پاسخ دين و دولت در قبال بحران خانواده

چكيده

[1] برگرفته شده از ماهنامه سياحت غرب، مركز پژوهش ها اسلامي صدا و سيما، فروردين 83

نوشتار حاضر، بخش آخر كتابي است در باب افول بنيان خانواده كه به بررسي مشكلات اجتماعي ناشي از بحران خانواده در غرب و به ويژه كشور آمريكا مي ردازد. طلاق، تجاوز جنسي و بدرفتاري با كودكان، مشكلات روحي و جسمي، ازدواج گريزي جوانان در آمريكا و... از جمله مباحث روز جهان غرب است كه در اين بخش مورد بحث و بررسي قرار گرفته است. نويسنده، ضمن برشمردن نقاط منفي رويگرداني از دين و نيز سياست دولت هاي سكولار در قبال خانواده، كه مهم ترين نهاد اجتماعي هر ملت است، به ارايه راهكارهايي براي كاهش اين ناهنجاري ها رداخته و در نهايت، ضمن برشمردن تحقيقات و شواهد دال بر اثرات سازنده دينداري در حفظ سلامت خانواده، تنها راه نجات بحران خانواده را رشد و شكوفايي آموزه هاي ديني مي داند.

بگذاريد شما را به تحليل هاي تئوريك و نيز يافته هاي تحقيقي مرتبط به خانواده آمريكايي امروز كه در اين بخش به آن اشاراتي شده، ارجاع دهم. پرواضح است كه وضعيت كنوني، با وجود تعداد زيادي از زنان و مردان مجرد صاحب فرزند و نيز خانواده هاي مطلقه، هزينه اجتماعي و اقتصادي سنگيني بر جامعه تحميل مي كند. در چنين جوامعي ، نتايج خاصي تجربه مي شود:

ـ افزايش غير قابل تصور فرزندان نامشروعي كه بسياري از آن ها به همراه مادرانشان تحت پوشش كمك هاي رفاهي دولت قرار دارند.

ـ افزايش فراوان مشكلات روحي و رواني در ميان كودكان و والدين جدا شده آن ها.

ـ افزايش روزافزون فقدان سلامتي به اَشكال مختلف آن.

ـ خطرات جدي تر مربوط به تجاوز جنسي به كودكان و در مواردي مرگ اين كودكان.

ـ ازدياد ناهنجاري هاي آموزشي(مشكلات يادگيري و درصد بالاي ترك تحصيل) و افزايش بدبيني و منفي بافي نسبت به خود و ديگران كه هر دوي اين ها باعث تضييع استعداد و ظرفيت يادگيري كودكان و هم چنين عدم موفقيت آن ها در موقعيت هاي اقتصادي دنياي مدرن مي شود.

ـ روي آوردن افراطي به استفاده از داروها و به تبع آن هزينه هاي [سنگين] اجتماعي.

ـ نسبت بالاي ارتكاب جرم و جنايات خطرناك.

نتيجه اين مسائل، تحميل مسؤوليت هاي اقتصادي و اجتماعي بر دوش دولت است. اين مسؤوليت، حداقل در چند دهه آينده، سنگين تر نيز خواهد شد، چرا كه طلاق، تولد فرزندان نامشروع، افزايش تعداد زوج هايي كه با هم ارتباط نامشروع داشته و زندگي مي كنند، همه و همه، خبر از ادامه اين روند و افزايش احتمالي بروز ناهنجاري هاي دوران كودكي، جنايتكاري دوران جواني و نيز بيماري هاي مرتبط با اين قضايا مي دهد. لذا منطق چنين حكم مي كند كه دولت تا جايي كه سياست هاي كلان آن اجازه مي دهد، تلاش هايي را در جهت خشكاندن ريشه هاي اين گونه مسائل اجتماعيِ رواج يافته، و در صورت امكان، تغيير جهت اين تمايلات، صورت دهد.

همان گونه كه قوانين جديد و تحولات اجتماعي افسارگسيخته، به رشد اين ناهنجاري ها كمك كرده است، اميدواريم قوانين و تمهيدات اجتماعي جديد، بتوانند تأثيرات مخرب اين [پديده ها] را كاهش دهند. از اين ها گذشته، منافع دولت ايجاب مي نمايد كه از خانواده هاي سنتي پايدار حمايت كند. البته تاريخ به ما نشان داده است كه نبايد نسبت به تغيير عوامل فساد اجتماعي و جمعيتي خيلي خوشبين باشيم. اما امروز برگ برنده اي در دست است و آن درك و لمس اين مشكلات و شناخت عوامل آنهاست. شرايط حاضر، باعث شده است، درك ويژه اي از بيماري هاي اجتماعي داشته باشيم.

شايد با اين دريافت بتوان اراده تغيير اجتماع را پيش برده و مجري سياست هاي جديدي در اين باب شويم. تا آنجا كه اطلاع دارم در هيچ كشوري، جريمه اي براي طلاق منظور نشده است. در مجموع ، طي چند دهه گذشته، طلاق آسان و آسان تر شده است، سرعت، ارزاني و پذيرش اجتماعي روزافزون اين پديده، گواه بر اين امر مي باشد.

در ايالات متحده آمريكا، همان طور كه قبلاً ذكر كردم، طلاقِ «بي دليل» مرسوم است و براساس آن، هر يك از زوجين، به هر دليل و هر زمان كه بخواهند، به راحتي تصميم به طلاق مي گيرند ( نتايج واژگون شده است، چرا كه قانوني را كه فمينيست ها به خاطر حفظ آزادي زنان، از آن حمايت مي كردند، در كشور آمريكا، ميليون ها زن و كودك را دچار فقر، فلاكت و تلخكامي نمود). علاوه بر آن، به نظر نمي رسد در هيچ جاي دنيا مسؤوليت بازنشستگي و تأمين سلامت كودكان به عهده دولت باشد.

آن چه من پيشنهاد مي كنم، «گزينه هايي انتخابي خانواده» در ايالات متحده است كه توضيح بيش تر آن از قرار ذيل است:

ـ قوانين، امكان طلاق را سخت تر و سرعت انجام آنرا به تعويق اندازند (در شرايطي كه پاي كودكان هم در ميان باشد).

ـ در صورت امكان، زوجيني كه صاحب فرزند هستند،براي تأمين هزينه هاي اجتماعي كه به طور متوسط هر طلاق بر جامعه تحميل مي كند، مالياتي بپردازند. اين ماليات بر اساس 1% از درآمدي است كه سهم هر كودك است و زوج متقاضي طلاق، تا سن 18 سالگي آن فرزند، بايد آن را بپردازند.

مشابه اين قضيه، در مورد صنعت محقق شد: پيش از اين، به غالب صنايع، اجازه آلودگي محيط زيست داده مي شد. به محض اين كه هزينه هاي اين امر، مشخص و نگران كننده شد، از آن پس قوانيني براي محدود كردن و نيز پرداخت بخشي از هزينه هاي اين آلودگي از طريق وضع ماليات هاي ويژه اي در نظر گرفته شد. طلاق هايي كه بر اثر آن كودكان قربان شوند، نوعي آلودگي اجتماعي به شمار مي رود و آن كساني كه باعث تحميل آن بر ديگران هستند، مي بايست هزينه هاي آن را نيز متقبل شوند.

ـ روشن است كه بايد جلوي گسترش وسيع تولد فرزندان نامشروع گرفته شود. البته كار بسيار مشكلي است، ولي يكي از بهترين راه هاي پيشگيري، حداقل در مورد تحصيل كرده ها، تعيين هر چه بيش تر تأثيرات منفي تولد آگاهانه فرزندان نامشروع است.

ـ كاهش ماليات ها و ديگر هزينه هاي اجتماعي، كه امروزه براي متأهلين و كساني كه صاحب فرزند هستند بسيار سنگين تمام مي شود. براي مثال، اعتبارات مالياتي سنگين بايد به گونه اي طراحي شوند كه براي متأهلين صاحب فرزند، مشاركت در سرمايه گذاري ارزشمند اجتماعي به حساب آيد. هيچ چيز به اندازه جذابيت هاي مالي، نمي تواند مشوق جوانان به ازدواج باشد. دولت بايد به عنوان مهم ترين سرمايه گذاري اجتماعي، براي (تولّد) كودكان سالم اقداماتي به عمل آورد.

ـ تأمين اقتصادي دوران يري. مثلاً رداخت هاي تأمين اجتماعي بايد به تعدادي از فرزندان فرد ارجاع شود. بدون شك Van de kaa جمعيت شناس اروايي، با طرح اين بحث به سراغ اصل مشكل رفته است. با وجود اين، چرا فرزندانِ فرد ديگري بايد متقبل بازنشستگي كسي شوند كه فرزندي ندارد؟

ـ سياست هاي ويژه «تشويق به ازدواج» كه در گزارش تحقيقات خانواده ارائه شده، حاوي نكات ارزنده و خوبي است. به خصوص كه پيشنهاد شده بود زوج هايي كه اقدام به ازدواج نمايند، به طور سالانه از معافيت يك درصدي ماليات و عوارض، استفاده خواهند نمود.

زوجيني كه صاحب فرزند نيز شده باشند و با حفظ قيموميت فرزندان، كماكان به زندگي ادامه دهند، علاوه بر يك درصد قبلي، به ازاي هر فرزند از معافيت يك درصدي ديگري نيز بهره گيرند(كودكان بالاي 18 سال مشمول اين طرح نمي شوند).

ـ زوج هاي متأهل را از شرّ جريمه هاي مالياتي خلاص كرده و اين گونه جريمه ها را متوجه كساني كنيد كه روابط عاشقانه داشته و يا مجرد هستند. كارلسون (Carlson) و بلنكن هورن (Blan ken horn) به شيوه اي بسيار مستقل بحث نموده اند كه بهترين شيوه، تقسيم درآمد است. البته شيوه هاي ديگري نيز براي گزينه هاي انتخابي خانواده در آمريكا و ساير كشورها قابل بحث است؛ اما مباحث مطرح شده فوق، اساسي و زيربنايي هستند.

نقش دين و مذهب

برداشت ضمني از خانواده، آن گونه كه در تحقيق و مباحث گذشته آمده، از اين قرار است: كودكي(يا كودكاني) كه در كنار والدين بيولوژيك خود زندگي مي كند.

تعبير دقيق تر خانواده، زماني روشن مي شود كه كودكان در كنار والديني كه ازدواج موفقي داشته و اعتقادات ديني(يا هر جهان بيني) محكمي دارند، زندگي كنند. جا دارد نگاه مختصري به دلايل و شواهد اين نوع برداشت از خانواده داشته باشيم:

اين كه يك ازدواج خوب و موفق، موهبتي بسيار مهم و مؤثر در زندگي خانوادگي بوده و ازدواج ناموفق بالعكس، چندي است كه مطرح است، ولي اين كه دين، نقش بسيار مؤثري در سلامت و سعادت اعضاي خانواده دارد، اثبات شده، اما كسي نامي از دين به ميان نمي آورد.

تحقيق پيرامون اين موضوع، در سال 1990 توسط لارسون و در سال هاي ديگر توسط ديگران، صورت گرفت كه قسمت اعظم اين تحقيق مهم را ذكر خواهم كرد.

نكته اصلي كه نبايد فراموش كنيم، اين است: تصوير ترسيم شده از دين، در واقع يك تعهد رفتاري و (ظاهري) است (مثلاً حضور در كليسا) و متغير ديگر (سلامتي) نيز متغيري رفتاري است (مثلاً استفاده دارو)، نهايتاً اين كه، اين تحقيق، تصوير بسيار مثبت و سازنده اي از دين ترسيم مي كند. با اين حال ، هر وقت تمايلات مذهبي با آزمايش هاي كتبي و سؤال و جواب گره بخورد، ماحصل تحقيق، بسيار گنگ تر از معمول و حتي گاهي منفي نيز مي شود.

خلاصه اين كه، بايد از مطالعات و نظرسنجي هايي كه با پرسش از تمايلات و گرايش هاي مذهبي يك فرد، به دنبال تعيين درجه دين و ايمان او هستند، اجتناب كرد.

در سال 1987، دو تن ديگر از دانشمندان(Vanderpol,Levin) با يك بررسي روش مند در تحقيقات علمي خود، به اين نكته اذعان كردند: «22 مورد از 27 مورد مطالعه انجام شده، به ارتباط در خور توجه حضور مستمر در [مراسم] ديني و سلامتي فرد دست يافته اند». حتي كم رنگ ترين اعتقاد و ارتباط ديني، تأثير عميقي بر سلامت جسماني فرد دارد.

سلامت رواني

اولين بررسي هاي ارتباط ميان دين و سلامت رواني را محققاني چون ـ Beit (1791) Stark و569)Moberg1Argyle(و, (5791)Hallahmi چنين رقم زدند: افراد سالمندي كه در طول عمر خود حضور هميشگي خود را در كليسا حفظ كرده اند، سعادت و رفاه بيش تر و بيماري هاي رواني كم تري را در زندگي تجربه كرده اند.

در آخرين بررسي هاي به عمل آمده كه متغير جمعيت وسيعي را مدنظر قرار داده، شش دستاورد به عنوان يافته هاي اين تحقيق به ثبت رسيده است. در هر يك از اين شش نتيجه، به نقش مؤثر اعتقاد مذهبي در سلامت اشاره شده است، اما اين كه آيا حضور (فيزيكي) در كليسا عامل افزايش سلامتي بوده و يا اين مسأله روي هم رفته به عنوان انجام وظيفه براي فرد مطرح بوده است، هنوز ابهام آلود است. بنابراين، شركت در آئين هاي كليسا مي تواند نشاني از سلامتي و توانايي كنش گري باشد.

محققان ديگري نيز بر اساس يافته هاي خود به اين نتيجه رسيدند كه دين به نحو چشمگيري استرس زندگي روزمره را كاهش مي دهد. هر قدر شركت در مراسم مذهبي پر رنگ ترباشد، نتايج ناگوار استرس روبه كاستي مي گذارد.

علاوه بر آن، دو پژوهش گسترده در خصوص ناراحتي هاي روحي مردم، توانسته است نسبت كلي اين بيماري ها را در درصد جمعيتي مشخص نمايد. هر دوي اين پژوهش ها ثابت كرده اند، دين باوران نسبت به آن دسته از كساني كه اعتقاد محكمي به مسايل ديني ندارند كم تر در معرض اين گونه ناراحتي هاي روحي و رواني قرار دارند. در نهايت اين كه، محققان ديگري نيز لذت فرد حين مناجات و دعا را به عنوان عامل بسيار مهمي در بهره مندي از سلامتي عمومي مي دانند. شش تحقيق ديگر كه در جاي جاي آن از منزلت و جايگاه دين و ارتباط آن با روانشناسي سخن به ميان آمده، كاركرد روانشناسي را در جاهايي كه اثري از دين و حضور فرد در مراسم ديني وجود داشته، مثبت تر ارزيابي نمودند. مثلاً درصد كمتري از بيماران اسكيزوفرني كه تحت مراقبت كشيش ها يا خانم هاي خانه دار مذهبي قرار گرفته اند، مجدداً دربيمارستان بستري مي شوند. هم چنين نتيجه شركت در عبادات ديني، كاهش فوق العاده بروز علايم خطرناك بيماري هاي رواني است.

مذهب و جمعيت خانواده

شايد بتوان اين ادعا را كرد كه عمده ترين نگراني بسياري از مفسرين آينده غرب، مسأله كاهش بسيار زياد زاد و ولدي است كه در آينده با آن مواجه خواهيم شد. كاهشي كه حداقل در مورد بسياري از كشورهاي توسعه يافته، به ويژه كشورهاي اروپاي غربي، بسيار پايين تر از آن است كه قابل جبران و جايگزيني باشد. در حال حاضر، ميزان زاد و ولد در آمريكا 1/2 كودك به هر زن است و اين مقياس، رقمي است كه تقريباً قابل جايگزين شدن هست، اما همين شرايط هم بغرنج است. براي نمونه مي توان به سال هاي 1970 تا 1990 اشاره كرد كه درصد زاد و ولد در آمريكا، زير حدّ جايگزيني بود و اين قضيه، تقريبا تا چند سال پيش ادامه داشت تا اين كه به حد جبران رسيد. علت طولاني شدن اين مسأله طي اين چند سال، مهيا نبودن زمينه لازم براي نسل دوست دار بچه دار شدن و نيز در نتيجه وجود خانواده هاي پر جمعيت در ميان بسياري از مهاجرين جديد به آمريكا بوده است. البته همان طور كه قبلاً هم گفته شد، تعدادي زيادي از كودكان آمريكايي، متعلق به مادران مطلّقه اي هستند كه مشكلات خاص خود را دارند. در مورد كودكاني هم كه والدين آن ها به طور مشروع و بر اساس خواسته طرفين، متولد شده اند، بايد گفت كه آمريكا هنوز جزو جوامع تك فرزندي باقي مانده است.

تنها دليل رشد جمعيت آمريكا در ساليان اخير ، مهاجرت هايي بوده است كه به كشور آمريكا شده و نه رشد درصد زاد و ولد، و صدالبته، مهاجرت هم مسايل و مشكلات خاص خود را به دنبال داشته است. در بسياري از كشورهاي اروپاي غربي، اساساً ميران زاد و ولد، ساليان متمادي فروتر از حدّ جايگزيني بوده و اين امر طليعه مراحل بعدي بحران است.

من، به همراه همسرم، به لحاظ اين كه داراي 6 فرزند هستيم، علاقه خاصي به يافتن محل سكونت خانواده هاي پر جمعيت آمريكا داشتيم. مشاهدات اوليه من بسيار ساده بود: هر جا به خانواده پر جمعيتي بر مي خورديم، به خصوص مجموعه اي از اين خانواده ها، ردپايي از اعتقادات راسخ مذهبي مي يافتيم. تجربه شخصي من در مورد كاتوليك ها طي اين دوازده و اندي سال، شكي برايم باقي نمي گذارد كه اگر خانواده اي كاتوليك بيش از 4 فرزند داشت، به احتمال قريب به يقين، تقيد مذهبي آن خانواده بسيار بالاست. براي اطلاع از شواهد عمومي دال بر تقيد مذهبي به عنوان يك عامل مؤثر در بچه دارشدن آمريكايي ها، رجوع كنيد به تحقيقات.(1986 Marshal etal (هم چنين در مورد شواهد احتمال عدم بچه دارشدن خانواده هاي بي قيد و بند، به(1986 Oakety (و نيز مباحث جهاني مرتبط به اين قضايا، به Fu Heaton مراجعه كنيد. نتايج يك تحقيق، حاكي از آن است كه احتمال طلاق در ميان افراد متدين و مذهبي بسيار ضعيف است. يك محقق كانادايي به نام Balakishnam در يك پژوهش، به اين نكته رسيده است كه شانس طلاق زوج هايي كه هفته اي يك مرتبه براي شركت در مراسم كليسا در آنجا حضور مي يابند، 18 درصد بوده، در حالي كه اين احتمال در مورد آنهايي كه تقيد كمتري دارند، به 47 درصد مي رسد. هم چنين احتمال طلاق در ميان زوجيني كه هر دو داراي اعتقادات و باورهاي مذهبي مشترك هستند، بسيار ناچيزتر از كساني است كه هيچ گونه اعتقادي به باورهاي ديني ندارند. نتيجه پژوهش ديگري در هلند حاكي از آن است كه جواناني كه والدين بسيار مذهبي داشته اند، به احتمال خيلي زياد، بدون همخانگي يا [حداقل] بعد از همخانگي كوتاه، اقدام به ازدواج مي نمايند. ضمن اين كه احتمال همخانگي در آن ها بسيار پايين است.

در نهايت، در كنفرانس «خانواده هاي ايا و استوار» سيزده محقق به بحث و تبادل نظر رداختند و تمامي آنها اذعان داشتند كه «خوي معنوي و ديني» مهم ترين ويژگي خانواده هاي استوار بوده و آن ها اين را به كرّات در تحقيقات خود تجربه كرده اند.

به طور خلاصه، نتايج مطالعات و پژوهش هاي حول اين محور، نشان مي دهد كه اعتقادات ديني، كه در اينجا منظور حضور يا مشاركت در مراسم مذهبي كليساست، سلامت جسمي و روحي ما را بيش از پيش مي كند. حضور ديني، هم چنين نشان از سوء رفتار كم تر نسبت به كودكان و كاهش احتمال خودكشي و بزهكاري در آينده داشته، هم چنين خانواده ها را از طلاق و انشقاق مصون مي دارد. شركت در آيين هاي مذهبي، مشكلات روحي را كاهش داده و احساس دروني سعادت و خوشبختي را زنده مي نمايد. در نهايت اين كه، دين باوري فاكتور مهمي در ميل به بارداري است.

جايگاه عكس العمل ديني و مذهبي

من به جرأت مي گويم كه دولت سكولار اساساً قادر به تغيير و تحول در وضعيت آسيب شناسي شده و مستند خانواده هاي امروزي و نيز گرايش هاي اجتماعي آن ها نيست و تنها راه نجات، روي آوردن به اصول و آموزه هاي مبنايي دين است، در غير اين صورت، روز به روز شاهد وخيم تر شدن اوضاع خواهيم بود.

به لحاظ تاريخي، در غرب كشمكشي طولاني ميان كليسا و هيأت حاكمه وجود داشته است. در چند صد سال گذشته، در اكثر موارد، اين دولت بوده كه پيروز اين ميدان شناخته شده است. امروز در غرب، دولت هاي سكولار و جهان بيني آن ها مرسوم و عرفي شده است. عرفي شدن اين جهان بيني ارتجاعي، بنيان هاي يك فلسفه اجتماعي را بنا نهاده است. زندگي مذهبي در اكثر كشورهاي اروپايي و ساير كشورهاي غربي، به حواشي جامعه رانده شده است. حتي در ايالات متحده آمريكا ، مذهب از عرصه عمومي سياست كنار گذاشته شده است. غلبه سكولاريسم مدرنِ ضدّ دين،آن گونه كه در دولت هاي مدرن از آن ياد مي شود، موانع بسيار جدّي را بر سر راه تحقق راهكارهاي پيشنهادي حمايت از خانواده ايجاد نموده است. از همه اين ها گذشته، ايدئولوژي حاكم بر دولت هاي مدرن و روِساي آن ها، مخالف سرسخت خانواده سنتي و به تبع آن، دين و مذهب مي باشند. از طرف ديگر، پيشبرد آسيب شناسي خانواده، زمينه ساز تدوين برنامه هاي اجتماعي دولت به منظور كاهش معضلات خانواده مي باشد. با اين وجود، دولت در پي افزايش قدرت خود است.

در پي اين افزايش قدرت، دولت و سازمان هاي متبوع آن محكم تر و استوارتر خواهند شد. وقتي كه اين منطق ويرانگر اجتماعي (افزايش قدرت) گسترش پيدا كند، زمان آن فرا مي رسد كه يك جنبش تأثير گذار در جهت تقويت بنيان خانواده سر برآورد.

به هر تقدير، من، والدين جدا از هم، مطلقه ها وخانواده هاي از هم پاشيده غير سنتي را بهترين نمونه هاي خانواده سكولار مي دانم. اين خانواده ها ، خروجي منطقي و اجتناب ناپذير سكولاريزاسيون هستند. اين گونه خانواده ها، در بستر محدوديت، تمهيدات و برنامه هاي دولت شكل مي گيرند. فرجام اين تئوري سياسي (سكولاريسم) نقطه اي نامعلوم است. در غرب امروز هر والد تنها، به نوعي به ازدواج دولت در آمده است (با تحميل هزينه هاي طلاق)، از سوي ديگر خانواده هاي استوار و پابر جا، خانواده هاي مذهبي هستند.

من در خصوص اين مسايل، استدلال هايي دارم كه به آن ها اشاره مي كنم.

سكولاريسم در صدد حذف خدا و مفاهيم معنوي و متعالي است. سكولاريسم فلسفه انزوا طلبي افراد منزوي و مهجوري است كه در جهاني عاري از هر مفهوم آسماني زندگي مي كنند. سكولاريسم به دنبال وقف نگرش و زندگي مشتريان خود براي عشرت طلبي و لذّت مادي است.

در يك كلام، سكولاريسم همان طور كه گسترش يافت، به همراه خود بحران « مفاهيم» و سپس بحران «خانواده» را خلق كرد. از زماني كه جهان بيني سكولاريسم فراگير شده است، ديگر دليلي براي پذيرش محدوديت هاي ازدواج و تن دادن به مسؤوليت هاي پدر يا مادر شدن باقي نمي ماند. بنابر اين طبيعي است كه ازدواج و درصد زاد و ولد در آمريكا و بسياري از كشورهاي غربي تنزل يابد. با وجود چنين ساختار سكولاري، منطق حكم مي كند كه بر اراده خود اتكا نموده و از حمايت هاي اجتماعي دولت چشم پوشي كنيم.

حقيقت اين است كه دولت به همان اندازه به كودكان احتياج دارد كه يك زوج روستايي هندي فرزندانشان را براي دوران سالمندي و روزگار پيري احتياج دارند. تنها تفاوت موجود، اين است كه انسان هاي مدرن ديرتر متوجه اين استدلال مي شوند. مشكل اينجاست كه از ديد يك شهروند سكولار، بچه دار نشدن ارزش ريسك كردن را دارد، چراكه بدون شك، تولد فرزند مساوي است با اتلاف وقت، هزينه كردن پول و اضطراب عصبي. چاره كار اين است كه دولت هزينه هاي سالمندي شما را پرداخت نمايد.

ريشه مشكلات و گرفتاري هاي غرب به اين سخن نيچه باز مي گردد: «اگر خدا مرده است، پس همه كار مي شود كرد». متأسفانه اين استدلال، ناگريز منجر به هوسراني از نوع نهيليستي پست مدرن آن مي شود. براساس اين ايده، فرد از ازدواج و صاحب فرزند شدن امتناع مي ورزد؛ چرا كه هم ازدواج و هم بچه دار شدن، هر دو نياز به ايثار دارد تا آزادي [بي قيد] و اختيار تام. هر دوي اين امور، پول، زمان و تلاش جدّي مي طلبد. روي هم رفته، بازگشت دين به حوزه اجتماعي در غرب، وابسته به دولت [ها] نبوده بلكه به خود دين ارتباط دارد. اگر دين دوباره خدا را در عرصه اجتماعي بيابد، خانواده هاي پايدار، فرزندان بيش تر و صيانت فرهنگي را به ارمغان خواهد آورد. دين به اشكال مختلف ظهور خواهد كرد كه مسيحيت فقط يكي از آنهاست. در آمريكا رقباي ديني مختلفي وجود دارند كه زنده ترين آن ها پروتستانتيسم بنيادگرا، مورمونيسم، ارتدوكس، يهود و اسلام (به ويژه اسلام سياه پوستان) مي باشد.

پيشگويي وقوع يا عدم وقوع دوران نوشكوفايي اديان، غيرممكن است، اما در حال سپري كردن دوران افول پست مدرن هستيم و غروب پست مدرن، به دنبال خود انواري را به همراه دارد كه به واسطه آن در مي يابيم، اگر خدا مرده است، خانواده هاي ما و جامعه ما نيز مرده است. و در يك كلام، اگر امروز خدا براي آمريكا مرده است، آمريكا خود نيز مرده است.