امـام و انقلاب; دگـرگـونـى در وضع فـرهنگـى اجتمـاعى بـانـوان

دفتر دوم: مـرور بـر دستـاوردها و جـايگـاه زنان در جمهورى اسلامـى ايـران

احمد حيدرى

اشاره اى دوباره:

گستردگى موضـوع مقاله چنان كه در بخـش نخست اشاره شد, ما را بر آن داشت كه مقاله را در دو محـور سامان دهيـم; يكى ((مبارزه با بينشهاى منحـرف)) و ديگـرى ((مرور بـر دستاوردها و جايگاه زنان در جمهورى اسلامى ايران)) كه به عنـوان دفتر دوم تقديـم مى شـود.

حمايتهاى قانونى از زنان

خـوشبختانه نظام جمهورى اسلامـى به رهبـرى و هـدايت امام و مقام معظم رهبرى در طـول دو دهه گذشته تـوانسته گامهاى بزرگى در جهت دفاع از حقـوق و كرامت انسانـى زنان بردارد كه به اهـم اقدامات قانـونى انجام شده در ايـن زمينه اشاره مى كنيـم. در اصل بيست و يكـم قانون اساسى آمده است: دولت موظف است حقـوق زن را در تمام جهات با رعايت موازين اسلامى تضميـن نمايد و امـور زير را انجام دهد:

1ـ ايجاد زمينه هاى مساعد براى رشد شخصيت زن و احياى حقـوق مادى و معنوى او

2ـ حمايت مادران, بالخصـوص در دوران باردارى و حضانت فـرزنـد و حمايت از كودكان بى سرپرست

3ـ ايجـاد دادگـاه صـالح بـراى حفظ كيـان و بقـاى خـانــــواده

4ـ ايجـاد بيمه خـاص بيـوگـان و زنان سـالخـورده و بـى سـرپـرست

5ـ اعطاى قيمـومت فرزنـدان به مادران شايسته در جهت غبطه آنها در صورت نبودن ولى شرعى.

با تصـويب قانـون كار, زنان كارگر از شرايط مناسب كارى بهره مند شـدند. در مبحث چهارم قانـون كار مصـوب آبانماه 69 از طرف مجمع تشخيص مصلحت نظام تحت عنـوان ((شرايط كار زنان)) مـوادى به شرح زير آمده است:

ماده 75ـ انجـام كارهاى خطـرناك, سخت و زيانآور و نيز حمل بـار بيشتـر از حـد مجاز با دست و بـدون استفاده از وسايل ميكانيكـى براى كارگران زن ممنوع است. دستـورالعمل و تعييـن نـوع و ميزان ايـن قبيل موارد با پيشنهاد شـوراى عالى كار به تصويب وزير كار و امور اجتماعى خواهد رسيد.

ماده 76ـ مرخصـى باردارى و زايمان كارگـران زن جمعا 90 روز است و حتـى الامكان 45 روز از ايـن مرخصـى بايـد پـس از زايمان مـورد استفاده قرار گيرد. براى زايمان تـوإمان 14 روز به مدت مرخصـى اضافه مى شود.

تبصره 1ـ پـس از پايان مرخصى زايمان, كارگر زن به كار سابق خود باز مـى گردد و اين مـدت با تإييـد سازمان تإميـن اجتماعى جزء سوابق خدمت وى محسوب مى شود.

تبصـره 2ـ حقـوق ايام مرخصـى زايمان طبق مقررات قانـون تإميـن اجتماعى پرداخت خواهد شد.

ماده 77ـ در مـواردى كه به تشخيص پزشك سازمان تإميـن اجتماعى, نـوع كار بـراى كارگـر باردار خطـرناك يا سخت تشخيص داده شـود, كارفـرما تـا پـايان دوره بـاردارى وى, بـدون كسـر حق السعى كار منـاسبتـر و سبكتـرى به او ارجـاع مـى نمـايد.

ماده 78ـ در كارگاههايـى كه داراى كارگر زن هستند كارفرما مكلف است به مادران شيـرده تا پايان دو سالگـى كـودك, پـس از هـر سه ساعت, نيـم ساعت فرصت شيردادن بـدهـد. ايـن فرصت جزء ساعات كار آنان محسـوب مى شود و همچنيـن كارفرما مكلف است متناسب با تعداد كـودكان و با در نظر گـرفتـن گـروه سنـى آنها مراكز مـربـوط به نگهدارى كـودكان (از قبيل شيـرخـوارگاه و مهد كـودك) را ايجـاد نمايد.

تبصره ـ آييـن نامه اجرايى ضوابط تإسيـس و اداره شيرخـوارگاه و مهد كـودك تـوسط سازمان بهزيستى كل كشـور تهيه و پـس از تصـويب وزير كار و امـور اجتماعى به مرحله اجرا گذاشته مـى شـود.(1) در مصـوبه 68/7/2 مجلـس نيز تصـريح شـده كه انجـام كـار شب بــراى كارگران زن به استثناى امـور بهداشتـى, درمانى, فرهنگى و نظاير آن, ممنـوع است.(2) به منظور سياستگذارى و برنامه ريزى در مسايل فرهنگى اجتماعى زنان و ايجاد هماهنگيهاى لازم در ايـن زمينه, يك دهه پـس از پيروزى انقلاب, شـوراى فرهنگـى اجتماعى زنان نيز نظر شوراى عالى انقلاب فرهنگى تشكيل گرديد. اهداف ايـن شورا عبارتند از:

1ـ تـدويـن سياستهاى لازم جهت ايجـاد زمينه هاى مساعد بـراى رشـد شخصيت زن در ابعاد مختلف فـرهنگـى, اجتماعى, سياسـى, اقتصادى و خانوادگى

2ـ تدويـن سياستهاى لازم به منظور شناخت و ريشه يابى و مقابله با مظاهـر منحط فـرهنگهاى بيگـانه و انحـرافـات اخلاقـى

3ـ زدودن بقاياى بينشهاى متحجـر كه به نام مذهب در جامعه وجـود دارد

4ـ زدودن آثـار ستـم و تبعيض دوران ستمشـاهــى

5ـ تقويت بنياد مقدس خانواده

6ـ تلاش در جهت ارتقـاى سطح آگـاهيهاى عمـومـى.(3)

وزارت فرهنگ و آموزش عالى در سال 1372 اعلام كرد از ايـن پس هيچ محـدوديتـى بـراى شـركت خـواهران در آزمـون ورودى رشته هاى فنـى مهندسـى, علوم پايه, هنر, پزشكـى, علـوم انسانى و دوره هاى علمى كـاربـردى وجـود نـدارد. ايـن لغو محـدوديت در شـوراى عالــــى برنامه ريزى در جلسه 267 به رياست وزير فرهنگ و آمـوزش عالـى به تصويب رسيد.(4)

جزئيات طرح پرداخت مهريه به نرخ روز به تصويب مجلـس رسيد. بنا بر ايـن قانـون زنانـى كه بخواهند مهريه خـود را كه به وجه نقد است, دريافت كننـد به هنگام دريافت آن مبلغ با تـوجه به محاسبه و اضافه كردن نرخ تـورم در سالهاى گذشته محاسبه مـى شـود.(5) بر طبق مصـوبه مجمع تشخيص مصلحت نظام اگر مردى بـدون دليل بخـواهد همسرش را طلاق دهـد, بايد امـوالـى را كه بعد از ازدواج با ايـن خانـم تحصيل كرده است, با وى نصف كنـد.(6) طرح بازنشستگـى زنان كارگر با بيست سال سابقه كار, در مجلـس تصـويب شـد.(7) بر اساس طرح مصوب مجلـس, فرزندان ذكور زنان بيمه شده متوفى كه سـن آنها كمتر از 18 سال باشد يا فرزند اناث ايـن متـوفى كه شوهر نداشته و داراى شغل و حـرفه اى نباشد, مـى تـواننـد از مستمرى بيمه شـده استفاده كنند.(8) كليات طرح تشكيل دادگاههاى خانواده از تصـويب مجلس گذشت. با تصويب ايـن طرح قوه قضاييه مكلف مى شود با همكارى دولت در تمام مراكز قضايـى كشـور, دادگاه ويژه خانـواده تعييـن كند كه پـس از آن دادگاههاى عمـومـى ديگر, حق رسيدگـى به دعاوى مـربـوط به ايـن دادگـاهها را نخـواهنـد داشت.(9) مـوارد بــالا نمـونه هايى از حمايتهاى قانـونـى نظام جمهورى اسلامـى از زنان و حقـوق آنـان در خـانـواده و اجتمـاع است.

وضعيت درخشـان زنـان در جمهورى اسلامـى

با تـوجه به هدايتهاى بى دريغ امام و نظام جمهورى اسلامى از حقوق زن و ايجاد زمينه هاى رشـد و مـوفقيت, بـانـوان در ايـن نظام به مراحل بالايـى از رشد سياسـى اجتماعى رسيده و تا حـدود زيادى در رسيـدن به جـايگـاه واقعى خـود سعى كـرده و گـامهاى بلنـــــدى بـرداشته انـد, به طـورى كه در بسيارى از زمينه ها افتخـارآميز و اعجاب انگيز است. در اينجا فقط و فقط به ذكر نمـونه هايـى بسنـده مـى كنيـم كه عمدتا در خبرهاى محدود و ماهانه مجله پيام زن آمده است; مجله اى كه آغاز انتشـار آن سـال 71 مـى بـاشـد:

خانـم دكتر شيرين حجازيان اوليـن دانشجوى دكتراى رياضى دانشگاه فردوسـى مشهد كه پايان نامه وى با درجه عالى تـوسط هيإت داوران مورد تإييد قرار گرفت.(10) خانم سوزان صديقى براى نخستيـن بار موفق شد شاخص و مجمـوعه آزمايشگاهى تشخيص هپاتيت ((بـى)) را به پايان برساند.

نامبرده فـوق تخصص ايمونولوژى و مسـوول بخـش كشت سلـولى سازمان تإميـن انتقال خـون و استاد دانشگاه علـوم پزشكـى شهيد بهشتـى است.(11) شيوا آشينه دانـشآموز سال چهارم رياضى فيزيك دبيرستان نمونه رشـد در بنـدرعباس در سال 1373 مـوفق به كسب مـدال طلا در المپياد رياضـى كشـور شـد.(12) خانـم شهره مهرى در سال 1373 به عنـوان اوليـن زن از دوره دكتـراى هسته اى فـارغ التحصيل شـد. وى داراى اختراعات و نـوآوريهايـى در حد استانداردهاى بيـن المللـى است.(13) خانـم خـديجه سفيرى در بهمـن سال 73 به عنـوان اوليـن دانشجـوى دوره دكتراى جامعه شناسـى كشـور از دانشگاه تربيت مدرس فارغ التحصيل شـد.(14) سيمرغ بلـورين بهترين فليمنامه سيزدهميـن جشنواره فيلـم فجر در سال 73 به خانـم رخشان بنى اعتماد به خاطر فيلـم روسرى آبـى تعلق گرفت.(15) خانـم نجفـى زاده در سال 74 به سمت معاونت دادگستـرى استان تهران منصـوب شـد. اين اوليـن بارى است كه يك زن به چنيـن پستى در قـوه قضاييه منصـوب مى شـود.(16) خانـم حميرا حسينى با تحصيلات ليسانس سياسى و فوق ليسانـس روابط بيـن الملل به عنـوان دبير سـرويـس سياسـى روزنامه كيهان منصـوب شد.(17) خانم فرزانه شرف بافى به عنوان اوليـن استاد و مهندس زن در رشته هوافضا در بخـش آمـوزش مهندسى هـواپيمايى جمهورى اسلامى مشغول به كار شـد.(18) پست مشـاورت رياست جمهورى در امـور زنان از سال 1370 ايجاد شد و بالاتريـن پايگاه رسمى دولتـى براى زنان است. در عيـن حال چند مشاور وزير و حدود 342 مدير ارشد از زنان نيز در نهادهاى دولتى مشغولند.(19) خانـم معصومه ابتكار از طرف رياست محترم جمهورى به عنوان معاون رياست جمهور و رييـس سازمان حفاظت محيط زيست منصـوب شـد. در حال حاضـر ايشان و خانـم زهـرا شجـاعى مشـاور رياست جمهور در امـور زنـان, دو عضـو هيإت دولت هستند.(20) در حال حاضر در كشـور چند مجمـوعه علمى تخصصـى زنان وجـود دارد, از جمله دانشگاه پزشكى فاطميه در قـم كه تمام كادر علمـى ايـن دانشگاه از متخصصان زن هستنـد و دانشگاه الزهرإ در تهران كه در حال حاضر خانـم دكتـر زهرا رهنـورد رياست آن را به عهده دارد و از دانشگـاههاى مهم و بزرگ كشـور است. از اوليـــن دوره مجلس شـوراى اسلامى, زنان به عنـوان نماينده در ايـن مجلـس حضـور داشته اند همچنان كه در مجلـس خبرگان قانـون اساسى نيز يك زن به عنـوان نماينـده حضـور داشت. تعداد نماينـدگان زن در دور اول, دوم و سـوم, چهار نفـر و در دور چهارم 9 نفـر بــوده و در دوره فعلـى (دوره پنجـم) چهارده نفر مى باشد. تعداد زنان داوطلب در ايـن دوره در كل كشـور 305 نفر از مجمـوع 5359 نفر كانـديدا بـود.(21) مجلـس فعلى داراى يك كميسيون زنان, خانواده و جوانان است.

براى اينكه وضعيت فرهنگـى زنان در امروز كشـور اسلامـى ملمـوس تر باشـد, در اين قسمت بيـن وضعيت فـرهنگـى آنان در اواخـر حكـومت طاغوت ـ كه داعيه طرفدارى از حقـوق و آزادى زنان داشت ـ (1355) و سـال 1375 مقـايسه اى را ارائه مـى دهيـم.

در آبان سال 1355 تعداد زنان باسـواد در كل كشور 4679000000 بـود كه نسبت به كل باسـوادان يعنـى 12877000000 تقـريبا 13 بـوده است. و ايـن تعداد مسـاوى 35 درصـد زنان واجب التعليـم ـ بالاتر از 6 سال بود.

در آبان سال 1375 تعداد زنان باسـواد 19118000000 نفـر بـود كه نسبت به كل باسـوادان يعنى 41582000000 نسبت نزديك به 12 را نشان مـى دهد و ايـن تعداد مساوى 21/74 درصد زنان بالاى 6 سال است.

در سال 1355 اكثريت دختران در مقطع تحصيلـى ابتـدايـى مشغول به تحصيل بـودنـد و فقط 6/1 درصـد از زنـان در سطـوح عالــى تحصيل مـى كردند. ايـن نسبتها در سال 75 با كاهـش در بخـش ابتدايـى به 19/47 درصد و افزايـش در ساير سطوح مشاهده مى شود به طورى كه در دوره راهنمايـى 85/25 درصد, دبيـرستان 30/19 درصـد و سطح عالـى 4/34 درصـد مشغول به تحصيل هستنـد.

فراهـم شـدن امكانات بيشتر, تإكيد رهبران دينـى و اجتماعى, از بيـن رفتـن عوامل بازدارنده, افزايـش تعداد معلمان زن و ارتقإ سطح فـرهنگ عمـومـى مـوجب رشـد تعداد محصلان دختـر شـده است.

در سـال تحصيلـى 74 و 75 تعداد دانشجـويـان زن در دانشگــاههاى دولتـى 32/6 درصـد كل دانشجـويان و در دانشگاه آزاد 8/40 درصـد بـود كه به شـرح زيـر در رشته هـاى مختلف تقسيـم مـى شـدند:

در دانشگاههاى دولتـى 6/27 درصد در رشته پزشكـى, 1/44 درصـد در رشته علـوم انسانـى, 17 درصد در علـوم پايه, 5/8 درصـد در فنـى مهندسـى, 9/1 درصد كشاورزى و دامپزشكـى و 9/1 درصد در رشته هنر بودند.

در دانشگاه آزاد 7/11 درصد در پزشكـى, 3/69 درصد علـوم انسانى, 3/9 درصد علـوم پايه, 9/5 درصد فنى مهندسى, 7/2 درصد كشاورزى و دامپزشكـى و 8/2 درصـد در رشته هنـر مشغول به تحصيل بـودنـــد.

تعداد دانشجـويان زن در سطوح مختلف آموزش عالى 171816000 نفر بـوده كه 20449 در دوره كاردانـى, 131661/ در دوره كـارشناسـى, 4103 نفر در كارشناسـى ارشـد, 12739 دكتـراى حرفه اى و 2864 نفر در دكتراى تخصصى مشغول به تحصيل بـودند.(22) گروههاى عمده شغلى زنـان در سـال 1375 به شـرح زير است:

قانـونگذاران, مقامات عالـى رتبه و مـديران 41420 نفر, متخصصان 493812 نفر, تكنسيـن ها و دستياران 693/72 نفر, كارمنـدان ادارى و دفتـرى 104076, كـاركنان خـدماتـى و فـروشنـدگان 77705 نفـر, كاركنان كشاورزى, ماهيگيـرى و جنگلـدارى 254890 نفـر, متصـديان ماشيـنآلات و مونتاژكاران 14809 نفر, و كارگران ساده 83751 جمعا 1765402 نفـر مشغول به كار بـوده انـد.(23) روزنامه گارديـن چاپ لندن در اين زمينه نوشت:

پـس از پيروزى انقلاب اسلامـى شمار زنان شاغل در ايران و همچنيـن بانوان فعال در مراكز و موسسات آموزش عالى كشـور افزايـش يافته است. 40 درصد از دانشجـويان ايرانى را بانـوان تشكيل مى دهند در حالى كه قبل از انقلاب تنها 12 درصد دانشجـويان ايـن كشـور دختر بـودند. ايران ظرف چنـد سال گذشته گامهاى مـوثرى در جهت ارتقإ زنـان و اصلاح وضعيت اجتمـاعى آنـان در كشـور بـرداشته است.(24)

جلوه جهانى زن مسلمان ايرانى

بعد از پيـروزى انقلاب اسلامـى يكـى از محـورهـاى عمــده تبليغات استكبارى و سازمانهاى بيـن المللـى مـدعى حقـوق بشر عليه جمهورى اسلامـى, مسـإله نقض حقـوق زنـان بـوده است. عدم حضـور فعال زن ايـرانـى در كنفـرانسها و اجلاسهاى خـارجـى به علت وجــود مشكلات فـراوان در دهه اول انقلاب و انـدى بعد از آن, و ضعف تبليغاتــى نظام از يك طرف و تبليغات گستـرده استكبارى و دشمنان خارجـى از طرف ديگر چهره واقعى و هـويت اصلى زن مسلمان ايرانى را نه تنها ناشناخته باقى گذاشته بلكه به شدت مشـوه جلوه داده بـود. حضـور زنان عالـم, متخصص و متعهد ايرانى در مجامع خارجـى ـ چه مجامعى كه مـربـوط به زنان است و چه مجامع تخصصـى در زمينه هاى ديگـر ـ بهتريـن اقدام عملـى در خنثـى كردن تبليغات استكبارى عليه نظام جمهورى اسلامى بود.

همچنان كه حضـور فعال و ارزشمنـد آنان در صحنه هاى مختلف علمـى, سياسـى, اجتماعى و اقتصادى در داخل كشـور ارزشمند و افتخارآميز است و نمونه هاى آن ذكر گرديد.

خـوشبختانه در سالهاى اخير زنان مسلمان ايـرانـى تـوانستنـد در جهان ابراز وجـود كرده و بسيارى از تبليغات دشمنان را نقـش بـر آب كننـد كه به نمـونه هـايـى اشـاره مـى كنيـم:

ديپلـم افتخار رشته فيزيك مسابقه ((نخستيـن گام به سـوى جـايزه نـوبل)) كه در كشـور لهستان برگزار شد, به مقاله سه دانـشآمـوز دختر ايرانى از شهرستان بيرجند, اهدا شد. ايـن مقاله تحت عنوان ((تعييـن ضـريب رسـانـش گـرمايـى الكتـروليتها)) تـوسط ايـن سه دانـشآمـوز نـوشته شـده و براى تـدويـن آن مدت هفت ماه تحقيق و آزمايـش گروهى انجام دادند.(25) فيروزه گل محمدى نقاش و تصويرگر كتاب كودكان برنده نشان نقره اى رقابتهاى تصـويرگرى يونسكو شد و مـوفق شد بزرگترين جايزه بيـن المللى را نصيب خـود كند.(26) رزا كلانترپـور دانـشآموز سال اول هنرستان مـوفق به اخذ جايزه نقاشى مبارزه با تخريب لايه ازن سازمان ملل شـد. در ايـن مسابقه كه در مصر بـرگزار شـد, 1500 نقاشـى از سراسر جهان شركت داشتنـد و به چهار اثـر بـرتـر جـايزه تعلق گرفت.(27)

خانـم دكتـر نسـريـن معظمـى, مـدير گروه بيـوتكنـولـوژى سازمان پژوهشهاى علمـى و صنعتـى ايـران نشان گلهاى آكادميك فـرانسه را دريافت كرد. اين نشان كه از معتبرترين و نادرترين نشانهاى ايـن كشـور و نمايانگر قدردانـى از خـدمات علمـى شخصيتهاست, به خاطر فعاليتهاى شـايان نامبـرده در زمينه بيـوتكنـولـوژى و به منظور قدردانى از خدمات علمى وى به ايشان اهدا شد. خانـم معظمى داراى دكتـراى ميكـروبشناسـى پزشكـى از دانشگاه لاوالـى كاناداست.(28) مريـم ميرزاخانـى و رويا بهشتـى زاده در سال 73 مـوفق به دريافت مـدال طلا و نقره المپياد رياضـى در هنك كنگ با شركت هفتاد كشـور جهان شدنـد.(29) شادى رستمـى حصار سرخ, در سال 73 مـوفق شـد در المپياد كامپيوتر در كشور سوئد, مدال برنز ايـن رقابتها را كسب كنـد.(30) خانـم ياسمـن فـروزان تنها دانـشآمـوز دختـر ايرانـى شركت كننده در المپياد جهانـى فيزيك مـوفق به كسب ديپلـم افتخار شد. اين المپياد در سال 73 با شركت 47 كشور در چيـن برگزار شد. نامبرده همچنين تـوانست جايزه ويژه بهتريـن دختر شركت كننـده در المپياد را نصيب خـود كند.(31) حضـور فعال هيإت ايرانى بـويژه زنان محجبه ايـن هيإت در كنفرانـس جمعيت و توسعه در سال 73 در قاهره تـوجه رسانه هاى عمومى جهان را به خود جلب كرد. از 18 عضو ايـن هيـإت ده نفـر را بـانـوان تشكيل مـى دادنـد. خبـرنگـــار ((ليبـراسيـون)) كه تحت تإثير شخصيت و وقار زنان فعال ايرانـى در كنفرانـس قرار گرفته بـود در گزارش خـود نـوشت: يكى از ايـن بانـوان كه 37 سال سـن دارد و بـا قـدرت بيان و اعتماد به نفـس چشمگير; علاوه بر پست بالاى سياسى, يك شركت حمل و نقل بيـن المللى خصـوصـى را در تهران اداره مـى كند.(32) خانـم سهيلا جلـودارزاده دبير اجرايى كانـون خـواهران (نماينده فعلـى مجلـس) گفت: امسال (سال 74) براى اوليـن بار خانـم فاطمه حضـورى به عنوان نماينده كل كارگران ايران در اجلاس كنفرانـس بيـن المللى كار در ژنو شركت كرد. حضـور فعال بانـوان شركت كننـده در ايـن هيإت برخـورد غير منطقى ((اتحاديه بين المللى تجارت آزاد)) در ايـن اجلاس را ناكام كرد. ايـن تشكيلات در ويژه نامه اى كه به مناسبت اجلاس منتشـر كرده بود مدعى شده بـود زنان ايرانى شهروند درجه دوم محسوب مى شوند و فاقـد امكانات دستـرسـى به مـوقعيتهاى اجتماعى, سياسـى و غيـره هستند. هيإت ايرانى طـى اطلاعيه اى كه در اختيار همگان قرار داد به ايـن اتهامات قاطعانه جواب گفت و بعد از جواب هيإت ايرانى, ساير كشـورهايى هـم كه از طرف آن اتحاديه مـورد اتهاماتـى قرار گرفته بـودند, به پاسخگـويـى پرداختند.(33) و اما مـى تـوان گفت بهترين جلـوه حضور زنان ايرانى در صحنه بيـن المللى, حضـور آنان در چهارميـن كنفرانـس جهانى زن بود كه در تاريخ 18 ـ 24 شهريور سال 1374 تـوسط سازمان ملل به ميزبانى چيـن برگزار گرديد. حضور قـوى كارشناسان ايـرانـى از وزارتخـانه ها, نهادها و سـازمانهاى دولتى و غير دولتـى باعث شد كه على رغم تلاش برخى كشـورهاى غربـى بـويژه اتحاديه اروپا بـراى تحميل مفاهيـم ضـد اخلاقـى, آنان با قـدرت و اعتماد به نفـس كامل مواضع خـود را اعلام داشته و مـوجب حذف مـواد ضـد ارزش در سنـد پكـن شـوند.

يكى از نويسندگان پيام زن در خاطرات خـود از ايـن اجلاسيه جهانى مى نويسد:

به محض ورود خبرنگاران زن ايرانـى به مركز خبر كنفرانـس, تـوجه كليه حاضريـن كه خود از رسانه هاى گروهى كشورهاى مختلف بـودند و در صف طـويلـى در انتظار دريافت كارت قرار داشتند به سـوى آنان جلب شد. به نظر مى رسيد كه نمايندگان رسانه ها داغ تريـن سوژه خود را يافته انـد. دوربينهاى فيلمبـردارى و عكاسـى به كار افتـاد و ساعتى بعد اوليـن تصاوير حضـور خبرنگاران ايرانى از شبكهCNN ـ گرچه از مغرض تريـن رسانه ها نسبت به هيإت ايرانى بود ـ پخش شد. صبح روز بعد چـاپ عكـس چهار ستـونـى در نيـم صفحه اول روزنـامه چانيا ديلى, پرتيراژترين روزنامه انگليسـى زبان چيـن كه خبر از ورود خبرنگاران ايرانى مـى داد, نشانه ديگرى از مركز تـوجه قرار گرفتـن ايـن گروه بـود. مـى تـوان ادعا كرد كه حضـور نماينـدگان رسـانه هاى ايـران در مكانـى كه تحت تـإثيـر قضاوتهاى نادرست و تبليغات منفى قرار داشت, از مهمتريـن گامها در جهت جوشكنى عليه جمهورى اسلامى ايران محسوب مى شد.

تبليغات سـوء جهانى پيرامـون وضعيت زنان ايران طـى سالهاى اخير تصـورات غلطـى را بويژه در اذهان زنان جهان ايجاد كـرده بـود و اينك مخاطبان ما برخلاف تصورات خـود با چهره جديدى از زن ايرانى كه مجمـوعه تحرك, تلاش, تخصص, متانت و حجاب بود, روبه رو بـودنـد كه باورهايشان را در هـم مى شكست.(34) نامبرده در قسمت ديگرى از خاطرات خود مى نويسد:

شركت كنندگان در چهارميـن كنفرانـس جهانى زن بـويژه در بخـش غير دولتـى آن بـا دو چهره از زن ايـرانـى روبه رو بـودنـد. نشــريه دانمـاركـى ((آكتـوئلت)) در اشـاره به ايـن مطلب مـى نـويســـد:

((شعله ايـرانـى)) يك زن عصبانـى است. او به همـراه ديگـر زنان ايرانـى در تبعيـد در يكـى از پررفت و آمـدتريـن اماكـن در محل بـرگزارى كنفـرانـس زنـان غيـر دولتـى در خـارج از پكـن, مشغول تظاهـرات عليه دولت اسلامـى ايران و رفتار آن با زنان است. شعله ايرانـى (مـى گـويد:) ما آنها (نماينـدگان سازمانهاى غير دولتـى زنان) را سـازمان غيـر دولتـى نمـى ناميـم. آنها وابسته به دولت هستند و براى خروج از كشـور بايد از آن اجازه بگيرنـد. آنها از مواضع دولت دفاع مى كنند در حالى كه ما معتقديـم مـواضع مردم را ابـراز مـى كنيـم! اين نشـريه بلافاصله در ذيل ايـن ادعاى ((شعله ايرانـى)), نام خانـم دكتر ثريا مكنـون از نمايندگان سازمانهاى غير دولتـى ايران را به عنـوان پروفسـور دانشگاه تهران آورده و مى نويسد:

ثريا مكنون روانشناسى و روش تدريـس را آموزش مى دهد. او به گرمى از اسلام به عنوان روشى براى زندگى اجتماعى سخـن مى گويد و آن را يك ديـن جهانى كه زنان را به عنـوان يك وجـود انسانى مى شناسد و به آنان اجازه تصميـم گيرى مى دهد, مى داند. در ايران برابرى وجود دارد و زنـان داراى حق هستنـد. او مـى افزايـد:

يك مـرد مـوظف است خانـواده خـود را چه از نظر اقتصادى و چه از نظر روحـى تاميـن نمايـد اما زنان بـراى كار كـردن مختـارنـد و مـى تـوانند درآمـدشان را نزد خـود نگه دارند. زن پـس از ازدواج همچنـان هـويت و استقلال خـود را حفظ خـواهـد كرد.

نشريه مذكور تا انتها به نقل قـول از خانـم دكتر مكنون پرداخته و به مسايلى چـون عدم شيوع تجاوز به عنف و ايدز و پاييـن بـودن ميزان طلاق در ايران اشاره مـى كند و با ايـن جمله از وى مطلب را به پايان مـى برد كه: ((معنـويت و اخلاق هميشه پيروز است. ))(35)

((شوراى همبستگى ورزشـى بانوان كشـورهاى اسلامى)) نيز به عنـوان يك سازمان غير دولتـى ايرانـى, فعاليت مـوثرى در ايـن كنفرانـس داشت و حضـور خانـم دكتر شكـوه نـوابى نژاد به نمايندگى از ايـن شـورا در اجلاس, در موثر بـودن فعاليت آن, نقـش بسيارى داشت. در ايـن جلسه از خانـم نوابى نژاد خواسته شد تا شوراى همبستگى ورزش بـانـوان كشـورهـاى اسلامـى را معرفـى كند.

تـوضيحات و پاسخهاى ارائه شده از سـوى خانـم نـوابى نژاد در ايـن جلسه چنان جـالب تـوجه بـود كه بـاعث شـد شـركت كننـدگـان از وى بخـواهنـد تا در ساير كارگاههاى مـربـوط به ورزش حضـور يافته و مـاهيت شـوراى همبستگـى را تبييـن كنـد.

در ايـن جلسات تربيت تعداد قابل تـوجه مربـى و داور زن و گسترش ورزش بانـوان به عنـوان يك تشكيلات مستقل كه از سـوى زنان اداره مى شـود و از نتايج و دستاوردهاى انقلاب اسلامـى است, مـورد تـوجه ويژه قرار گرفت. در يك جلسه كه تـوسط نماينده كميته ملى المپيك زيمبابـوه اداره مى شد, وى در سخنرانى خـود از بى تـوجهى به ورزش دختران و زنان در كشـورش سخـن گفت و از خانـم نوابى نژاد خـواست تجارب خـود را در ايران براى حضار بازگو كند و نتيجه موفق ايـن پاسخها و پـرسشها ايـن بـود كه نهايتا از وى خـواسته شـد تا در مجامع بيـن المللى شركت كرده و تجارب شوراى همبستگى و چشـم انداز آينده آن را مطرح كند زيرا به عقيده آنها برنامه و اهداف شـورا بار ارزشـى داشته و تنها زن مسلمان ايرانى مى تـواند از آن دفاع كند. در ايـن جلسه نماينـده سـوئد ضمـن تإييد و تشـويق مـوارد عنوان شده در سخنان دكتر نـوابى نژاد, اظهار داشت در سـوئد مردان و زنـان مسـاوى هستنـد امـا هنـوز تعداد مـربيان زن فعال بسيار محدود است.(36)

بحث اقليتهاى دينـى نيز پـس از انقلاب اسلامـى براى به زير سـوال بردن جمهورى اسلامى مستمسك دشمنان واقع شد و در طـول سالهاى بعد از انقلاب بـراى مسمـوم كـردن اذهان جهانيان پيـرامـون آن تبليغ بسيار شـده است. خـوشبختانه حضـور مـوثـر سازمانهاى غير دولتـى اقليتهاى دينى در ايـن اجلاس نيز بسيار كارساز و در دفع اتهامات موثر بـود. آنان با برپايى گردهمايى هايـى با مـوضـوع ((حقـوق و موقعيت زنان اقليت در ايران)) به تشريح وضع موجـود در كشـورمان پـرداختنـد. خانـم فـريبا ابتهاج در سفـرنامه خـود مـى نـويسـد: با اطمينان مـى تـوان گفت جلسات نماينـدگان زنان اقليت دينـى از پرجاذبه ترين و جالب تريـن جلسات ايرانيها بود و دفاع حق طلبانه و منصفـانه آنـان از نظام اسلامـى, انسـان را به يـاد آن مضمـــون گـرانبـار از مقـام معظم رهبـرى مـى انـداخت كه ((زنـان اوليــن پاسخ دهندگان به همه قيامهاى بزرگ الهى بـوده اند.))(37) از ديگر كارهاى جالب در ايـن كنفرانـس, بـرگزارى مراسـم بزرگـداشت ميلاد حضـرت مـريـم تـوسط شـركت كننـدگـان ايـرانـى بود.

خانـم ((هراچيك ميرزائيانى)) نماينده انجمـن زن ارمنى از ايران كه در بـرپايـى جلسه نقـش داشت و خـود نيز در آن سخنرانـى كرد, برگزارى ايـن جلسه از سـوى زنان ايرانـى را كارى جالب, مـوثر و تعجب برانگيز براى سايريـن دانسته و گفت: براى زنان ساير كشورها بسيار مهم بـود كه بزرگـداشت حضـرت مـريـم(س) از سـوى يك كشـور مسلمان انجام گـرفته باشـد و بـدون شك احياى چهره هاى الهى چـون حضرت مريـم در جـو كنـونى جهانـى, احياى ارزشهايـى است كه بشـر بدانها نياز دارد و خود نمى داند كه با فراموش شدن ايـن ارزشها, انسانيت او رو به افـول است.(38) در قسمت دولتى اجلاس نيز هيإت ايرانى به رياست خانـم شهلا حبيبى مشاور رييس جمهور در امور زنان شركت داشت. ايـن هيإت در طول مدت برگزارى كنفرانـس با توجه به مطالعاتى كه قبل از شروع اجلاس در تهران پيرامـون قضاياى مطروحه در سنـد داشت, بـا دست پـر در جلسات شـركت كـرد و در بسيارى از اوقات حـرف اول را زد. خانـم دكتـر معصـومه ابتكار كه در كميته اصلـى حضـور داشت در نخستيـن اظهارنظر و سخنرانـى خـود خطاب به نمـاينـدگـان كشـورهـا بـا لحنـى آرام و رويـى گشاده گفت:

همه مـا در اينجـا جمع شـده ايـم كه بـراى مسـايل زنان بهتـريـن راه حلها را برگزينيـم. بنابراين براى ايـن تشريك مساعى لازم است كه همه خـود را هـم سطح دانسته و بـرخـى نپندارنـد كه از ديگران پيشرفته تر و فهميـده تـرند و هر كه غير از آنها, عقب مانـده است.

(اين سخـن خطاب به نمايندگان كشورهاى غربى, اروپايى و آمريكايى معناى خاصـى دارد) اين تفكر را از ايـن در بيرون كنيـد زيرا ما به خـوبـى مى دانيـم كه شما در بهشت مـوعود و مدينه فاضله زندگى نمى كنيد و دليل آن نيز آمارهاى رسمـى خـودتان مبنـى بر افزايـش طلاق و وجـود فحشـإ و خشـونت عليه زنـان و غيـره در جـوامعتـان مـى باشـد. بهتر است به عقايد و آراى ما نيز تـوجه كنيد شايد ما در ايده هايمان نكته مثبتى براى شما داشته باشيـم ...(39) خانـم دكتـر ابتكار در باره حذف واژه ((گرايشهاى جنسـى)) كه مشـروعيت بخـش هـم جنـس بـازى و مـورد پـافشارى كشـورهاى غربـى بـود, گفت:

ما مصـرانه قصـد مقاومت در مقـابل آن را داشتيـم. البته به نظر مـى رسيـد كه مـدافعيـن نيز قصـد مقابله سـرسختانه دارنـد زيـرا اتحاديه اروپا اعلام كرده بود اگر در متـن, موضوع گرايشهاى جنسى نيايد, آن را نخـواهد پذيرفت و ... . يك روز پيـش از مباحثه بر روى مـوضـوع گرايشهاى جنسى, ملاقاتـى با خانـم ((گرترود مانگلا)) دبيركل كنفرانـس داشتيـم. موقع را مغتنـم شمرده و به وى گفتـم:

ما تا اينجا نگذاشتيـم مباحث به درگيرى منجر شود و كمر كنفرانس بشكند. ولى لازم است بدانيد كه مـوضـوع گرايشهاى جنسى جزو خطـوط قـرمز ماست و ما در مقابل فشارهاى اروپـا به هيچ وجه عقب نشينـى نخـواهيـم كرد, بنابرايـن شما به عنوان يك فرد دلسوز بدانيد كه اگر اين فشارها ادامه يابد, اعلام مى كنيم كه آنان مى توانند ايـن سند را به عنـوان يك سند اروپايى, آمـريكايـى مطـرح كننـد و ما كنار مى نشينيم زيرا ما براى ماندن شرايطـى داريـم و مى دانيد كه سند بسيار ارزشمندتر از ايـن است كه فداى واژه هايـى چـون حقـوق جنسى شود.

يك شب پـس از ايـن گفتگـو, هيإتى تحت عنـوان ((دوستان رييـس)) متشكل از 25 كشـور از جمله جمهورى اسلامى ايران انتخاب شد و چند دور راجع به ايـن سند مذاكره كردند ولى مـوضـوع حل و فصل نشد و كـار به يك جلسه علنـى بـا حضـور همه كشـورهـا كشيـد. خـانـــم ((ليكـوانان)) كه رياست كميته اصلى را بر عهده گرفته بـود و با وى از زمـان حضـور در اجلاس منطقه اى جـاكـارتـا سـابقه آشنـايـى داشتيـم, ريـاست ايـن جلسه جنجـالـى را بر عهده داشت.

ساعت حدود 3 نيمه شب بـود و ايشان پـس از بحثهاى طولانى راجع به ((بهداشت)) به اعضـاى جلسه اعلام كـرد كه ايــــن بحث را به بعد مـوكـول مـى كنيـم و از حالا يك ساعت فرصت داريـد تا راجع به بحث ((گـرايشهاى جنسـى)) نظر خـود را بيـان كنيد.

از نكات و برخوردهاى جالب در ايـن جلسه, نظرخـواهى از ايران به عنـوان نماينده طيف وسيعى از كشـورها بـود. نماينـدگان كشـورها براى ابراز نظر و مـواضع خـود بايـد وقت مـى گرفتنـد اما پـس از اينكه كشـورهـاى مختلف به ابـراز نظر پـرداختنـد, خـانـــــــم ((ليكـوانـان)) ريـاست جلسه, در فـراز حسـاسـى از مبــاحثه, از نماينده ايران خواست تا نظر قاطع خـود را بيان كنـد. ايـن حركت در مقابل اتحاديه اروپا كه نماينـده اى بـراى ابـراز نظرات خـود داشت, به مثابه معرفى ايران به عنوان نماينده كشـورهاى مقابل و متدين جهان بود. ايـن درخواست شديدا مرا تحت تإثير قرار داد و آن را منتى از سـوى خداوند دانستـم كه ايران را به عنوان مدافع و نماينـده اسلام و ارزشهاى الهى مطـرح سـاخته است ... بـالاخـره رياست جلسه در حالـى كه ساعت از 4 بامداد مى گذشت, ختـم مذاكرات در مـورد ((واژه گـرايـش جنسـى)) را اعلام كرد و گفت:

مـن زمينه پذيرش ايـن واژه را نمى بينـم و از قدرت خود به عنوان رياست جلسه استفاده كـرد و هـر پنج مـورد (كه ايـن واژه به كار رفته بود) را حذف مى كنم.(40) از ديگر فرازهاى جالب ايـن اجلاسيه جهانى, سخنرانى رييـس هيإت ايرانى در جلسه عمـومـى بـود. ايـن سخنرانى براى بسيارى جالب تـوجه بـود; چه به لحاظ تبليغات سويى كه سالها عليه زنان ايرانى صـورت گرفته بـود و چه به لحاظ قدرت هيإت ايرانـى در تإثيرگذارى بر سنـد كه تا آن روز براى همگان مشخص گشته بود.

از ايـن رو اكثر افراد طالب شنيدن مواضع ايران توسط رييـس هيإت بودند.

در آن جلسه, سالـن يكـى از پرجمعيت تريـن جسات خـود را مى گذراند بـويژه طبقه فـوقانى كه خبرنگاران و گروههاى غير دولتى ناظر در آنجا حضـور داشتنـد. رإس ساعت مقـرر خانـم حبيبـى رييـس هيإت ايـرانـى پشت تـريبـون قـرار گـرفت و نطق خـود را ارايه كــرد. سخنرانى ايشان حدود ده دقيقه به طـول انجاميد و در چند فراز كه به خـانـواده, نقـش اديان الهى در پيشبـرد وضعيت زنـان و وضعيت جارى در بـوسنى و فلسطين اشاره كرد, مورد تشـويق بعضى مستمعيـن قرار گرفت و در پايان نيز از طـرف همه شـركت كننـدگان اقـدام به تشويق و تإييد شد.

پـس از پـايان سخنـرانـى نـامبـرده, بسيارى از هيإتها از جمله فرانسه و اسپانيا كه از فعالان اتحاديه اروپا بـودنـد, كنار ميز ايران آمده و خـواستار متـن سخنرانـى ايشان شـدند. در بيرون از سالـن نيز كه لحظاتى بعد جمعيت آن به نصف كاهش يافت, نمايندگان دولتى تعدادى از كشـورها با ديدن ايرانيها جلـو آمده و در حالى كه دست خـود را به علامت دوستـى دراز مـى كردند, صميمانه به خاطر سخنرانـى ارائه شـده تبـريك مـى گفتنـد.(41) اجلاس پكـن در حقيقت ميدان گسترده اى براى جلوه زن مسلمان ايرانى شد و تجربه نيكـويى براى آينده به دست داد.

از نگاه بيگانگان

پيشـرفت زنـان در نظام جمهورى اسلامـى بـا تـوجه به هــــدايت و رهنمـودهاى امـام و مقـام معظم رهبـرى, به حـدى بـوده كه مـورد اعتراف دوست و دشمـن قرار گرفته و زن ايرانى را به عنـوان سمبل و اسـوه بـراى زنان جهان مطرح ساخته است. يك شبكه تلـويزيـونـى قزاقستان مى گويد:

زن ايرانى تحت تإثير فرهنگ غربـى نيست. آنچه زن ايرانـى به آن فخـر و مباهات مى كنـد, فرهنگ رفيع اسلامـى و ايرانـى آن است. در ايران زنان و مردان از فـرصت كاملا مساوى بـراى فعاليتهاى مختلف بـرخـوردار هستنـد.(42) روزنامه ((گارديـن)) چـاپ لنـدن نـوشت:

ايران ظرف چنـد سال گذشته گامهاى مـوثـرى در جهت ارتقاى زنان و اصلاح وضعيت اجتمـاعى آنها در كشـور بـرداشته است.(43) نشـــريه بيـن الملل ((كـرسنت)) كانادا در گزارشـى راجع به هيإت ايرانـى شـركت كننـده در چهارميـن كنفـرانـس جهانـى زن مـى نـويسـد:

فعال تـرين هيإتها در بيـن مسلمانان, هيإت ايـرانـى بـود و در حقيقت ايـن هيات الهام بخـش ديگـر مسلمـانان بـوده و آنان را به دفـاع از مـواضع و حقـوقشـان در مقـابل كشـورهـاى غربــى تشجيع مـى كرد.(44) گزارشگر و نـويسنده روزنامه آمريكايى ((وال استريت ژورنـال)) در كتـاب خـود نوشته است:

بـراى زنان مسلمان نقاط ديگـر خاورميانه, زن ايـرانـى نمـونه و الگـو به شمار مى رود. آنان در حالـى كه حجاب دارند تحصيل, كار, عبـادت و بچه دارى مـى كننـد, به ميهمـانـى مـى رونـد و ميهمـانـى مـى دهند.(45) ((اسما پاشا)) مديركل حقـوقـى وزارت برنامه كشـور يمن:

مـن زنان ايـرانـى را سمبل واقعى زن مسلمان مـى دانم.(46) خانـم ((ثريا كليم صديقى)) از لندن:

زنان ايرانـى واقعا توانا هستـد و تـواناتر از زنان اروپايـى و غربى.

زنان ايرانى در زمينه هاى مختلف تحقيقـى و فرهنگى تخصصهاى زيادى دارند ... آنچه حائز اهميت است نقـش الگويى است كه ايران اسلامى بـراى ديگـر مسلمانان آزاده در جهان دارد و زن مسلمان ايـرانـى نيز هميـن نقـش را به عهده دارد.(47) خانـم دكتر ((هنا احيان)) استـاد دانشگـاه علـوم اجتمـاعى لبنان:

نقـش زن ايـرانـى در جهان بسيار مهم است و آنان از نظر علمـى و فرهنگـى در سطح بالايـى قرار دارند. به نظر مـن زنان ايرانـى به جايگاه خـويـش دست پيـدا كـرده انـد; به هميـن سبب دشمنان زيادى دارند. استكبار جهانى نمـى خـواهد زن مسلمان ايرانـى را در مقام الگوى جهانى ببيند.(48)

خانم ((ثريا نبور)) از تايلند:

زنان ايرانـى خيلـى قـوى و پرقـدرت هستند. در تايلنـد نيز زنان مسلمان ايرانى الگويى براى فعاليتهاى ما هستند.(49)

خانـم دكتر ((فاطمه حسين)) از لندن:

ما به واسطه انقلاب اسلامـى و زنان مسلمان ايرانى ياد گرفتيـم كه با جرإت بگوييم ما مسلمان هستيـم و از مسلمان بـودن خود خجالت نكشيـم. مـن زنـان ايـرانـى را خيلـى فعال و حـاضـر در جــامعه مى بينم.(50)

خـانـم ((ثـريـا طـارق)) عضـو پـارلمـان مسلمـانـان انگليس:

تصاوير زن مسلمان ايرانـى در نشـريات و تلـويزيـون ايـران ايـن جرإت را به ديگر زنان مسلمان داد كه آنان نيز هر جا كه باشنـد مـى تـوانند باحجاب باشند. هميـن مطلب باعث شـد كه در اروپا نيز عده كثيـرى از زنان به حجـاب رو آورنـد ... به عقيـده مـن زنان ايـرانـى در حـال حـاضـر پـايه گذار كـارهـاى بزرگـى بـراى اسلام هستند.(51)

خـانـم ((ايمگاردپيـن)) محقق و استـاد دانشگـاه آفـن در آلمان: غرب به ايـن مسإله پـى برد كه زنان ايرانـى داراى فكر هستند و مى تـوانند تصميـم بگيرند و حضورى فعال در اجتماع داشته باشند و ايـن مسإله اى است كه مى تـوانند على رغم آن آزادى و تساوى ظاهرى كه زنان غربـى به دست آورده اند, صـدمه اى بر پيكر غرب وارد كند; به عبارت ديگـر وحشت از نقـش الگـويـى كه زنان مسلمان ايـرانـى مى تـوانند داشته باشند باعث يك سرى از تهاجمات غرب به سوى آنان است زيرا ايـن تصـوير زن ايرانى مى تـواند باعث شـود تا زن غربى تحت تإثير قرار گيرد.(52)

خـانـم ((رابعه كـالا)) از آفـريقـاى جنـوبـى:

زنان ايرانى براى ما همچـون يك رهبر مى باشند و نقـش يك الگو را بـراى زنان مسلمان دارنـد ... زنان ايـرانـى بايستـى با دقت به راهشـان ادامه دهنـد و به سبب نقـش عظيمـى كه به واسطه الگـــو بـودنشان دارند, مراقبت از ايـن راه داشته باشنـد. زنان مسلمان ايـرانـى با حجاب و حضـور فعال مـوجب انگيزه در ديگـر مسلمانان شدند.(53)

خـانـم ((ژيـان فيلـى)) ليسـانـس روانشنـاسى از عراق:

حضـور فعال زنان محجبه در عرصه هاى مختلف و صحنه هاى بيـن المللـى كه بيانگـر تإثيـرات اسلام و انقلاب بـر آنان بـود, باعث شـد كه زنـان ديگـر نيز به جـايگـاه خـود پـى ببـرند.(54)

خـانـم ((مـاجـده فـرهـادىپـور)) متـرجـم از عراق:

نه تنها در عرصه هاى سياسـى, اجتماعى و فرهنگـى بلكه همچنيـن از جنبه خانـوادگـى, زنان مسلمان ايرانـى الگـويى براى ما بـودند. ايثـار و مجـاهـدات ايـن بـانـوان در طـول دوران جنگ و انقلاب و آمادگى آنان و تقديـم پسران و شوهران و برادرانشان در راه خدا, همه آنان را در جايگاه نمونه بودن و الگـو بـودن قرار داد.(55)

((آنـدره رهـايـو)) كـارمنـد صـداى بـرون مـرزى اندونزى:

حكومت اسلامى ايـن امكان را براى زنان به وجـود آورد كه آنان در تمامـى صحنه هـاى سياسـى, فـرهنگـى و اجتمـاعى حضـور فعال داشته باشنـد. ايـن حـركت و فعاليت زنان مسلمان ايرانـى انگيزه اى جهت فعاليتهاى مختلف زنان ديگـر كشـورها شـد. زنـان مسلمـان ايـران مى توانند الگوى خوبى براى تمامى زنان در جهان باشند و مـن شخصا ايفـاى نقـش همسـرى و مادر و فعاليت در عرصه هاى اجتمـاعى را از ايشان ياد گرفتـم. به هميـن سبب معتقـدم نه تنها براى كشـورهاى اسلامى كه براى تمام جهان ايـن زنان مـى تـواننـد الگـوى مناسبـى باشند.(56)

خانـم ((داينا كريم اوا)) معاون كميسيون امور مذاهب دوماى روسيه با تقدير از نقـش زن ايرانى در جامعه اسلامى ايران تصريح مى كند:

زن ايرانـى نمـونه كامل ايفاى نقـش سازنـده در اجتماع در عيـن حـراست از عفت, پـاكـدامنـى و درستكـارى است. او مـى افزايـــد:

حضـور مـوفق زن ايرانى در عرصه هاى مديريتى و اشتغال 42 درصد از ظرفيت مـراكز آمـوزش عالى, دروغ بـودن گزارشهاى جعلـى رسانه هاى استكبـارى در مـورد نقض حقـوق زنـان در جمهورى اسلامـى را نشـان مـى دهـد.(57) چهره درخشان و متعالـى زن مسلمان ايرانـى در جهان چنـان جلـوه كـرده كه بـا وجـود تبليغات سـرسـامآور رسـانه هـاى استكبـارى عليه اسلام و پيـرامـون عدم رعايت حقـوق زن در اسلام و جمهورى اسلامـى, امـروز بسيـارى از جهانيـان به دروغ بـودن ايـن تبليغات پـى برده و با مشاهده فروغهايى از جلـوه زن مسلمان, به اسلام رو آورده و به زنان مسلمان ايرانى به عنوان اسـوه, الگو و مدافع حقـوق انسانى زن دل بسته و چشـم دوخته اند. خان ابتهاج در خـاطـرات چهارميـن كنفـرانـس جهانـى زن مـى نـويسد:

نماينـدگـان سـازمـانهاى غيـر دولتـى زنان كـانادا ـ كشـورى در مغرب زميـن و همسايه شمالى ايالات متحده آمريكا ـ در طـول برپايى اجلاس, همه جا در سالنها و راهروها به دنبال زنان ايرانى بـودند تا آخريـن اخبار در مـورد برپايى جلسات مطبـوعاتـى يا سخنرانـى سكولاريستها و مخالفين مذاهب و همچنيـن نمايندگان كشورهاى اسلامى را به اطلاع ايرانيها برسانند و از آنها مصرانه مـى خـواستنـد تا در ايـن جلسات شركت كرده و آن طـور كه لازم است در باره مباحثات اظهارنظر نمايند.

تصوير چهره مشتاق و در عين حال مضطرب زنان كانادايى كه در بيـن راه مـى ايستادنـد و به محض رسيدن يكـى از اعضاى هيإت ايرانـى, دستان او را مى گرفتند و بى تاب خـواهان حضـور وى در جلسات مذكور مـى شدند, از تـوان ايـن قلـم خارج است. گـويى دنياى امروز چـون كـودكـى, نيازمنـد مادرى دلسـوز است كه او را از گزنـد نامادرى نامهربان و مزور برهانـد. فقط بايد مى بـوديد و مـى ديديـد تا به عمق نياز جهان امـروز بـويژه غرب بـراى حضـور ايرانيها كه حامل پيامى نجاتبخش با زبانى منطقى و همه فهم هستند, پى ببريد و ايـن نيـازى است كه پنهان در ورإ پـرده ســـوء تبليغات عليه جمهورى اسلامى, هر روز بيش از پيش ريشه مى گيرد و رشد مى كند.(58) گرايـش وسيع و پردامنه زنان غربـى به اسلام بخصـوص بعد از پيروزى انقلاب اسلامـى در ايران, از ديگر ثمرات جلـوه جهانـى اسلام و زن مسلمان ايرانى است.

خبرگزارى ايتاليا در سال 72 در گزارشـى تحليلـى از گرايـش زنان غربى به اسلام مى نويسد:

تنها طى دو سال اخير بيش از بيست هزار نفر از باسوادتريـن زنان انگليسـى به اسلام روى آورده اند. برابرى حقـوق زن و مرد (ناديده انگاشتـن تفاوتهاى طبيعى و فطرى در قانونگذارى و رفتار با زن و مـرد) دستاوردى جز فشار روحـى و جسمـى بيشتـر بـراى زنان غربـى نداشته و آنان به پـوچى و فريب ناشى از ايـن شعار پـى برده اند. زنان غربـى كه با شعار ((برابرى زن و مرد)) هـويت اصلى خـود را از دست داده انـد, اكنـون بـراى بازيابـى ايـن هـويت در تلاشنـد.

در ايـن ميان زنان انگليسـى كه همـواره از ساير همقطاران غربـى خود پيـش بـوده اند, اسلام را به عنوان راه حل انتخاب كرده اند. يك زن انگليسـى كه مسلمـان شـده اظهار مـى دارد:

مـن با رو آوردن به اسلام و واقعيت اسلام متـوجه شدم كه خوشبخت تر هستم. مـن با اين عمل, خود را واقعا زن احساس كرده و ملكه خانه خـود هستـم; علاوه بر ايـن از بسيارى امتيازات استفاده مـى كنـم. باوركردنـى نيست اما زن با رعايت پـوشـش اسلامـى خـود را متفاوت احساس كرده و از اطمينان بيشترى برخـوردار است.(59) تعداد زنان آمـريكـايـى گـرونـده به اسلام نيز رو به افزايش است.

به گزارش راديـو نـداى اسلام, زنان آمـريكايى پـس از آشنايـى با حقـوق, كرامت و احترام به زن و خانواده در اسلام, گرايـش بيشترى از خود نشان مى دهند.(60) ((سادى محمد)) خانـم 37 ساله آمريكايى كه در اداره پست نيـويـورك مشغول به كـار است مـى گـويد:

اسلام بـراى شـوهر وظايفـى تعييـن كرده كه تهيه نفقه و حمايت از خانـواده از مهمترين آنهاست; بنابرايـن زن آمريكايـى با داشتـن شـوهـر مسلمـان, احسـاس اطمينـان زيـادى مـى كند. (61)

تشرف زنان تحصيل كرده روسى به دين مبيـن اســلام, مـوجـــب شگفتى محافل مذهبـى در مسكـو شـده است. زنان تحصيل كرده روسـى همچنيـن تـرجيح مـى دهند فرزنـدان خـود را در مـدارس مسلمان مقيـم مسكـو ثبت نام كننـد. خانـم دكتـر ((اكتيا)) فارغ التحصيل دكتـراى زبان انگليسـى كه اهل روسيه و مقيـم ازبكستـان است و در دانشگــــاه عشقآبـاد تـدريـس مـى كنـد, ديـن اسلام را به عنـــوان تنها مذهب رهايـى بخـش قبـول كـرد و نام ((هاجـر)) را براى خـود بـرگزيـد.

به گفته راديـو بـاكـو پـس از اضمحلال امپـراتـورى روسيه و رشـد گرايشات مذهبـى, زنان و دختـران با مطالعه كتب و مجلات و نشريات مذهبى كه در مسكـو منتشر مى شـود, به ديـن اسلام رو مىآورند.(62) 2استراتژى آينـده2 خـوشبختانه زنان در جمهورى اسلامـى تا به حال به بسيارى از حقوق خـود رسيده و مراحل رشد و ترقى را طى كرده و حمايتهاى قانونى خـوبى از آنان صورت گرفته است ولى هنوز تا وضع ايدهآل اسلام, فاصله داريـم كه براى رسيدن به آن بايـد استراتژى آينده نظام در اين جهت باشد و به نظر نويسنده ايـن سطـور اهداف زيـر را بـايـد بـراى آينـده تـرسيـم كنيم:

1ـ تبييـن كامل نظريه فطرى, متعالى و افتخارآميز اسلام هنوز هـم در گـوشه و كنار, نظريه هاى افـراطـى و تفـريطـى نسبت به زنان و حقـوق آنـان به چشـم مـى خـورد. گـروهـى بـاز هـم سعى در تـوجيه خـانه نشينـى دارنـد و بـا مطـرح كـردن همـان حـرفهاى متحجـرانه مـى خـواهند زن را ناتـوان و غير مجاز براى حضـور در جامعه و به عهده گرفتـن مسـووليت, جلوه دهند. نسبت به پـوشـش زنان جمود به خرج مى دهند و يك شكل لباس پـوشيدن را مـى خـواهنـد بر همه تحميل كنند و در مقابل آنان, گروهـى ديگر زنان را به كنار نهادن حجاب و پـوشـش شرعى و آزاد و رها شـدن از قيد و بندهاى دينـى تشـويق مى كنند و بر احكام دينـى در مـورد زنان ايراد مـى گيرند و ... . بر مسلمانان متعهد و مسـووليـن انقلابى و زنان مـومـن است كه با تـوجيه و تبيين صحيح و متيـن و عقلانى احكام و معارف دينى, جلوى افراط و تفريطها را بگيرنـد. ايـن سخـن مقام معظم رهبرى نمـونه رفتـار متعادلانه است كه مـا امـروز و آينـده به آن نيـاز مبـرم داريـم. ايشان در زمينه پوشش زنان مى فرمايند: چادر بهتريـن نوع حجـاب است و الزام به چـادر وجهى ندارد.(63)

2ـ تـداوم تـربيت زنـان عالـم, متخصص و كـاردان

زنان بايد براى پذيرش مسووليتهاى اجتماعى خـود را آماده كنند و تخصصهاى لازم را كسب كنند به طورى كه علاوه بر پذيرفتـن مسـووليت در زمينه هاى مختلف اجتماعى, حداقل در موارد درمانـى و آمـوزشـى بتـواننـد خـودكفـا بـاشنـد. حضـرت امـام در آغاز انقلاب اسلامـى فرمودند:

واجب كفايى است تا در زمينه امور پزشكى, زنان متـولى امر خويـش بـاشنـد.(64) مقـام معظم رهبـرى مـى فـرمـايند:

حضـور روزافزون زنان مسلمان و مـومـن در كسـوت متخصصى و استادى مايه مبـاهات و افتخـار نظام جمهورى اسلامـى است.(65) ايشـان در سال 67 در ملاقات با عده اى از زنان متخصص اظهار اميدوارى كردنـد كه ان شإالله روزى برسـد كه همه زنهاى جامعه ما تـوسط متخصصان زن معاينه و درمان شـوند و در پى هميـن ديدار بـود كه گروهى به تإسيـس دانشكـده پزشكى فاطميه بـراى تربيت كادر پزشكـى لازم از بانوان متعهد, اقدام كردند.

3ـ استمرار حمايتهاى قانونى

هنوز هـم در گوشه و كنار كشور اسلامى, زنان از برخى حقوق خـويـش محروم مى شوند و از طرف مردان بخصوص در خانواده مورد ظلم و ستـم قرار مى گيرند. نظام جمهورى اسلامـى وظيفه دارد آنان را از حقـوق قانونى و شرعى خود آگاه كند, جلوى ظلم و ستـم به آنان را بگيرد و حمـايتهاى قـانـونى لازم را به عمل آورد.

رهبر معظم در سال 73 در سفر به استان كهكيلـويه و بـويراحمد در اجتماع عظيم مردم ياسوج ضمن پرداختـن به مسايل مختلف آن استان, ظلـم به زنان و دختران در بعضى مناطق آن استان را مـورد مذمت و نكوهش قرار دادند و فرمودند:

اسلام از مردى كه به زن يا دختـر خـود ظلـم كنـد, متنفر و بيزار است. پيامبر خدا چنيـن مردى را كه با تكيه بر قدرت جسمانى خـود به زن ظلـم مى كنـد, زشت مـى شمرد. بايـد به ايـن عادت زشت و غير اسلامـى كه در بعضـى از نقاط استان ازدواج تحميلـى, بـدون اجازه دختران و علـى رغم ميل آنان صـورت مى گيرد, پايان داده شـود زيرا كه نزول بركات خداوند منـوط به رعايت اخلاق اسلامـى و احكام الهى است.(66) ايشـان در سخنـرانـى خـود در اروميه در ســـــال 1375 فرمودند:

البته بعد از انقلاب در قـوانيـن ازدواج و قـوانيـن حمـــايت از خـانـواده, اصلاحـات زيادى شـده است اما كافـى نيست. آن چيزى كه تـوصيه ما به همه دست اندركاران ـ چه آنهايـى كه در مجلسنـد, چه آنهايى كه در دستگاههاى دولتـى هستنـد, چه آنهايـى كه بر منابر خطـابه و وعظ هستنـد, چه خـود زنها ـ ايـن است كه بـايـد حمايت اخلاقـى و قانـونـى از زن انجام گيـرد تا مـرد در محيط خانـواده نتـواند زورگـويـى كنـد.(67) ايشان در بيان ديگرى مـى فـرمايـد:

حـركت در جهت احقاق حقـوق زنان در جامعه اسلامـى و در جـامعه ما حتما بايد انجام گيرد. منتها بر مبناى اسلامى و با هـدف اسلامـى. يك عده نگـوينـد ايـن چه نهضتى است؟

ايـن چه حركتى است؟ مگر زن در جامعه ما چه كـم دارد؟ متإسفانه ممكـن است بعضـى اين گـونه فكر كنند. ايـن ظاهربينى است. زن در همه جوامع ـ از جمله جامعه ما ـ دچار ستـم و دچار كمبودهايى كه بـر او تحميل مـى شـود, اما ايـن كمبـود, كمبـود آزادى به معناى بـى بند و بارى نيست. ايـن كمبود, كمبـود ميدانها و فرصتها براى علـم و معرفت و تربيت و اخلاق و پيشرفت و شكـوفايى استعدادهاست. ايـن را بـايـد تـإميـن و جستجـو كرد.

ايشان يكى از زمينه هايى كه در خصـوص مسإله زن بايد مورد تـوجه باشد, اصلاح قوانين مربـوطه دانستند و فرمودند: بعضى از قوانيـن در برخـورد با زن و با مرد احتياج به اصلاح دارد. بايد كسانى كه اهل اين كارها هستند, مطالعه كنند, بررسى كنند و آن قوانيـن را درست نمـاينـد. يك نكته ديگـر ايـن است كه جـامعه هـم از لحـاظ قانـونى و هـم از لحاظ اخلاقـى, بايد با كسانى كه تعدى به زن را حق خودشان مى دانند, برخـورد سخت بكنند. قانون هـم بايد در ايـن زمينه مجازاتهاى سختى را پيـش بينى كند. (68) از اقداماتى كه در ايـن زمينه لازم است صورت گيرد, حضور فعال زنان در مجلـس شـوراى اسلامـى براى سامان دادن به حمايتهاى قانـونى از زنان است. مقام معظم رهبـرى در ايـن زمينه مـى فـرمـايد:

به نظر مـن خانمها در مجلـس يك رسالت بزرگ و تكليف بزرگتـرى را بر عهده دارنـد و آن ايـن است كه خلإهاى مـوجـود را كه بـر اثر سنتهاى غلط در جـامعه ما در رابطه بـا زن وجـود دارد, اينها به حكـم زن بـودن بهتـر از مردها مـى فهمنـد و آن خلاها را بايـد در تدويـن قانون پر كنند ... اگر زنها بخـواهند در مجلـس به معناى حقيقـى كلمه نقـش نمايندگـى را ايفا كنند با چهار نفر نمى شـود, بـايستـى بيشتـر در مجلـس شـوراى اسلامـى بـاشند.(69)

4ـ حضـور مستمـر جهانـى زن مسلمـان ايـرانى

همان طـور كه گذشت, حضـور قدرتمندان زن مسلمان باحجاب ايران در صحنه جهانى, بيشتريـن برد تبليغاتـى نسبت به مقام زن در اسلام و بيشتريـن اثر خنثـى كنندگى نسبت به تبليغات دشمنان دارد و نظام جمهورى اسلامى و بانوان مسلمان بايد در ايـن زمينه فعال باشند و فرصتهاى گوناگـون را براى حضـور در مجامع جهانـى غنيمت بشمرند. تا به حال شركت هيإتهاى نمايندگـى ايران و زنان عالـم, متعهد, مـومـن و انقلابى در مجامع مختلف و بخصـوص در چهارميـن كنفرانـس جهانى زن در پكـن بركات و خيرات فراوانى براى نظام اسلامى در پى داشته و بـايـد در ايـن زمينه فعال تـر از گذشته عمل كنيم.

حجت الاسلام و المسلميـن هاشمى رفسنجانى رييس جمهورى وقت به هنگام بازگشت هيإت نماينـدگـى ايـران از اجلاس پكـن در ملاقات با آنان فرمودند:

مجموعا بايد از خدا شاكر باشيد كه مـوفق بـوديد و خـوب از عهده كار برآمديد و بى اشكال كارتان را تمام كرديد. ما با دقت مـواظب بـوديم و اخبار را گوش مى داديـم. مـن به خصـوص قضاوتهايى كه در خارج از ايـران در رسانه ها و در محافل بـود و منتشـر مـى شـد را مى ديدم. از روز اول خيلى منتظر بـودم كه نقاط ضعفـى پيدا كنند, ولـى مجمـوعا چيزى نبـود كه آنها مطرح كنند و عليه شما استفاده كنند. حرفهاى سطحى مى زدند كه براى خـودشان بد بـود ... در داخل هـم محافلى بودند كه منتظر بـودند نقاط ضعفـى پيدا كنند و بزرگ كنند, چون همه ايـن حركات را نمى پسنديدند. اينجا هم چيز بدى به دست نيامد. نقاط مثبت و دستاوردها هـم جدى بـود ... ما اگر حرف منطقـى ارائه كنيـم, منطق جاى خـودش را باز مى كند. در دنيا هـم آدمهاى منصف خيلـى هستنـد. ما قبلا در كنفـرانـس قـاهـره, هميـن توفيقها را از بعد ديگرى داشتيـم. قضاوتهاى دنيا هـم آنجا خيلى اصلاح شد.(70)

5 ـ معرفـى الگـوهـاى منـاسب به نسل جـوان

ما مفتخريـم كه در كشـور اسلامى و در انقلاب اسلامى زنان بزرگى به قله هاى رفيع ايمان, ايثـار, اخلاص, استقامت, علـم, شهامت, شجاعت و ديگر مكارم اخلاق دست يافته اند. علاقه مند بـوديـم نمونه هايى را در زمينه هاى مختلف از خيل عظيـم بانـوانـى كه دست پرورده امام و انقلاب و فـرهنگ اسلام ناب محمـدى(ص) مـى باشنـد بـا ذكـر ويژگيها برشماريـم اما حجـم گسترده بانـوان مـوفقـى كه همه مايه مباهات انقلاب و نظام جمهورى اسلامى اند ذكر نمونه را نيز دشـوار مى سازد.

تنها اگر به زندگـى و شخصيت دهها نفر از بانـوان ارجمندى كه در نشريه پيام زن به شرح زنـدگـى و شخصيت آنان پرداخته شـده است و اسـوه هـاى افتخـارآميزى كه در ميـدانهاى مبـارزه, جهاد, دانـش, تربيت, هنر و فداكارى و ايثارگرى معرفـى شـده اند, نگريسته شـود پى خـواهيـم برد كه اسلام ناب محمدى(ص) كه در انديشه و عمل حضرت امام خمينـى متجلـى شد, چه سرمايه هاى معنـوى ارزشمندى را تـوشه راه نسل جوان ما بويژه دختران جوان نموده است. بر ماست كه ايـن اسـوه هاى ارزشمند را از راههاى مختلف تبليغ كنيـم و به جامعه و بخصوص نسل جوان بشناسانيـم تا زنان و دختران جوان كشور اسلامى و مشتاقان انقلاب اسلامـى در خارج بـدانان اقتدا كنند و ادامه دهنده راه پرافتخار آنان باشند.

خداوند به همه ما تـوفيق اقتـدا به امام عزيز و ادامه دادن راه يـاران بـاوفـاى ايشـان را عنـايت فـرمـايـد.

1ـ قـانـون كـار, انتشارات ارديبهشت, ص26.

2ـ پيام زن, شماره 2, ص40.

3ـ همان, شماره 4, ص53 ـ 54.

4ـ همان, شماره 22, ص19.

5ـ همان, شماره 62, ص43.

6ـ همان, شماره 64, ص39.

7ـ همان, شماره 65, ص36.

8ـ همان.

9ـ همـان, شمـاره 61, ص25, سال 76.

10ـ همـان, شمـاره 46, ص26, سـال 74.

11ـ همان.

12ـ همان, شماره 25, ص18.

13ـ همان, شماره 37, ص43.

14ـ همان.

15ـ همان.

16ـ همان, شماره 46, ص25.

17ـ همـان, شمـاره 47, ص26, سال 74.

18ـ همـان, شمـاره 80, ص15, سـال 77.

19ـ همـان, شمـاره 54, ص10, سـال 75.

20ـ همـان, شمـاره 67, ص12, سال 76.

21ـ همان, شماره 49, ص14.

22ـ همان, شماره 83, ص15.

23ـ همان, شماره 84, ص21.

24ـ همـان, شمـاره 37, ص52, سـال 74.

25ـ همـان, شمـاره 80, ص15, سـال 77.

26ـ همـان, شمـاره 84, ص44, سـال 77.

27ـ همان.

28ـ همان, شماره 50, ص34.

29ـ همان, شماره 30, ص13.

30ـ همان.

31ـ همان.

32ـ همان, شماره 37, ص40.

33ـ همان, شماره 43, ص49.

34ـ نسيـم شرق ((شـرح سفرى به قلب آرزوهاى زنهاى جهان)), فريبا

ابتهاج شيرازى, ص24.

35ـ همان, ص47.

36ـ همان, ص57 ـ 58.

37ـ همان, ص62.

38ـ همان, ص67 ـ 68.

39ـ همان, ص101.

40ـ همان, ص104 ـ 106.

41ـ همان, ص114 - 116.

42ـ پيام زن, شماره 76, ص20.

43ـ همان, شماره 37, ص52.

44ـ همان, شماره 45, ص66.

45ـ همان, شماره 39, ص61.

46ـ همان, شماره 39, ص64.

47ـ همان, شماره 75, ص12.

48ـ همان, شماره 99, ص13.

49ـ همان, شماره 75, ص13.

50ـ همان.

51ـ همان.

52ـ همان.

53ـ همان, ص14.

54ـ همان.

55ـ همان.

56ـ همان, ص92.

57ـ همان, شماره 67, ص6.

58ـ نسيم شرق, ص137.

59ـ مجله پيـام زن, شمـاره 22, ص20.

60ـ همان, شماره 35, ص34.

61ـ همان, شماره 29, ص14.

62ـ همان, شماره 20, ص79.

63ـ همان, شماره 38, ص40.

64ـ همان, شماره 83, ص6.

65ـ همان, شماره 29, ص42.

66ـ همان, شماره 29, ص12.

67ـ همان, شماره 56, ص9.

68ـ همـان, شمـاره 69, ص5, سال 1376.

69ـ همـان, شمـاره 62, ص5, سـال 1376.

70ـ نسيم شرق, ص140.

ماهنامه پيام زن ـ شماره 91 ـ مهر 78