آيا تحمل مردان در برابر درد بيشتر از زنان است؟

مرد باش و درد بكش

مردها جان سخت ترند يا زنها؟ مردها طاقت بيشتري براي تحمل درد دارند يا زنها؟ مطالعات محققان نشان داده است مردان نسبت به زنان درد را بهتر تحمل مي كنند و حالا محققان به دنبال پاسخ يك پرسش ديگر مي گردند: چرا؟

راجر فيلينگيم، از دانشگاه فلوريدا - كه سالها براي يافتن علت اين موضوع تحقيق كرده است - مي گويد: «مردان و زنان در تحمل درد با هم تفاوت دارند. در اين موضوع شكي نيست، اما اختلافي كه در اين زمينه وجود دارد درباره علت اين موضوع است.» تا چندي پيش تصور غالب اين بود كه مردها درد را انكار مي كنند تا وجهه مرد بودن خود را حفظ كنند، اما امروزه برخي مطالعات نشان مي دهد در اين باره چيزي بيشتر از نشان دادن مردانگي دخالت دارد، يعني به نظر مي رسد كه تفاوت ميان زن و مرد در درك حس درد، ريشه هاي فيزيولوژيك داشته باشد. فيلينگيم مي گويد: «اگر موضوع تنها اين بود كه زنها فقط درد را بيشتر از مردها ابراز مي كنند، بحث زيادي وجود نداشت، اما من فكر نمي كنم كه مساله مهم اين باشد. موضوع مهم اين است كه برخي عوامل خاص مثل عوامل رواني، هورموني و يا هر چيز ديگر ممكن است بر حس درد در مردان و زنان تاثير بگذارد و باعث ايجاد تفاوت هايي شود. اگر چنين باشد، براي درمان درد در زنان و مردان و كاهش آن، لازم است از روشهاي مختلفي استفاده شود. »

نكته مهمي كه درباره اين گونه مطالعات وجود دارد و فيلينگيم هم بوضوح به آن اشاره مي كند اين است كه مطالعه درباره اين موضوع يعني درد كار آساني نيست؛ چرا كه نمي توان پشت ميز آزمايشگاه نشست و آن را ديد و يا زير ميكرسكوپ بررسي كرد. همه ما مي دانيم كه درد يك احساس فردي است و بايد به اظهارات فرد از چيزي كه حس مي كند، اعتماد كرد و خود اين مساله مشكلات زيادي ايجاد مي كند.

محققان روشهاي تقريبا استانداردي براي ارزيابي پاسخ افراد به محركهاي درد به كار مي برند تا بتوانند اثر عواملي مثل همان تمايل به نشان دادن غرور مردانه را كم كنند، اما در نهايت باز هم مطالعات به اظهارات افراد بستگي دارد. برخي دانشمندان در حال ابداع تكنيك هايي هستند كه بتوانند با انجام تزريقي كه ميان افراد مختلف، ميزان درد يكساني ايجاد مي كند، اين مشكل را حل كنند، اما اين كار هم هنوز در مراحل تحقيقاتي است.

بيشتر تحقيقاتي كه انجام مي شود بستگي به اين دارد كه فرد شركت كننده تا چه حد ميل و رغبت داشته باشد كه صادقانه بگويد چه وقت احساس درد مي كند و درد او به چه ميزان است. حال اگر هدف اين باشد كه بفهميم مردان درد را واقعا چقدر حس كرده، آن را انكار مي كنند يا نه بايد كمي هم حقه و كلك به كار ببريم.

فيلينگيم كه تحقيقاتش روي درد را در دانشگاه دندانپزشكي انجام مي داد، نقشه اي كشيد تا ببيند آيا مردان به علت غرورشان، تحريك مي شوند درد را انكار كنند يا اين كه واقعا درد كمتري حس مي كنند.

نقشه او اين بود: اگر فرض را بر اين بگذاريم كه مردان به علت غرورشان تحريك مي شوند كه درد را انكار كنند، اگر بتوانيم اين تحريك را براي انكار درد ميان زنان ايجاد كنيم، مثلا بگوييم اگر درد نداشته باشند جايزه مي گيرند، مي توانيم شرايط را تقريبا يكسان كنيم.

قرار بر اين شد كه 81 نفر دست خود را در مخلوطي از آب و يخ فرو ببرند و بررسي شود كه چقدر مي توانند دست خود را در آب نگه دارند و درد را تحمل مي كنند. به برخي از اين افراد به ازاي هر پنج دقيقه يك دلار و به برخي ديگر 20 دلار جايزه داده مي شد تا معلوم شود كه آيا پاداش بيشتر مي تواند باعث ايجاد تفاوت شود.

محققان در ابتدا فكر مي كردند خانمهايي كه پاداش مي گيرند بايد بتوانند مدت زمان بيشتري دست خود را در آب يخ نگه دارند، چون حالا خانمها هم براي تحمل درد انگيزه پيدا كرده بودند، اما فيلينگيم مي گويد: «نتيجه اي كه به دست آورديم، دقيقا برعكس چيزي بود كه فكرش را مي كرديم. در خانمها تفاوت چنداني ميان پاداش يك دلاري و 20 دلاري ديده نشد، ولي در مقابل مرداني كه 20 دلار جايزه گرفته بودند نسبت به آنها كه تنها يك دلار مي گرفتند، مدت زمان بيشتري دست خود را در آب يخ نگه داشتند.»

از اين آزمايش مي توان نتيجه گرفت كه در حس درد، چيزي فراتر از تحريك شدن براي انكار درد نقش دارد، يعني اگر جنس در تحمل درد نقش بازي مي كند، تنها علت آن انگيزه هاي دروني نيست؛ بلكه بايد علتهاي ديگري هم وجود داشته باشد.

البته فيلينگيم اذعان مي كند كه شايد در آزمايش خود محرك خوبي براي خانمها انتخاب نكرده است و برخي محركهاي خاص بتوانند در خانمها موثرتر باشند.

اما تحقيقات ديگري كه در دانشگاه ميشيگان انجام شده است، نشان داده اند كه اختلافات بيوشيميايي اساسي در چگونگي درك درد در مرد و زن وجود دارد. آنها كشف كرده اند كه هورمون هاي جنسي مثل استروژن نقش مهمي در واكنش به درد دارند. اين يافته ها كمك مي كنند تا بتوان توضيح داد چگونه زنان - كه جنس ضعيف تر ناميده مي شوند - مي توانند درد سختي مثل درد زايمان را تحمل كنند. تكنيك هاي جديد تصويربرداري از مغز به محققان اجازه داده است كه بتوانند به بررسي مغز و تغييرات شيميايي كه در حين درد در آن رخ مي دهد، بپردازند.

ميزان استروژن در خانمها در طول يك سيكل ماهيانه و در حين حاملگي به ميزان زيادي تغيير مي كند و تحقيقات نشان مي دهد استروژن نقش بسيار مهم و حياتي در كمك به مغز براي افزايش توانايي در سركوب كردن درد دارد. وقتي ميزان استروژن خون بالاست، سيستم ضد درد مغز در مواجهه با يك محرك دردناك، فعال تر برخورد كرده و مواد شيميايي موسوم به اندورفين ها يا انكفالين ها آزاد شده كه باعث مي شود سيگنال هاي دردي كه به مغز مي رسد ضعيف تر عمل كنند، اما زماني كه استروژن پايين باشد، اين سيستم نمي تواند به اندازه گذشته به طور موثر عمل كند، در نتيجه تحمل درد در يك خانم در طول دوره هاي مختلف زندگي كم و زياد مي شود.

محققان دانشگاه كاليفرنيا در سان فرانسيسكو همچنين نشان داده اند كه با وجود اين كه خانمها در مقابل يك درد حاد ناگهاني تحمل كمتري دارند، اما تفاوت آشكاري ميان زن و مرد در تحمل دردهاي مزمن مثل سرطان وجود ندارد.

abc.news.com

آوريل 2003 برگردان: دكتر پريسا شباني