آيا به اندازه كافي مي خوابيد؟

عموما جوانان به يك ساعت خواب در قبال دو ساعت بي خوابي احتياج دارند و اين بدين معنا است كه آنها به 8 ساعت خواب در شب احتياج دارند. البته اين ميزان براي برخي افراد كمتر و براي عده ديگر بيشتر است. كودكان و نوجوانان نيز به 10ساعت خواب احتياج دارند.

مغز بي خوابي هاي ايجاد شده را دقيقا حساب مي كند. از آنجايي كه ذخيره خواب هاي از دست رفته همانند بدهي مالي مي باشند، يعني به همان شكل بايد بازگردانده شود، لذا آن را «بدهي خواب» نام نهاده اند. اگر شما يك ساعت كمتر از زماني كه بايد بخوابيد استراحت كنيد يك ساعت مقروض خواهيد بود و تمايل شما براي خوابيدن در روز بعد يك ساعت بيشتر مي شود. اگر 6 روز در هفته كار مي كنيد و شبها به جاي 8 ساعت 6 ساعت مي خوابيد در آخر هفته با قرضي معادل 12 ساعت روزساعت مواجه خواهيد بود چرا كه بدهي خواب به شكل روزانه افزايش مي يابد و در روز ششم مغز شما آنچنان خواستار خواب مي شود كه گويي يك شب كامل نخوابيده ايد. از اين رو خوابيدن تا ظهر جمعه براي جبران ساعاتي خوابي كه ازدست داده ايد كافي نمي باشد. چنانچه تا ساعت 5 بعدازظهر بخوابيد به حد تعادل خواهيد رسيد. اما اغلب مردم نمي توانند براي يك مدت طولاني بخوابند چرا كه ساعت بيولوژيكي بدن، آنها را از خواب بيدار مي كند.

بيداري كامل و بدون استراحت

اغلب مردم دو نقطه اوج هوشياري در روز دارند كه يكي در ساعت 9 صبح و ديگري 9 شب مي باشد. هوشياري در ساعت 3 بعدازظهر به پايين ترين حد خود مي رسد و بعد از آن دوباره افزايش مي يابد. به همين دليل افرادي كه تمام روز را به شدت كار مي كنند اغلب به جاي آنكه بدهي خوابشان در اين ساعت از روز بيشتر خود را نشان دهد، هوشيارتر از قبل مي شوند. متخصصان معتقدند كه اين هوشياري ساعت بدن غالبا ما را گول زده و به همين دليل حس مي كنيم كه به اندازه كافي خوابيده ايم.

گاهي اوقات مردم مي پرسند آيا مي توان گفت كه حساب دقيق بدهي خواب بدين معناست كه آنها به خاطر بي خوابي هاي سالها پيش نيز همچنان مقروض اند؟ حقيقت اين است كه ما نمي دانيم چه اتفاقي براي بدهي خواب در طولاني مدت مي افتد چرا كه تنها دو هفته مي توان اشخاص را تحت آزمايش قرار داد. شايد پس از ابتلا به يك بيماري كه به خاطر آن بطور مداوم 18 ساعت در روز مي خوابيم تمام بدهي هايمان جبران شود و يا مغز بدهي خوابمان را كه از سالها پيش ايجاد شده بود گم كند.

تحقيقات نشان مي دهد اگر فردي كمتر از 7 ساعت در شب بخوابد احتمال اين كه درعرض 6 سال بميرد بسيار بيشتراست تا اينكه همان فرد بطور ميانگين 7 ساعت بخوابد.

امروزه با اينكه سالها از اين تحقيق مي گذرد ولي نتايج اصلي آن هنوز پا برجاست بدين معنا كه اگر چه نيازها متفاوت شده اند با اين حال افرادي كه 8 ساعت بطور ميانگين در شب مي خوابند عمر طولاني تري دارند. موضوع جالب ديگري كه از اين بررسي به دست آمد اين حقيقت بود كه گروهي از جوانان تحت آزمايش ابراز كرده اند كه 10ساعت در شب مي خوابند و محققين متوجه شدند كه آنها نيز عمر كوتاهتري دارند.

گمان ما بر اين است كه اشخاصي كه بيش از حد معمول مي خوابند بيشتر در معرض مرگ و مير هستند، زيرا داراي اختلالهاي ناشناخته اي مثل ايست موقتي تنفس در هنگام خواب مي شوند. در اين هنگام تنفس به مدت 10 ثانيه قطع مي شود و شايد اين موضوع صدها بار در شب اتفاق بيفتد. چنين امري موجب مي شود كه خواب به طور مداوم براي مدت كوتاهي قطع شود. لازم به ذكر است كه اين بيداري ها اغلب فراموش مي شوند و به احتمال زياد تهديدي براي سلامت انسان مي باشند.

تأثيرات سريع بي خوابي بر سلامت و آسايش افراد توسط تحقيقاتي به ثبت رسيده است و پژوهشها نشان مي دهند كه مهارت هاي شناختي و عملكردهاي جسم در اثر بي خوابي آسيب مي بيند. با وجود بدهي خواب خوي و رفتار نيز تحت تأثير قرار مي گيرد طبق نتايج بدست آمده از تحقيقات افرادي كه كمتر از حد معمول در شب مي خوابند كمتر احساس خوشحالي مي كنند، بيشتر تحت فشار هستند، از نظر جسمي شكننده تر و از لحاظ فكري بسيار خسته هستند. پايين آوردن بدهي خواب موجب مي شود كه احساس بهتري داشته، خوشحال تر بوده، سرزنده و پايدارتر زندگي كنيم.

با خواب كافي به سوي يك زندگي مناسب برويم

لازم به گفتن است كه هيچيك از ما نمي توانيم بدهي خواب شب را با خوابيدن در روز جبران كنيم مگر اين كه تا جايي كه مي توانيم بخوابيم و از ايجاد يك بدهي بزرگ ديگر پرهيز كنيم. توجه به نكات زير خالي از لطف نيست.

در آغاز ميزان ميانگين خوابي را كه در طول 24 ساعت به آن نياز داريد تا سطح هوشياريتان پايدار بماند، اندازه گيري كنيد. با تعداد ساعاتي كه فكر مي كنيد به آن احتياج داريد مثلا 8 ساعت شروع كنيد. دقت كنيد كه اگر شب هنگام به همان ميزاني كه در نظر گرفته ايد بخوابيد رفتار شما در روز مخصوصا در طول ساعات بيكاري در محل كار بعد از ناهار يا زمان رانندگي چگونه خواهد بود. چنانچه در آن روز خواب آلوده تر از قبل بوديد بنابراين بدانيد كه شما به ميزان خواب بيشتري نياز داريد پس 15 الي 30 دقيقه به ساعت خواب خود را افزايش دهيد اما اگر حول و حوش زمان و خوابيدن فقط احساس خستگي مي كنيد، احتمالا به زمان دلخواهتان رسيده ايد.

در نظرداشته باشيد كه بايد حساب ساعت بيولوژيكي بدنتان را نيز در نظر بگيريد اگر فردي سحرخيز هستيد شديدترين زمان هوشياري ساعت بدن دراين ساعات است. اين افراد اغلب ترجيح مي دهند كه شب زود بخوابند تا بتوانند صبح زود از رختخواب خارج شوند. افرادي كه اغلب شبها تا دير وقت بيدار مي مانند اگر زود هم به رختخواب بروند نمي توانند بخوابند و ترجيح مي دهند كه صبح را در رختخواب باشند.

در آخر اگر فكر مي كنيد كه دچار آشفتگي خواب شده ايد، حتما به يك متخصص مراجعه كنيد.