه كارهاي خويش قرار دهند. به هرر صورت علاوه بر وظايفي كه در اين راه به عهده انجمن داروسازان گذاشته شده ، تك تك داروسازان نيز بايستي هر چه بيشتر در جهت ارتقاء آگاهي هاي شغلي و بالا بردن دانش خود و تطبيق آن با مسايل روز آمد ، طوري حركت كنند كه كسي را ياراي خدشه دار كردن احتمالي جايگاه آن ها نباشد. البته اين نكته را هم نبايد از نظر دور داشت كه اصولا سياستگذاران امر درمان در هر كشوري بايستي طوري برنامه ريزي نمايد كه هر كس در جايگاه واقعي خويش قرار گيرد. در اين صورت است كه در ، به درستي بر پاشنه خواهد چرخيد و هر كس پاي را به اندازه گليمش دراز خواهد كرد. در غير اين صورت ، و چنانچه برنامه ريزان امر درمان ، وظايف خويش را به درستي انجام ندهند ، هر كس به خود حق خواهد داد كه در دايره وظايف و مسؤوليت ديگر گروه هاي درماني دخالت كرده ، و اين مسأله نه تنها مشكلات بسياري را ايجاد خواهد كرد. بلكه باعث خواهد شد كه دود ناشي از اين تداخل وظايف به چشم بيماران برود. در خاتمه ذكر اين نكته را هم ضروري مي دانم كه اصولا نقش انجمن هاي تخصصي و در اين زمينه ، نقش انجمن داروسازان در تمامي كشورها كليدي بوده و جادارد كه دست اندركاران اين گونه انجمن ها با تعامل بيشتر با مسؤولان و دست اندركاران وزارت بهداشت كه در واقع سياستگذاران اصلي امر دارو و درمان در كشور خود مي باشند ، ضمن حمايت و پشتيباني از جايگاه حرفه اي زير مجموعه خود ، طوري حركت كنند كه هم دچار خود محموري ( در واقع حرفه محوري ) نشده و هم انسجام زير مجموعه هاي خود را در انجام وظايف قانوني و شغلي به دنبال داشته باشد. كه صد البته اين مهم حاصل نمي شود ، مگر اين كه همه دست اندركاران گروه هاي پزشكي سعي خود را حول اين محور متمركز سازند كه پا را از چارچوب وظايف خود فراتر نگذاشته و مسؤوليت خويش را به درستي انجام دهند.
لطفا منتظر باشید ...
