يكى از ويژگى هاى مهم مكتب تشيع، پذيرش گستره اجتهاد در پرتو نصوص دينى است. اين ويژگى سبب پويايى و تحرك هر چه بيش تر مكتب و پاسخ گويى مناسب به موضوعات نو پيدا بوده و هست. تكامل و گسترش رشته هاى مختلف علوم اسلامى، از جمله دانش فقه در پرتو اجتهاد و تلاش دانش مندان و فقيهان بزرگ و زمان شناس صورت پذيرفته است.عصر حاضر به جهت ظهور عقايد و مكاتب مختلف بشرى، تحولات چشم گير علمى - صنعتى و نگاه نقادانه به دين و گسترش ارتباطات، مسئوليت عالمان دينى را دو چندان كرده است. عالمان و فقيهان بايد به نيكى چالش هاى نوين را دريابند، شيوه هاى استنباط را مهذب كنند، موضوعات جديد و نو پيدا را پاسخ در خور دهندو ميراث كهن فقه شيعه را به زبان روز و متناسب با فهم و انتظار انسان سرگشته و نقاد امروز باز سازى نمايند تا از ره گذر اين تلاش، دين و فقه را در عرصه زندگى اجتماعى جوامع بشرى زنده و بالنده نگه دارند و مسئوليت دينى و تاريخى خويش را به بهترين وجه ايفا نمايند. انجام اين وظيفه، نيازمند نگاه بيرونى به مجموعه فقه، آشنايى با شيوه هاى مشابه استنباط و بررسى دقيق علوم وابسته به فقه، نظير اصول، رجال، درايه و ... مى باشد و بدون ترديد تلاشى به اين وسعت نيازمند بسيج جمعى محققان زبده و زمان شناس است.پژوهشكده فقه و حقوقِ مركز مطالعات و تحقيقات اسلامى هدف اساسى خويش را تحقق بخشيدن به اين وظيفه بزرگ قرار داده است، و در اين راستا تحقيقات متعددى را در زمينه هاى مختلف فقهى - حقوقى و دانش هاى وابسته به آن در دست انجام دارد.يكى از مسايل بسيار پيچيده فقهى و حقوقى مسئله احكام جاسوس و خائن به كشور است. گرچه اين موضوع از ديرباز مطرح بوده و به اين لحاظ موضوعى جديد محسوب نمى شود اما وسايل و شيوه هاى جاسوسى و اهداف و اغراض جديد در اين موضوع پيچيدگى خاصى را به آن بخشيده است.ابهام در جرايم سياسى، كيفيت مجازات اين جرايم و نحوه انطباق جاسوسى و خيانت به كشور بر اين جرايم نيز زمينه تحقيق و پژوهش همه جانبه در اين موضوع را فراهم آورده است.تحقيق حاضر با تمركز بر اين موضوع به ابعاد مختلف اين مسئله پرداخته است و به مقايسه مباحث فقهى و حقوقى آن نيز اهتمام نموده است.پژوهشكده فقه و حقوق از زحمات محقق محترم اين اثر جناب حجةالاسلام عادل ساريخانى تشكر مى نمايد و اميدوار است انتشار تك نگارى هايى از اين دست بر غناى هرچه بيشتر مباحث فقهى و حقوقى ما بيفزايد.پژوهشكده فقه و حقوق مركز مطالعات و تحقيقات اسلامى