لطفا منتظر باشید ...
بانوان و صله رحم
سيد محمد مسعود معصومي معناى لغوى و عرفى رحم
رحم درلغت و عرف به معناى مطلق نزديكان و بستگان است و به اين نام (رحم)، ناميده شدهاند براى توجه دادن به اينكه همه آنها از يك جا هستند و اصلِ رحم از ماده رحمت است و اين بدان روست كه آنها نوعاً به يكديگر رحمت و دلسوزى دارند. معناى اصطلاحى رحم
رحم در اصطلاح فقه برگرفته از همان معناى لغوى است؛ يعنى مطلق نزديكان و بستگان، چه مذكّرباشند و چه مؤنث، جز ورثه باشند يا نه، محرم باشند يا غير محرم، مسلمان باشند يا كافر، از طرف پدر باشند يا مادر، يا هردو. البته لازم است كه از نظر نسبى بسيار دور نباشند و گرنه بايد گفت همه انسانها از اقربا و بستگان همند؛ زيرا همه آنها فرزندان حضرت آدم و حوّا8 هستند و مرجع و معيار در تمامى اين موارد عرف است. و همين قول مشهور فقهاست اگرچه اقوال ديگرى هم در مسأله وجود دارد.(2) سؤال: آيا خويشاوندان زن از ارحام شوهر محسوب مىشوند كه صله با آنان واجب باشد يا خير؟ همين طور خويشاوندان شوهر از ارحام زن محسوب مىشوند يا خير؟ جواب: خير، خويشاوندان زن يا شوهر جز ارحامِ ديگرى نمىباشند.(2) معناى صله و قطع و حد آن
صله در مقابل دورى كردن و قطع است؛ بنابراين صله، رسيدگى، احسان، خبرگيرى و مانند آن مىباشد كه در مقابلِ آن قطع رحم است. و مرجع و معيارِ در آن عرف است؛ زيرا به حسب عادات و رسومِ افراد و نزديك و دور بودنِ آنها فرق مىكند(3) و واضح است كه صله و رسيدگى كردن به بستگان مختلف است، ممكن است بعضى نياز مادّى داشته باشند و بعضى نياز مادى نداشته ولى به كمك ديگرى نيازمند باشند. مانند پيرمرد و پيرزن افتادهاى كه بايد آنان را جمع آورى نمود، و بعضى ممكن است كمكِ فكرى بخواهند، و بعضى هيچ نياز ندارند بايد از آنان احوالپرسى كرد كه اولياى دين فرمودهاند: صِلُوا اَرْحامَكُمْ وَلَوْ بِالسّلامِ. سؤال: به نظر جنابعالى حداقل صله رحم و قطع رحم چه مقدار است؟ جواب: حداقل صله رحم آن است كه در عرف گفته شود: «فلان كس با خويشاوندانش ارتباط دارد» و اگر طورى رفتار كند كه بگويند: «قطع رابطه كرده» قطع رحم محسوب مىشود و بستگان در اين رابطه متفاوتند.(4) 1- اطائب الكلم فى بيان صله الرحم، مرحوم كركى، ص 25؛ بحارالانوار، ج74، ص108. 2- جامع المسائل آيهالله فاضل، ج1، ص494، سؤال 1773. 3- اطائب الكلم فى بيان صلهالرحم، مرحوم كركى، ص 30. 4- استفتائات جديد حضرت آيهالله مكارم، ج 1، ص 547، سؤال 1787. سيد مسعود معصومي / احکام روابط زن ومرد
