پانكراتيت
pancreatitis
شرح بيماري
پانكراتيت التهاب لوزالمعده. پانكراتيت مزمن معمولاً در پي حملات مكرر پانكراتيت حاد مروز ميكند زيرا لوزالمعده در بين حملات كاملاً بهبود نمييابد. لوزالمعده در جريان اين عارضه، به تدريج توانايي خود در توليد آنزيمهاي هضمكننده و هورمونهاي لازم براي سلامت بدن را از دست ميدهد.
علايم شايع
پانكراتيت حاد شديد:
- درد شكمي شديد
- استفراغ
- تورم و نفخ شكم
- تب
- درد عضلاني
- افت فشارخون
پانكراتيت مزمن:
- درد پايدار خفيف تا شديد اغلب پس از غذا، در قسمت فوقاني شكم كه گاهي به پشت يا سراسر شكم انتشار دارد. اين درد ممكن است حالت مبهم، سوزشي، مالشي يا خنجري داشته باشد. دورههاي درد ممكن است روزها يا هفتهها به طول بينجامد ولي به ندرت كمتر از يك روز ادامه دارد.
- يرقان (زردي پوست و چشمها) خفيف (گاهي)
- كاهش وزن سريع
علل
اعتياد به الكل
بيماريهاي كيسه صفرا يا مجاري صفراوي
انسداد مجراي لوزالمعده در اثر سنگ، جوشگاه تشكيل شده در اثر التهاب يا رشد آهسته سرطان (به ندرت)
آسيب شكمي
عفونتهاي ويروسي
بالا بودن چربيهاي خون
تومورها
داروها
ضربه يا جراحي شكم
عوامل افزايش دهنده خطر
تغذيه نامناسب؛ چاقي
سوءمصرف الكل
مصرف داروهايي نظير داروهاي گروه سولفا، آزاتيوپرين، كلروتيازيد يا داروهاي كورتوني
پيشگيري
عدم مصرف الكل
عواقب مورد انتظار
پانكراتيت حاد اغلب با مراقبتهاي ويژه قابل علاج است. درمان عبارتست از دادن استراحت كامل به لوله گوارش و برقراري تغذيه وريدي. پانكراتيت حاد در 5% موارد به درمان پاسخ نداده و در نهايت كشنده است. پانكراتيت مزمن ممكن است سالها باعث حملات مكرر پانكراتيت حاد گردد.
عوارض احتمالي
ديابت شيرين
كمبود مزمن كلسيم
عفونت ثانويه باكتريايي لوزالمعده
خونريزي شديد و تخريب لوزالمعده
تشكيل كيست يا آبسه در لوزالمعده
درمان
اصول كلي
- بررسيهاي تشخيصي ممكن است شامل آزمايشهاي خون و ادرار، اسكن راديوايزوتوپ، راديوگرافي شكم، سيتي اسكن يا سونوگرافي لوزالمعده، و آندوسكوپي باشد
- در پانكراتيت حاد معمولاً بستري كردن بيمار در بيمارستان براي تجويز مايعات وريدي، كنترل درد و استفراغ، و اصلاح اختلالات متابوليسمي (جبران كمبود كلسيم و منيزيوم) لازم است. جراحي ممكن است در موارد وجود سنگهاي صفراوي، زخم معده سوراخ شده، يا تخليه منبع عفونت لازم باشد.
- درمان پانكراتيت مزمن ممكن است به طور سرپايي با تجويز داروها، تنظيم رژيم غذايي، و منبع مصرف الكل صورت گيرد
داروها
مسكنها
آنزيمهاي هضمكننده غذا كه لوزالمعده آسيب ديده قادر به توليد آنها نيست.
آنتيبيوتيكها، در صورت بروز عفونت باكتريايي
داروهاي مهاركننده اسيد معده
انسولين، در صورت وجود ديابت
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
در پانكراتيت حاد، استراحت در بستر يا، اگر در حالت نشسته راحتتر هستيد، استراحت به حالت نشسته برروي صندلي توصيه ميشود. با برطرف شدن علايم، فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري هاي طبيعي خود را به تدريج از سر بگيرد. در پانكراتيت مزمن محدوديتي از نظر فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري وجود ندارد.
رژيم غذايي
رژيم كم چربي به صورت وعدههاي كم حجم و متعدد توصيه ميشود. مصرف الكل را به كلي قطع كنيد.
درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان داراي علايم پانكراتيت حاد باشيد.
بروز موارد زير در حين يا پس از درمان:
- يرقان (زردي پوست و چشمها)
- تب 3/38 درجه سانتيگراد يا بالاتر
- كاهش وزن مداوم
- علايم كمبود كلسيم نظير انقباضات عضلاني يا تشنج