وقتي كه همه چيز شيرين مي شود

ديابت يكي از شايع ترين بيماري هاي غدد است و سازمان بهداشت جهاني تخمين زده است كه در حدود 140-120 ميليون نفر از مردم در سرتاسر جهان متبلا به اين بيماري هستند. در كشور ما حدود 3/7 درصد از جمعيت مبتلا به ديابت بوده و اگر آمار افرادي را كه دچار عدم تحمل گلوكز هستند به اين آمار اضافه كنيم، از هر 4 نفر يك نفر مبتلا به اختلال در متابوليسم گلوكز است. منظور از عدم تحمل گلوكز اين است كه بعد از مصرف قند و غذا قند خون بالا مانده و با سرعت طبيعي پايين نمي آيد.

ديابت به دليل افزايش روزافزون هزينه هاي درماني بالا به عنوان يك معضل اجتماعي و اقتصادي كشور مطرح است و هزينه هاي درماني آن در كشور ما حدود 700 ميليارد ريال در سال است و يكي از مهمترين نكاتي كه در مورد اين بيماري وجود دارد، اين است كه چون در اوايل بيماري، در بيشتر افراد علامتي در فرد ايجاد نمي شود، حدود نصف بيماران مبتلا، از بيماربودن خود اطلاعي ندارند و اين امر باعث مي شود كه عوارض بيماري در اين افراد بيشتر و سريعتر ايجاد شود.

چه كساني در معرض ابتلا به ديابت قرار دارند؟

براي اين كه بفهميد آيا خطر ابتلا به ديابت در شما بالاست يا نه، به پرسشهاي زير پاسخ دهيد.

سن شما چقدر است؟

الف)كمتر از 45 سال

ب)بيشتر از 45 سال

وزن شما در چه محدوده اي قرار دارد؟

الف) تقريبا به اندازه وزن طبيعي است

ب) اضافه وزرن دارم.

سابقه ابتلا به ديابت در خانواده شما چگونه است؟

الف) هيچيك از افراد خانواده ام مبتلا به ديابت نيستند.

ب)يكي از بستگانم مبتلا به ديابت است.

اگر خانم هستيد در صورت بارداري كداميك از موارد زير شامل شما مي شود؟

الف) مشكلي نداشته ام

ب) دچار ديابت حاملگي بوده ام يا نوزادي با وزن بالاتر از 4 كيلوگرم داشته ام.

در صورتي كه هر يك از موارد زير در شما وجود داشته باشد، خطر احتمال ابتلا به ديابت در شما بالاتر خواهد بود.

1- سن بالاتر از 45 سال: ديابت يكي از بيماري بسيار پيچيده است و 2 نوع دارد: تيپ يك و تيپ 2. حدود 90 درصد افراد مبتلا به ديابت مبتلا به تيپ 2 اين بيماري هستند و بيشتر بيماران سن بالاي 40 سال دارند. پس در صورتي كه سن شما بالاي 45 سال است بايد آزمايش قند انجام دهيد و در صورت طبيعي بودن نتايج، اين آزمايش را هر 3 سال، دوباره تكرار كنيد.

2- اضافه وزن: افرادي كه حدود 20 درصد نسبت به وزن طبيعي، اضافه وزن دارند يا B MI آنها يعني (قد بر حسب متر) وزن بر حسب كيلوگرم بالاتر از 25 است در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به ديابت هستند و آزمايش قند در آنها حتي زودتر از سن 45 سالگي بايد انجام شود.

3- وجود فرد مبتلا به ديابت در خانواده : هر چه فرد مبتلا با شما نسبت نزديكتري داشته باشد، يعني جزو بستگان درجه اول(پدر، مادر، خواهر و برادر) باشد، احتمال ابتلا به ديابت در شما بالاتر خواهد بود.

4- ابتلا به ديابت حاملگي يا تولد نوزاد بالاي 4 كيلوگرم

علايم ديابت

مبتلايان به ديابت تيپ 2 در شروع بيماري بيشتر بدون علامت هستند و علايمي كه در زير ذكر مي شود به صورت تدريجي و آهسته در آنها ايجاد مي شود. در نتيجه براي تشخيص ديابت نيابد منتظر ظهور علايم باشيم.

1- پرنوشي و پرادراري:

با بالا رفتن قند خون، ميزان قند خون موجود در ادر ار هم افزايش مي يابد و به همراه دفع شدن قند، آب هم از بدن دفع مي شود. به اين ترتيب حجم ادرار افزايش مي يابد و براي جبران آب از دست رفته، فرد نياز به مايعات بيشتري پيدا مي كند.

2- خستگي:

به دليل كمبود انسولين، قند موجود در خون نمي تواند وارد سلول ها شوند و به همين دليل سلولها با كمبود منبع توليد انرژي كه قند است، مواجه مي شوند.

3- از دست دادن وزن:

باز هم به دليل اين كه بدن نمي تواند از قند استفاده كند، ذخاير چربي اش را از دست مي دهد و فرد دچار كاهش وزن مي شود.

4- زخمهاي دير خوب شونده :

پس از چند سال از گذشته بيماري، به دليل آسيبي كه بالا بودن قند خون به رگهاي كوچك مي رساند، خونرساني به اندام هاي انتهايي با مشكل مواجه مي شود و به همين دليل اگر زخمي ايجاد شود، چون خونرساني آن دچار مشكل است، خوب نمي شود و به صورت مزمن درمي آيد.

5- از دست رفتن حس در دستهاي و پاها:

يكي ديگر از عوارض ديابت، آسيب به اعصاب محيطي است. مثلا پاي افراد ديابتي ممكن است دچار زخم و آسيب شود، بدون اين كه خودشان آن را حس كنند.

عوارض ديابت

1- عوارض قلبي:

بر اثر گذشت زمان كنترل نكردن قند خون، باعث ضخيم شدن ديواره عروق خوني مي شود و اين امر باعث محدوديت در خونرساني به قلب، مغز و ساير نواحي بدن مي شود. افراد مبتلا به ديابت حدود 4-2 برابر افراد عادي در اثر ابتلا به بيماري هاي قلبي - عروقي جان خود را از دست مي دهند. همچنين بيشتر از 70 درصد افرادي كه دچار ديابت هستند، فشار خوني بالاتر از حد طبيعي دارند. با كنترل دقيق ميزان قند خون و رژيم غذايي كم چرب و ورزش مرتب مي توان از گرفتگي رگها و عوارض ناشي از آن جلوگيري كرد.

2- عوارض چشمي:

ديابت مي تواند باعث آسيب عروق خوني كوچك در منطقه حساس به نور در لايه پوشاننده چشم شود كه به آن «رتينوپاتي» مي گويند. رتينوپاتي در نهايت مي تواند منجر به نابينايي شود و آمارها نشان مي دهد كه در كشوري مثل آمريكا، رتيتوپاتي ديابتي عامل 12 هزار تا 24 هزار كوري جديد در سال است. به همين دليل افراد ديابتي به محض هر گونه تغيير در بينايي خود بايد به پزشك مراجعه كنند و از طرف ديگر با معاينه ساليانه از سوي چشم پزشك و كنترل دقيق ميزان قند خون، خطر ابتلا به عوارض چشمي ديابت را تا 76 درصد كاهش دهند.

3- عوارض كليوي:

كليه حاوي ميليون ها رگ كوچك هستند كه به عنوان فيلتر عمل مي كنند و در خارج ساختن مواد شيميايي زايد، آب اضافه و ... از بدن نقش دارند. در افراد مبتلا به ديابت اين عروق كار خودشان را درست انجام نخواهند داد و در نهايت ديابت، علاوه بر تنظيم دقيق قند خون بايد به طور مرتب براي كنترل كار كليه ها، آزمايش خون و ادرار انجام داد و ميزان مصرف پروتئين در رژيم غذايي را محدود كرد.

4- اثر ديابت بر اندام ها:

ديابت باعث كاهش خونرساني به اندام ها و از ميان رفتن حس آنها مي شود.

پاها در افراد ديابتي نياز به توجه و مراقبت خاصي دارند و افراد مبتلا بايد هر روز پاهاي خود را از نظر وجود زخم ، تورم ، قرمزي و عفونت بررسي كنند و در صورت وجود كوچكترين مشكلي به پزشك مراجعه نمايند. كنترل دقيق قند خون، مي تواند عوارض ناشي از ديابت در پاها را تا 60 درصد كاهش دهد.