فصل سوم:سابقه تاريخى تحولات جاسوسى و خيانت به كشور در حقوق كيفرى - جاسوسی و خیانت به کشور نسخه متنی

فصل سوم:سابقه تاريخى تحولات جاسوسى و خيانت به كشور در حقوق كيفرى

گفتار اول: جاسوسى و خيانت به كشور در تاريخ اسلام

1 - جمع آورى اطلاعات به نفع نظام اسلامى

نمونه هايى از تاريخ و سنت پيامبر(ص)

2 - حفظ اسرار مسلمين و برخورد با جاسوس هاى دشمن

الف) شيوه پيامبر(ص) در كتمان اسرار

ب) قضاوت هاى اسلامى درباره جاسوسى

3 - خيانت به كشور

الف) خيانت در قرآن

ب) خيانت در حديث

منافقان خطرناك ترين چهره خيانت

ج) خيانت در تاريخ و سيره اسلامى

آن چه امروزه، تحت عنوان جاسوسى و خيانت به كشور، مورد بحث قرار مى گيرد و به عنوان جرايم سياسى شناخته شده است، سابقه بسيار طولانى در تاريخ دارد. در عين حال، از نظر تاريخى شايد نتوانيم مبدأ مشخص و روشنى براى پيدايش جرايمى از قبيل جاسوسى و خيانت به كشور، بيابيم. با اين همه، از زمانى كه بشر به اقتضاى طبع مدنى خويش، زندگى اجتماعى را تشكيل داد، تصادمات بين افراد و هيئت حاكمه به وجودآمد و جرايم خيانت وجاسوسى پديدارشد و در ازمنه مختلف باتوجه به اوضاع و احوال و مقتضيات سياسى و اجتماعى به گونه اى ظهور و بروز پيدا كرد.

از آن جا كه تحقق جرم، نياز به موضوع دارد و بدون موضوع در هر جرمى، تحقق آن بى مورد است و موضوع تحقق جرم جاسوسى و خيانت به كشور حاكميت و دولت يك كشور است، بنابراين، مى توان گفت از زمانى كه دولت ها، هر چند در شكل هاى بسيار ابتدايى و ساده خود به وجود آمدند و بر اثر مرزبندى و حدود و ثغور، كشورها پا به عرصه وجود گذاشتند، ارتكاب جرايمى از قبيل جاسوسى و خيانت به كشور نيز قابل تصور است.

حقوق دانان در بحث تاريخچه جرايم و مجازات ها، تقسيمات متفاوتى ارائه نموده اند. عده اى تاريخ تحولات كيفرى را به دوره هاى جنگ هاى خصوصى، دادگسترى خصوصى و دادگسترى عمومى و دوره معاصر تقسيم كرده اند (1) .

به هر حال، از زمانى كه ساده ترين تشكيلات اجتماعى، نظير قبيله به وجود آمد، به طور طبيعى اين فرض وجود داشت كه گروهى عهده دار اداره زندگى جمعى شوند و بر اساس قدرتى كه كسب مى كنند، حكمران ديگران باشند و كسانى را كه در جهت تزلزل قدرت آنان برمى آيند، مجازات نمايند. پس از دوران ابتدايى، به تدريج بر اثر تكامل بنيادهاى اجتماعى، دولت و قدرت حاكمه شكل گرفت. دولت ها حقوقى را براى شهروندان و رعاياى خويش وضع كردند و مردم موظف به رعايت وفادارى و اظهار صداقت و امانت در مقابل كشور و هيئت حاكمه بودند و در صورتى كه اين حقوق، مورد تعرض قرار مى گرفت، عمل مرتكبين، جرم و مستوجب كيفر بود.

در دوران هاى ابتدايى زندگى بشر، شيوه برخورد با جاسوسان وخائنان به خوبى معلوم نيست، ولى به طور كلى مى توان گفت: با ظهور دولت، اصول و نظامات و مقررات اجتماعى به وجود آمد و دولت كه حافظ نظم عمومى و سياسى به شمار مى آمد، زمانى قادر به ادامه حيات وحفظ كشور بود كه بتواند در مقابل جرايمى كه برضدش انجام مى شود، واكنش مناسب نشان دهد.

بديهى است، دولت با هرمبناى فكرى، جهت برقرارى نظم، ضرورت دارد و هرج و مرج به ضرورت عقل و فطرت مطرود است و در سايه اقتدار دولت و برقرارى نظم، تمدن شكل مى گيرد و آسايش و امنيت رخ مى نمايد. در حقيقت، تمدن همان نظم اجتماعى است كه خلاقيت و ابداع در سايه آن امكان پذير است و در مقابل، ناامنى و هرج و مرج، موجب نابودى تمام مظاهر زندگى انسانى است كه جامعه را به سوى نابودى سوق مى دهد.

بنابراين، زمان دقيق تشكيل دولت و كشور و تحقق جرايم جاسوسى و خيانت، در تاريخ به خوبى معلوم نيست. در كتاب «جاسوسى و ضد جاسوسى» درباره به وجود آمدن جاسوسى در تاريخ، چنين آمده است: