اسپوروتريكوز عبارت است از يك بيماري قارچي عفوني كه باعث ايجاد زخم و آبسه در پوست، غدد لنفاوي و عروق لنفاوي ميگردد. مزرعهداران و باغداران به ويژه افرادي كه با گلسرخ، خزه مردابي و يا زرشك سر و كار دارند، بيشتر آلوده ميشوند. اسپوروتريكوز سرايت فرد به فرد ندارد. در بزرگسالان از هر دو جنس ايجاد ميشود ولي در مردان شايعتر است.
علايم شايع
مراحل اوليه: يك ندول كوچك، قابل حركت و غيرحساس به درد در زير پوست انگشتان ظاهر ميشود. ندول به آهستگي بزرگ شده، صورتي و زخمي ميگردد. در عرض چند روز يا هفته: ندولهاي تيرهاي در امتداد عروق لنفاوي تخليهكننده ناحيه ظاهر ميشود. اگر قارچ عامل ايجادكننده به ريه برسد، سرفه همراه با خلط آغاز ميگردد (نادر). برخلاف ساير بيماريهاي قارچي كه باعث تب، لرز، احساس ناخوشي كلي و بياشتهايي ميشوند، معمولاً علايم ديگري وجود ندارد.
علل
عفونت با قارچي به نام اسپوروتريكوز شنكي كه در خاك، خزه مردابي، علفهاي هرزه و سبزيجات آلي در حال فساد زندگي ميكند.
عوامل تشديد كننده بيماري
سابقه طبي ساركوئيدوز يا سل شغلهايي كه با گياهان و خاك سر و كار دارند مثل كشاورزي و پرورش گل سركوب ايمني ناشي از بيماري يا داروها
پيشگيري
در هنگام كار با خاك، دستكش بپوشيد.
عواقب مورد انتظار
معمولاً با درمان در عرض 2-1 ماه پس از بهبود ضايعات قابل علاج است ولي ممكن است بهبودي 7-6 ماه طول بكشد. ميزان كشندگي در صورت گسترش عفونت در بدن، بالا است.
عوارض احتمالي
گسترش قارچ در بدن كه باعث عفونت سرتاسر و تهديدكننده زندگي ميگردد (نادر).
درمان
اصول كلي
آزمونهاي تشخيصي ميتوانند شامل كشت آزمايشگاهي چرك حاصل از ضايعات باشند. آزمون پوستي براي آن وجود ندارد. ممكن است براي رد ساير اختلالات از جمله سل، ساركوئيدوز، استئوميليت باكتريايي و نئوپلازي، آزمونهاي ديگري انجام گيرند. ممكن است بتوان در منزل با دارو درمان كرد. از آنجا كه اسپوروتريكوز مسري نيست، لازم نيست شخص قرنطينه شود. گرم كردن ميتواند به كاهش درد كمك كند. ضايعات را با بانداژهاي شل بپوشانيد تا از عفونت ثانويه با باكتريها جلوگيري كنيد. روزانه خود را وزن و آن را ثبت كنيد. در صورت بروز عوارض، بستري شويد. ممكن است براي بيماران مبتلا به بيماري استخوان و مفاصل يا ضايعات ريوي، جراحي توصيه گردد.
داروها
محلول اشباع شده يديد پتاسيم. آن را در آب، آب ميوه يا ساير نوشيدنيها رقيق كند و هر روز 3 بار بعد از غذا مصرف كنيد. براي جلوگيري از تغيير رنگ دندانها آن را با ني بنوشيد. داروهاي ضد قارچ مثل فلوكونازول يا ايتراكونازول
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
محدوديتي لازم نيست مگر اين كه علايم عفونت منتشر ايجاد گردد.
رژيم غذايي
رژيم غذايي خاصي ندارد.
درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
اگر شما يا يكي از اعضاي خانوادهتان علايم اسپوروتريكوز را داشته باشيد. اگر در طول درمان موارد زير پيش بيايند: ـ كاهش وزن غيرقابل توجيه ـ تب 3/38 درجه سانتيگراد با دماسنج دهاني اگر دچار علايم جديد و غير قابل توجيه شدهايد. داروهاي ضد قارچ مورد استفاده در درمان ممكن است عوارضي جانبي مثل بثور پوستي، تحريك زبان و دهان و سرفه ايجاد كنند.